MEZAHİR AHUNDOV

(d. 1909 / ö. 31.10.1979)
âşık, şair
(Âşık / 20. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4

20. yüzyıl Azerbaycan âşıklarından olan Mezahir Ahundov, 1909 yılında Terter bölgesinin Borsunlu köyünde doğmuştur. Bazı kaynaklarda ise, âşığın doğum yılı 1908 olarak verilmiştir. Ahundov, ilk eğitimini kültürlü ve bilgili biri olan babası Meşedi Hemze’den almıştır. Ticaret ve çiftçilik yaparak geçimini sağlayan Meşedi Hemze, Komünist Partisinden ihraç edilmiş, 8 Mart 1938 tarihinde 51 yaşındayken de idam edilmiştir. 1920 yılında İşçi Fakültesinde öğrenim görmek üzere Bakü’ye giden Ahundov, babasının partiden ihraç edilmesi üzerine okuldan atılmıştır. 31 Ekim 1979 tarihinde doğduğu köy olan Borsunlu’da vefat etmiştir (Namazov 2004: 284-285; Namazov 2013: 451-452).

Mezahir Ahundov, fakülteden atılmasının ardından Bakü’den Gence’ye gitmiş ve burada Gence edebî muhiti ile tanışmıştır. İlk şiirleri “Gızıl Gence” adlı dergide ve gazetelerde yayımlanmıştır. Yayımlanan koşmaları ve geraylıları, Gence âşıkları ile âşık severler tarafından ilgiyle karşılanmıştır. 1930’lu yıllarda âşık olarak tanınmaya başlanan Ahundov, 23 Haziran 1941 tarihinde İkinci Dünya Savaşı’na katılmış ve üstadı Âşık Yusif Tovuzlu ile birlikte İran’a gitmiştir. Burada Âşık Hüseyn Cavan ve Şair Seyyah ile tanışan âşığın Şair Seyyah ile olan atışmaları ilgi çekici bir destana dönüşmüştür. 1942 yılında Almanlara esir düşen Ahundov, Almanya’da Feteli Bey Düdenginski’nin oluşturduğu bölgede bulunmuş ve burada neşredilen “Azerbaycan” adlı gazetede şiirler ile poemalar yayımlatmıştır. Bu yıllarda hem Avrupa’nın birçok ülkesini gezmiş hem de şiirler ve poemalar yazarak faaliyetlerine devam etmiştir (Namazov 2004: 284; Namazov 2013: 451-452).

1946 yılında ülkesine dönen Ahundov, vatan hainliği ile suçlanarak hapse atılmıştır. 1946-1947 yıllarında Mingeçevir hapishanesinde kalmış, ardından Sibirya’ya gönderilmiştir. 1956 yılında Mezahir Daşgın olarak ülkesine dönmüş ve 1960-1970 yılları arasında Gence’de oluşturulmuş bölgeler arası halk yaratıcılığı evinin folklor şubesinde rehberlik yapmıştır. Aralıklı olarak yayımlanan şiirleri, âşık meclislerinde genişçe yayılmış ve ona büyük bir şöhret kazandırmıştır (Namazov 2004: 284-285; Namazov 2013: 452).

Mezahir Daşgın’ın şiirlerinin bir kısmı önce 1991 yılında B. Bağırov tarafından Bir Zaman Can Deyib, Can Eşiderdik adıyla, ardından 2001 yılında Şehla Tahir Gızı tarafından Susmaram adıyla kitap olarak yayımlanmıştır. Âşığın savaşlarda, hapishanelerde ve sürgünde geçen hayatı şiirlerinde derin izler bırakmıştır. Kudretli saz ve söz ustası, “Heyatın bilinmez sirlerini / Ahtaran insandır, bilen de insan/ Dehşetli yollara, bed emellere/ Bah, geden insandır, gelen de insan” mısralarındaki sözleriyle hayata dair düşüncelerini dile getirmiştir (Namazov 2004: 285-286; Namazov 2013: 452-453).

Kaynakça

Namazov, Qara (2004). Aşıglar. Bakü: Seda Neşriyyatı.

Namazov, Qara (2013). Ozan-Aşıg Senetinin Tarihi. Bakü: Grifli Neşr.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. SÜMEYRA HARMANDA
Yayın Tarihi: 20.03.2019
Güncelleme Tarihi: 24.11.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HÜSEYİN/NAMVERî, Hüseyin Namverîd. 1922 - ö. 2000Doğum YeriGörüntüle
2AĞCAKIZ, Ağcakız Kerbelayı Dadaşkızı İmanovad. 1870-80 - ö. 1974Doğum YeriGörüntüle
3SEFİL NECMİ, Mehmetd. 1860 - ö. 1933Doğum YeriGörüntüle
4Mitat Ençd. 1909 - ö. 12 Kasım 1991Doğum YılıGörüntüle
5Hamit Macit Seleklerd. 30 Aralık 1909 - ö. 23 Ocak 1974Doğum YılıGörüntüle
6Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Doğum YılıGörüntüle
7Mitat Ençd. 1909 - ö. 12 Kasım 1991Ölüm YılıGörüntüle
8Hamit Macit Seleklerd. 30 Aralık 1909 - ö. 23 Ocak 1974Ölüm YılıGörüntüle
9Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Ölüm YılıGörüntüle
10Mitat Ençd. 1909 - ö. 12 Kasım 1991MeslekGörüntüle
11Hamit Macit Seleklerd. 30 Aralık 1909 - ö. 23 Ocak 1974MeslekGörüntüle
12Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989MeslekGörüntüle
13Mitat Ençd. 1909 - ö. 12 Kasım 1991Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Hamit Macit Seleklerd. 30 Aralık 1909 - ö. 23 Ocak 1974Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Mitat Ençd. 1909 - ö. 12 Kasım 1991Madde AdıGörüntüle
17Hamit Macit Seleklerd. 30 Aralık 1909 - ö. 23 Ocak 1974Madde AdıGörüntüle
18Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Madde AdıGörüntüle