NEVBERÎ

(d. ?/1885 - ö. ?/1967)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 20. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı "Kerbelayî Kara Meşhedî Süleymanoğlu Aliyev" olan Nevberî, 1885 yılında Azerbaycan’ın şairler meskeni olarak bilinen "Şuşa" şehrinde tüccar bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Türkçenin yanı sıra Arapça, Farsça ve Rusçayı iyi derecede bilen Nevberî ilköğrenimini doğduğu şehirde almıştır. Otuzlu yaşlardan sonra Bakü’ye yerleşen şair, ömrünün geriye kalan kısmını Bakü’de geçirmiş ve 1967 yılında Bakü’de vefat etmiştir.

Nevberî'nin bugüne kadar bilinen iki eseri vardır:

1. Dîvân

2. Fuzûlî Gazellerine Tahmisler

Eğitim yaşamına yönelik Nevberî, gazellerinden birinde “Öğrenimim az olsa bunda ne var ki sözlerim düzenlidir bu sözlerim aşk ehline haz, cahillere dert olur"  diyerek sınırlı bir eğitim aldığını ifade eder.

Dîvân boyunca şair, mahlasını Nevber, Nevbâr ve Nevberî biçimlerinde kullanmıştır Ancak şairin sıklıkla tercih ettiği Nevberî biçimidir. Şairin, "Nevberî" mahlasını seçmesindeki temel neden şiirlerinde mahlasıyla bütünleşerek söz meydanında yenilik oluşturmak iddiasıdır. Şiir yazma kabiliyetini meyveye benzeten şair “Ömür bahçemin ağacı meyve verdi yüküm/meyvem budur ki ismim Nevbâr oldu” derken bir makta beytinde ise mahlası hakkında “Şiirlerim tazedir cihanda kadrimi artırıp beni var etti böylece adıma Nevber dediler” ifadelerini kullanır.

Fuzûlî’yi bir üstat olarak gören şair, şiirlerinde Fuzûlî’nin izleğinde yol almaya çalışmıştır. Fuzûlî’nin gazellerine yazdığı tahmislerin yanı sıra divanındaki Fuzûlî’ye Hasr Olunmuş Bir Gazel şeklinde isimlendirdiği manzumesi ve aynı redifler üzerinden yazılmış gazellerle ve aynı anlam paralelinde söylediği beyitler (Eren 2020: 146-153) şairin Fuzûlî’ye olan hayranlığının açık göstergeleridir.

Kaynakça

Eren, Hulusi (2020). "20. Yüzyılda Divan Edebiyatı Geleneğini Devam Ettiren Bir Şair: Nevberî ve Şiirlerinde Fuzûlî Etkisi". Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 23: 143-157.

Nağiyeva, Cennet ve Tahire Nureliyeva (2012). Fuzûlî Gazellerine Tahmisler. Bakü: Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Mehmed Fuzûlî Adına El Yazmalar Enstitüsü.

Şehitoğlu, İhsan (2017). Nevberî Divanı. Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: Dr. Öğretim Üyesi İhsan ŞEHİTOĞLU
Yayın Tarihi: 08.05.2021
Güncelleme Tarihi: 08.05.2021

Eserlerinden Örnekler

Gazel 1

 

Dil şavt-ı hüsn-i yârime pervâne görsenür

Âşüfte hâli aşkda dîvâne görsenür

 

Mescid degül akîdeme uygun vüsûk-ı dil

Ondan şerefli âşıka mey-hâne görsenür

 

Dil yârdan sivâyisini imtinâ kılur

Cânâna cânı virmege merdâne görsenür

 

Sûret idir vücûdımı hayret seher demi

Cânân elinde zülfe degen şâne görsenür

 

 

Hâlin görende dilde hirâsım ziyâd olur

Rıdvân yüzinde gözlerime dâne görsenür

 

Cân titrüyor görende onu lâl olur dilim

Câdû gözün mehâbeti bu câna görsenür

 

Cân gelmeyüp cihâna ola derde mübtelâ

Bu imtihândı Nevberî cânâna görsenür (Nevberî Divanı, Gazel: 423)

 

Gazel 2

 

[mef'ûlü fâ'ilâtün mef'ûlü fâ'ilâtün]

Gülzârda olaydım gül-rû nigârım ile

Gül bahsini göreydim gülşende yârim ile

 

Pür-pîç-i tâb-ı zülfün çîn çîn töke izâra

Sünbül hacîl olaydı ol zülf-i târım ile

 

Mest eylüyeydi câmı gül-gûn şarâb-ı la'li

Ser-hoş olaydı bâde çeşm-i humârım ile

 

Gonça idüp tebessüm handân güle döneydi

Durcak kabak kabaka bu gül-izârım ile

 

Zülfi salaydı sâye gülşende başım üzre

Ferhunde-hâl olaydım muhkem hisârım ile

 

Yüz yüzde kol boyunda kâm-ı dile yeteydim

Şükr ü senâ ideydim perverdigârım ile

 

Nirdendi bu saâdet kim sorsa arz ideydim

Buldum bu câhı Nevber sabr u karârım ile (Nevberî Divanı, Gazel: 1387)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Abdürehim Esedoğlu Hakverdiyevd. 4 Mayıs 1870 - ö. 12 Aralık 1933Doğum YeriGörüntüle
2SÂDIK, Mirza Pîrând. ? - ö. 1892Doğum YeriGörüntüle
3HASAN, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşovd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HASİBE HATUNd. 1880/1885? - ö. 1945Doğum YılıGörüntüle
5SEFİL ALİ, Ali Tombakoğlud. 1885 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ELİ HESEN OĞLU HÜSEYNOVd. 1885 - ö. 1940Doğum YılıGörüntüle
7ÂRİF ERENd. 1887-1888? - ö. 08.05.1967Ölüm YılıGörüntüle
8Fazıl Ahmet Aykaçd. 1884 - ö. 5 Aralık 1967Ölüm YılıGörüntüle
9Ahmet Naimd. 1904 - ö. 24 Nisan 1967Ölüm YılıGörüntüle
10DERTLİ DİVANİ, Veli Aykutd. 15.01.1962 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
11ÂSAF, Süleymân Âsaf Beyd. 1839 - ö. 1913Madde AdıGörüntüle
12MEŞREBÎ, Meşrebî-i Belgradîd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle