Madde Detay

Hasan Cemil Çambel, İsmail Hakkı Baltacıoğlu'nun kendisi ile yaptığı mülakatta 1295/1879 yılında Çanakkale'de dünyaya geldiğini ifade etmiştir. Mülakatta babasının adının Şükrü, annesinin adının Behiye olduğunu söylemiştir (1943: 11). Soyadlarının "Penbe-zâde" olmasına rağmen Atatürk tarafından kendisine verilen "Çambel" soyadını kullanmıştır.

1896 yılında Kuleli Askeri İdadisini tamamladıktan sonra Harp Akademisi'nden Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. 1902 yılında öğrenimini Prusya Harp Akademisi'nde tamamladı. 1913'te Büyükelçi İbrahim Hakkı Paşa'nın kızı Remziye Hanım ile evlendi ve dört çocuğu oldu (Pars 1989'dan Aktaran Aliy 2015: 201). Mondros Mütarekesi'nden sonra Kurmay Albay rütbesiyle emekli oldu. 1935 yılında Yusuf Akçura'nın ölümü üzerine Türk Tarih Kurumu başkanlığına getirildi (Türk Ansiklopedisi 1963'ten aktaran Kopaçlı 1998: 331). 1939'da Alman Arkeoloji Enstitüsü'nün onur üyeliğine seçildi. Çeşitli dergi ve gazetelerde yazıları neşredildi. Seksen sekiz yaşında vefat etti. Mezarı, Karacaahmet Mezarlığındadır.

Hasan Cemil Çambel; Almanya'nın tarihinden, felsefesinden, edebiyatından ve Friedrich Gundolf, Wilhelm Dilthey, Rudolf Mentz, Dostoyevski, Goethe, Shakespeare, Dante, Leibniz, Nietzsche, İskender, Sezar, Napoleon, Jacques Bainville, Schlieffen ve Fichte gibi büyük şahsiyetlerden etkilenmiş, bu isimler kendisinin hayat gayesini şekillendirmesinde rol oynamıştır. Çambel'in eserlerinde sıklıkla kullandığı "gençleşme, umumi kültür ve vazife, müşterek mücadele, yeni ruh, ortak canlı dil, öz dil, Yeni Türkiye, hür ve derunî ruh ve fikir, samimiyet” gibi kavramlar onun zihin dünyasını ve Türkiye için gerekli olduğunu düşündüğü temel prensipleri temsil eder.

Hasan Cemil Çambel; dil konusuna önem vermiş, Öz Türkçe ile alakalı yazılar neşretmiştir. Milletin istikbalini gençlikte görmüş, eserlerinde gençlik terbiyesi üzerinde durmuştur. Aynı zamanda birçok yabancı düşünürün eserlerini dilimize aktararak istikbalimizi sağlam temeller üzerinde kurmaya çalışmıştır.