Madde Detay
Nimet Çalapala
(d. 1908 / ö. 1984)
Öğretmen, Oyun Yazarı, Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Yunanistan/Gümülcine'de dünyaya gelmiştir. Rakım Çalapala'nın eşi olan Nimet Çalapala, Çapa Öğretmen Okulu mezunudur. Cumhuriyet devrinin öne çıkan öğretmenlerindendir. Yeni eğitim sisteminin öncüsü olan isimlerden biridir. Çalapala, çocuk kitapları, şiir ve hikâyeler, ilkokul piyesleri ve ilköğretim ders kitapları yazmıştır. Rakım Çalapala ile 1936'da Sovyet Rusya'ya gidip Rus eğitim kurumlarını Maarif kuruluyla araştırmışlardır. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından başarılı öğretmen olarak ödüllendirilen Nimet Çalapala'nın eşi ile yazdığı 87 Oğuz adlı çocuk romanı Maarifçe okullara tavsiye edilmiştir (Çalapa vd. 2006: 143). Çocuk Haftası dergisinde de yazılar yazmış olan Nimet Çalapala 1984 yılında vefat etmiştir.
Nimet Çalapala ile eşi Rakım Çalapala'nın 1933 yılında yazdığı çocuk romanı ''87 Oğuz'un kapağında 'millî çocuk romanı' ifadesi yer almaktadır, romana neşe hâkimdir. Okuldaki arkadaş ilişkileri işlenir'' (Sınar 2006: 190). Oğuz'un yaramaz ve zeki bir öğrenci olduğunu; yaşadığı zorluklara rağmen okuldan vazgeçmediğini böylece de romanda ideal öğrenci tipinin çizildiği değerlendirmesini yapan Karaçam ekler: ''Yine bu öykü etrafında ideal bir öğretmen figürü de çizilmiştir. Öğretmen Nezihe Hanım fakir zengin ayrımı yapmayan, öğrencilerin sosyalleşmeleri için elinden geleni yapan, millî değerlerimizi çocuklara öğreten ve sevdiren, okul sevgisini çocuklara aşılayan bir karakterdir'' (Karaçam 2011: 25). Bir çocuk romanı olan 87 Oğuz da çocukların anlayabileceği sade bir dil kullanan Nimet ve Rakım Çalapala, romana atasözleri, deyimler de serpiştirmiştir.
Firidinoğlu, 1933 yılında Nimet ve Rakım Çalapala'nın yazdığı Köyden Gelen Ses adlı çocuk-gençlik oyunu için şu değerlendirmeleri yapar: ''(...) Köyden Gelen Ses oyununa toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında baktığımızda ulus devlet inşa sürecinin kız çocuklarına yüklemiş olduğu görevleri doğrudan ve dolaylı olarak görmek mümkündür (...) Oyun içerisinde asri Türk kadını imajına, kadınların eğitimi üzerine verilen önem konusuna, devrimle birlikte kat edilen değişim üzerine eğilinir. Gazi'nin yarattığı değişimi anlamak ve bunlar üzerine bir hayat inşa etmek ve bu hayatın da vatana devlete ait bir hayat olarak kurgulanması gerektiğinin altı çizilir (...)'' (Firidinoğlu 2015: 204, 208-209).
Kaynakça
Alabaş, R. (2018). "Çocuk Haftası Dergisi ve Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi". Kastamonu Education Journal. 26 (5): 1765-1784.
Aygün, Esin (2013). "Erken Cumhuriyet Dönemi Çocuk Roman ve Hikâyelerinde Bellek Sosyalizasyonu Çerçevesinde Çocuk Özne". Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi. (5-6): 110-128.
Çalapala, R. ve N. (2006). 87 Oğuz. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Firidinoğlu, N. (2015). Tanzimat'tan Erken Cumhuriyet'e Tiyatro ve Eğitim İlişkisi: Mektep Temsilleri (1896-1936). (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
İşyar, N. (2007).1970-2005 Yılları Arasında Yazılan Sosyal İçerikli Çocuk Romanlarımızda Aile. (Doktora Tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi.
Karaçam, O. (2011). Rakım Çalapala'nın Eserlerinde Çocuk ve Çocuk Eğitimi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Sınar, A. (2006). "Türkiye’de Çocuk Edebiyatı Çalışmaları". Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. 4 (7): 175-225.
Sınar Uğurlu, A. (2015). "Türk Çocuk Edebiyatında Yeni Bir İsim: Renan Özdemir'in Çocuk Romanlarındaki İletiler". Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. (29): 299-308.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: İLAYDA ŞENGÜLYayın Tarihi: 05.07.2019Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Yayın Tarihi: 05.07.2019Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
87 Oğuz (Milli çocuk romanı) | İkbal Kütüphanesi / İstanbul | 1933 | Roman |
Hayat Bilgisi ve Toplu Öğretime Uygun Aritmetik Problemleri 1. Sınıf (Ders kitabı) | Güven Basımevi / İstanbul | 1946 | Diğer |
Hayat Bilgisi ve Toplu Öğretime Uygun Aritmetik Problemleri 3. Sınıf (Ders kitabı) | Güven Basımevi / İstanbul | 1946 | Diğer |
Hayat Bilgisi ve Toplu Öğretime Uygun Aritmetik Problemleri 2. Sınıf (Ders kitabı) | Güven Basımevi / İstanbul | 1951 | Diğer |
Yıllık Plana ve Toplu Öğretime Uygun Aritmetik Problemleri 5. Sınıf (Ders kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | 1951 | Diğer |
Tabiat Bilgisi (5. Sınıf Ders Kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | 1962 | Diğer |
Aile Bilgisi (4. Sınıf Ders Kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | 1965 | Diğer |
Aritmetik ve Geometri (4. Sınıf Ders Kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | 1966 | Diğer |
Aile Bilgisi (5. Sınıf Ders Kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | 1966 | Diğer |
Coğrafya (5. Sınıf Ders Kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | 1967 | Diğer |
Aritmetik ve Geometri (5. Sınıf Ders Kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | 1968 | Diğer |
Matematik (4. Sınıf Ders Kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | 1972 | Diğer |
Coğrafya (4. Sınıf Ders Kitabı) | Atlas Yayınevi / İstanbul | ? | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Hüseyin Mahmutoğlu | d. 1939 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Mustafa Baydar | d. 1920 - ö. 20 Ağustos 1976 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Mehmet Sıtkı Akozan | d. 1890 - ö. 4 Ocak 1948 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | GÜLBALA TAPDIKOV | d. 1908 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | EYUP SAMSAK | d. 1908 - ö. 1956 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | HÜSEYİN, Hüseyin Karababa | d. 1908 - ö. 05.03.1953 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Zeki Mesut Alsan | d. 15 Mayıs 1889 - ö. 24 Eylül 1984 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Reşat Enis Aygen | d. 1 Haziran 1909 - ö. 10 Ocak 1984 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Ahmet Cemil Akıncı | d. 1914 - ö. 1 Ocak 1984 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Mehmet Bakır | d. 1932 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Anar Rızayev | d. 14 Mart 1938 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Aziz Nesin | d. 1916 - ö. 5 Temmuz 1995 | Meslek | Görüntüle |
13 | A. Aziz Beşer | d. 1919 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Buket Uzuner | d. 03 Ekim 1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Halil Açıkgöz | d. 1 Aralık 1952 - ö. 25 Kasım 2019 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Nimet Leylâ Uzcan | d. 1925 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | NİMET, Nîmetullah Efendi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Rakım Çalapala | d. 1909 - ö. 12 Şubat 1997 | Madde Adı | Görüntüle |