RE’FET, Mehmed Azîz, Vâsık-zâde, Madrûb-zâde

(d. 1136/1723 - ö. 1179/1765)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmed Azîz’dir. 1136 senesi başlarında İstanbul’da doğdu. Babası İlâhi-zâde Mehmed Emin Efendi’dir. Madrûb-zâde olarak da anılan Mehmed Emin Efendi, müderristir ve Vâsık mahlasıyla şiirler yazan divan sahibi bir şairdir. Annesinin kim olduğu bilinmemekle birlikte Dîvân’ında Şam kadısı Yûsuf-zâde’nin eşi Fatma’nın ölümü üzerine yazdığı tarihten hareketle annesinin Fatma Hanım olduğu söylenebilir. Kardeşi Abdülhamîd İrşâdî Efendi (ö.1175/1761-62) müderristir ve Erşed mahlasıyla şiirler yazmıştır. Babası tarafından yetiştirildiği bilinen Re'fet, 1161 senesi sonlarında Şeyhülislâm Mehmed Es'ad Efendi’den mülazemetini aldı. Onun için kasideler yazdı ve tarihler düşürdü. 1784’te Haric Medresesine, daha sonra Sahn-ı Semân müderrisliğine atandı. Re’fet son olarak Balat Mahkemesi naibliğine atandı ve bu görevi sırasında 1179/1765’te veba hastalığından vefat etti. Ayvansaray kapısı dışında, Eyüp yolu üzerindeki mezarlığa gömüldü. Tek eseri Dîvân'ıdır.

1. Dîvân: Biri Süleymaniye Kütüphanesi Reşid Efendi Bölümü numara 755’te, diğeri İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Bölümü numara 5489’a kayıtlı olmak üzere, bilinen iki nüshası vardır. Dîvân’ın tenkitli metni hazırlanmıştır (Kardaş 2008). 

Re'fet, şiirlerinde mahallî söyleyişlere yer vermiştir. Etkilendiği şairlerin başında, birçok şiirine nazire yazdığı babası Vâsık yer almaktadır. Şair ayrıca Nâbî, Mezâkî ve Kâmî gibi şairlerin gazel ve naatlarına tahmisler yazmıştır. Kimi şiirlerindeki ise Nedîm’in etkisi görülür.

Kaynakça

Atik Gürbüz, İncinur (2011). İlâhizâde Mehmed Emîn Vâsık Divan. Ankara: Grafiker Yay.

Aslan, Üzeyir (2006). “ Vasıkzâde Re’fet ve Hüllenâmesi”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi. (15): 121-148.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı, İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük. Ankara: AKM Yay. 118-120.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü'ş-Şu'arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 693.

İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1965). C. III. İstanbul: MEB Yay.

Kardaş, Mehmet Nuri (2008). Re’fet Mehmed Aziz’in Hayatı,Edebi Kişiliği, Eserleri ve Dîvânın Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2005). Şefkat - Tezkîre-i Şu’arâ. Ankara: Bizim Büro Yay. 66.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.  297.

Mehmed Süreyyâ (1308). Sicill-i Osmanî. C.4. İstanbul. 660.

Müstakim-zâde Süleyman Sa’deddin ( 2000). Mecelletü’n-nisâb-Tıpkı Basım. Ankara: KB Yay.

Önder, Murat (2006). Şefkat ve Tezkire-i Şu’arası. Yüksek Lisans Tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.  

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İNCİNUR ATİK GÜRBÜZ
Yayın Tarihi: 31.05.2013
Güncelleme Tarihi: 17.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Bezm-i meyde gönül şarâb ister

Bâde-i sâf ile kebâb ister

Bâde-i sâf ile kebâb olıcak

Nağme-i çeng ile rebâb ister

Bâde ile kebâb u çeng ü rübâb

Sohbet-i câm-ı Cem-cenâb ister

Sohbet ü bâde vü kebâb ile çeng

Sâkî-i meclis-i harâb ister

Şeyb irişse bu didigin olmaz

Re’fetâ mevsim-i şebâb ister

 (Mehmet Aziz Re’fet. Divan-ı Re’fet. Millet Kütüphanesi (Reşid Efendi) nr.755, vr. 70b.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Sedef Örseld. 03 Kasım 1970 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SUBHÎ, Hekîm-zâded. ? - ö. 1548/49Doğum YeriGörüntüle
3SÂLİK, Halild. ? - ö. 1625-26 veya 1722-23Doğum YeriGörüntüle
4NESÎB, Gazzî-zâde Mustafa Nesîb Efendid. 1722-1723 - ö. 24.10.1787Doğum YılıGörüntüle
5FEYZÎ (ELÎFÎ), Elîfî-zâde Feyzullâh Efendid. ? - ö. 20 Haziran-19 Temmuz 1765Ölüm YılıGörüntüle
6KARAOĞLAN, Hüseyind. 1690 - ö. 1765Ölüm YılıGörüntüle
7BÂHİR, Köse Mustafa Paşad. ? - ö. 1 Nisan 1765Ölüm YılıGörüntüle
8Nİ'MET, Ni'metullâh Efendid. 1700 - ö. 1773MeslekGörüntüle
9YÜMNÎ, Mehmed Yümnî Efendid. ? - ö. 1672-73MeslekGörüntüle
10ES’AD, Mehmed Es'ad Efendid. ? - ö. 1766-67MeslekGörüntüle
11MÜNÎF, Antâkî/Antakyalı Münîf Mustafa Efendid. ? - ö. 1743-44Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12İLMÎ, İlmî Çelebid. ? - ö. 1776Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ŞEREF, Es'ad-zâde Mehmed Şeref Efendid. ? - ö. 1748Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SEYYİD ABDULHÂKİM EL HÜSEYNÎd. 1902 - ö. 1972Madde AdıGörüntüle
15Râzî, Mustafa Râzî Efendid. ? - ö. 1783-84Madde AdıGörüntüle
16MEHMED, Mehmet Hüseynî Çelebid. ? - ö. 1639-40Madde AdıGörüntüle