Şehriyar

Seyit Muhammed Huseyin Behçet - Tebrizi
(d. 1906 / ö. 18 Eylül 1988)
Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Seyid Muhammed Hüseyin Behçet-Tebrizi'dir. Şiirlerinde kullandığı Şehriyar mahlası ile tanınır. İran Türklerinden olan Şehriyar, 1906'da Tebriz'de doğdu. Çocukluk yılları baba yurdu olan Karaçemenin Hoşgenap kasabası Heydarbaba köyünde geçmiştir. Köyleri adını eteklerinde kurulduğu Heydarbaba dağından almıştır Babası Mirismail Ağa Hoşgenabî'dir. İlk öğrenimini doğduğu şehirde tamamlayan şair, Medrese-i Talibiye'de aldığı Arapça ve Arap edebiyatı eğitiminin yanı sıra, Fransızca öğrendi. 1921 yılında Tahran'a gelerek Dar-ül Fünun okulunda tıp eğitimi almaya başlar. Şehriyar, doktorluk eğitiminin son sınıfında sonu olmayan bir aşka tutulur, 1924 yılında aşkının peşinden Horasan'a gider ve tıp fakültesinin son sınıfından mezun olamadan ayrılır. 1935 yılında Tahran'a geri dönerek İran Ziraat Bankasında çalışmaya başlar. 1947 yılında halasının kızı Azizeh Amid Khaleghi ile evliliğinden Hadi, Maryam ve Shahrzad isimli üç çocuğu bulunmaktadır.

Şehriyar İran'da 1979 yılında yapılan İslam devrimini destekledi.

Tahran'da Mehr hastanesinde akciğer iltihabı ve kalp yetersizliğinden 18 Eylül 1988 yılında vefat eden şairin ölüm günü, O'nun anısına, İran'da Millî Şiir Günü olarak kutlanmaktadır.

Şehriyar 1929 yılında önsözünü dönemin bilinen şairlerinden olan Bahtiyar, Nafisi ve Muhammed Tagi Bahar'ın yazdığı ilk şiir kitabını neşreder. Şiirlerinde şair Hafız, Sadi, Fuzûlî, M.P. Vaqif, M.E. Sabir vs. den etkilenmeler mevcut olan şair, 1935’te babasının vefatıyla kısa bir müddet için Tebriz’e döndü. 1942-1943 yıllarında ruhsal bunalım geçirmeye başlayan ve dört yıl kadar münzevi bir hayat yaşayan Şehriyâr 1946’da annesinin Tahran’a gelip kendisine destek vermesi sayesinde bunalımdan kurtuldu. Bu sırada annesinin, yazdığı şiirleri anlamadığını söylemesi üzerine Âzerî Türkçesi’yle şiir yazmaya başladı. “Heyder Baba’ya Salâm” adlı şiirini 1950’de kaleme aldı; şiir büyük ilgiyle karşılandığından 1951’de Tahran’da basıldı. 1952’de annesi vefat edince yeniden büyük sarsıntı geçirdi ve dostları onu Tebriz’e dönmesi için ikna etti. 1953’te halasının kızı Azîze ile evlendi. 1954-1969 yıllarında Tebriz’de yaşadı. Burada “Heyder Baba’ya Salâm”ın ikinci bölümünü 1967’de yayımladı. (Akpınar, Karayev, 471).

1979 İran İslâm Devrimi ve şahlığın yıkılması şairin ümitlerini canlandırdı; yeni dönemi heyecan ve sevinçle karşıladı. Azerbaycan Türkleri’nin Tahran’daki kültür hayatına önemli katkılarda bulundu. Doktor Cevad Heyet ve arkadaşlarının çıkardığı Farsça-Türkçe Varlık (Varlıq) dergisinde yeni şiirleri çıktı; şiirleri ve sanatı hakkında birçok makale yayımlandı. Ömrünün son yıllarını hastalıklarla geçiren Şehriyâr 18 Eylül 1988’de Tahran’da vefat etti; vasiyeti gereği cenazesi Tebriz’e götürülerek Makberetüşşuarâ adlı eski bir mezarlıkta defnedildi. İran hükümeti Şehriyâr için anıtmezar ve şiir günlerinin düzenlendiği bir kültür sitesi yaptırdı. (Akpınar, Karayev, 471-472).

Kaynakça

Akpınar, Yavuz; Karayev, Yaşar. (1998). "ŞEHRİYÂR, Mehemmed Hüseyin". İslam Ansiklopedisi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. FERHAT UZUNKAYA
Yayın Tarihi: 24.09.2019
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Heyder Baba’ya Salâm- / Tebriz1953Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GURBAN PURVELİ ELYARd. 1964 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2COME GULİ GURBANÎd. 1944 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3SÂ’Î, Tebrizlid. 1803 - ö. 1853Doğum YeriGörüntüle
4Abay Mirze Dağlı,d. 27 Ocak 1906 - ö. 1989Doğum YılıGörüntüle
5HESEN ŞEMKİRLİd. 1906 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6İsmail Safa Esgind. 1906 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Şevket Radod. 1913 - ö. 10 Nisan 1988Ölüm YılıGörüntüle
8AHMET/AHMET BAYHAN, Ahmet Bayhand. 1907 - ö. 1988Ölüm YılıGörüntüle
9Sıtkı Yırcalıd. 13 Eylül 1908 - ö. 29 Eylül 1988Ölüm YılıGörüntüle
10Ruhi Naci Sağdıçd. 1895 - ö. 1958MeslekGörüntüle
11Enis Behiç Koryürekd. 27 Mart 1893 - ö. 18 Ekim 1949MeslekGörüntüle
12Namdar Rahmi Karatayd. 24 Kasım 1896 - ö. 26 Ağustos 1953MeslekGörüntüle
13Nikolay Baboğlud. 1928 - ö. 2008Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Enver Tuzcud. 1916 - ö. 1958Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Mustafa Kahvecievd. 1922 - ö. 1998Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Hüseyin Danişd. 1870 - ö. 1943Madde AdıGörüntüle
17Hüseyin Kırand. 1965 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18RIZÂ PAŞA, Hüseyin Rızâ Paşa, Yakovalıd. 1839 - ö. 1904Madde AdıGörüntüle