Madde Detay

Selanik’e bağlı Kozana ilçesinde 1912 yılında doğmuştur. Baba tarafı Konya Selçuklularındadır; Kâtipzadeler olarak bilinirler (Sertoğlu 1966: 7). Büyük dedesi padişah tarafından 16. yüzyılda Saraybosna’ya tayin edilmiştir. Murat Sertoğlu’nun baba tarafından dedesi Saraybosna’nın ilmiye sınıfından Hulusi Bey, babası Saraybosna eşrafından Abdüsselâm Tafro Bey (Selami Bey), anne tarafından dedesi Kadı Yusuf Efendi, annesi Ayşe Sıdıka Hanım’dır. Aile, Balkan Savaşı sonrasındaki toprak kaybı ve çıkan karışıklık dolayısıyla Osmanlı topraklarına gelir; önce Giresun’a, ardından İstanbul’a yerleşir.

Murat Sertoğlu 1928 yılında Giresun Ortaokulu’ndan mezun olmuştur. Ailenin İstanbul’a intikali üzerine lise tahsilini İstanbul’da Feyziâti (Boğaziçi) Lisesi’nde tamamlamıştır (Sertoğlu 1966: 8). İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Fen Fakültesi’nde okuyan Sertoğlu fen bilgisi ve matematik öğretmenliği yapmış (Özcan 2011: 319), devlet arşivinde memur olarak çalışmıştır. Ancak onun asıl faaliyeti gazetecilik ve yazarlık alanında olmuştur.

1933 yılında gazeteciliğe Haber gazetesinde başlayan Sertoğlu Cumhuriyet, Dünya, Gece Postası, Hakimiyet, Hergün, Hürriyet, Karagöz, Karikatür, Kudret, Son Posta, Son Telgraf, Tan, Tanin, Tercüman, Ulus, Vakit, Yedigün, Yeni Gazete, Yeni İstanbul, Yeni Sabah, Vakit, Vatan gibi gazete ve dergilerde muhabir, yazar ve yazı işleri müdürü olarak çalışmıştır. İki yüz kadar roman kaleme almıştır. Fransızca, İngilizce, Arapça, Farsça, Sırpça, Hırvatça, Rusça (Sertoğlu 1966: 9) bilen Sertoğlu başta Fransız yazar Michel Zevaco olmak üzere pek çok Batılı yazardan kitap çevirmiştir.

Murat Sertoğlu, cesur ve tanınmış bir gazetecidir. 10 Kasım 1938 sabahı muhabir Abbas Parmaksızoğlu’nun, Dolmabahçe Sarayı’nın forsunun yarıya indirildiğini fark ederek 09:30’da kendisini arayıp ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ölüm haberini vermesi üzerine Yeni Sabah yazı işleri müdürü olarak hemen gazetenin ikinci baskısını yapmış ve 11:00’da piyasaya çıkmasını sağlayarak kamuoyuna en hızlı şekilde Atatürk’ün ölüm haberini duyurmuştur (Özsoy 2014). Yine Yeni Sabah gazetesi yazı işleri müdürlüğünü yürüttüğü 1948 yılında kendisini ziyaret ederek gazeteci olmak istediğini söyleyen Abdi İpekçi’nin bu gazetenin Beyoğlu muhabiri olarak gazeteciliğe adım atmasını sağlamıştır (Türenç 1986: 11).

1949’da Yeni Sabah adına hacca (Özcan 2014: 408), 1962’de Tercüman adına Kerbela’ya, 1963’te Tahran ve Meşhed’e gitmiştir. Eylül 1949’da Hürriyet ve Vatan gazetesinin muhabirleriyle birlikte hacca giden, böylece Cumhuriyet döneminde hacca giderek gördüklerini kaydeden ilk üç gazeteciden biri olan Sertoğlu “Hacı Murat” adıyla 12 Ekim 1949’dan itibaren Yeni Sabah’ta hac anılarını ve gözlemlerini okuyucuya aktarmıştır. 25 Haziran 1962’de yayımlanmaya başlanan “Kerbela” tefrikasından sonra İran’daki kutsal şehirlerden biri olan Meşhed’i ve İmam Rıza’nın burada bulunan türbesini ziyaret eden ilk Türk gazeteci olarak 15 Şubat 1963’te Tercüman gazetesinde “12 İmam” tefrikasını yayımlamıştır. 1975’te Mareşal Fevzi Çakmak’ın yeğeni Ahmet Çakmak’ın anlattıklarından hareketle Fevzi Çakmak’ın hatıralarını Hürriyet gazetesinde tefrika etmiştir (Kaplan 2002).

1986 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilen “Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü”nü almıştır.

27 Eylül 1989 tarihinde ölen ve 28 Eylül 1989 günü Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilen Murat Sertoğlu, gazeteci ve popüler tarihçi Mithat Sertoğlu’nun ağabeyi ve gazeteci Sedat Sertoğlu’nun babasıdır.

Murat Sertoğlu tefrikaları, çevirileri ve roman ve inceleme türünde kaleme aldığı kitapları ile elli altı yıl boyunca okuma yazma bilen hemen her yaşta Türk okuyucusu üzerinde etkili olmuş bir isimdir. “Usta yazar”, “üstat” gibi sıfatlarla uzun yıllar Türk basın hayatına ve popüler romancılığına damgasını vuran Murat Sertoğlu, Tanzimat dönemi Türk edebiyatının Ahmet Midhat Efendisi gibi bir “yazı makinesi”dir.

Murat Sertoğlu eserlerinin malzemesini okuduklarından, özellikle eski kitaplardan topladığı bilgilerden ve tarihî şahsiyetlerin ya da onların ailelerinin kendisine anlattıklarından aldığını ifade eder (Durukan 2000). Ancak Murat Sertoğlu’nun eserlerini yazarken en büyük destekçisinin kendi muhayyilesi olduğu anlaşılmaktadır. Zira Hacı Bektaş-ı Veli ve Kerbela gibi tarihî konulu incelemelerinde dahi hayali olduğu izlenimi veren, vesikaya dayanmayan bilgiler vardır (Temren 1998: 62).

Murat Sertoğlu’nun Tercüman, Yeni Sabah, Gece Postası, Hergün, Haber, Hürriyet v.b. süreli yayınlardaki hac anıları, “Pehlivan”, “Kendini Kurtaran Şehir Kahramanmaraş’ın Destanı”, “Kerbela”, “12 İmam”, “Hacı Bektaş-ı Veli”, “Maktul Sadrazamlar”, “Papazın Günahları”, “Son Akıncılar” gibi tefrikaları okuyucular tarafından heyecanla takip edilmiştir. Bu tefrikalardan altmışlı yetmişli yıllarda okuyucu üzerinde en çok etkili olanı “Pehlivan” tefrikalarıdır (Durukan 2000; Sılkım 2010; Adıdeğmez 2016). Cihan Pehlivanı Kara Ahmet, Hergeleci İbrahim, Çolak Molla Mümin, Koca Yusuf, Kurtdereli Mehmet, Kel Aliço, Adalı Halil, Makarnacı Hüseyin gibi 19. ve 20. yüzyıllarda Türk milletinin gurur kaynağı olmuş usta pehlivanların güreşleri anlatılır. Sertoğlu’nun anlattıklarını aralıklarla özetleyerek, en heyecanlı yerde keserek, merak duygusunu ayakta tutarak, şaşırtarak kaleme aldığı “Pehlivan” tefrikalarını takip edenler arasında dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in de olduğu söylenmektedir (Adıdeğmez 2016).

Murat Sertoğlu döneminin en fazla okunan popüler romancısıdır. Popüler tarihî romanlar yazmıştır. Romanlarında tarihî gerçeklerden ziyade hareket ve macerayı esas almıştır. Romanlarını sürükleyici hâle getiren tarihî olaylar değil; yazarın hayal dünyasından fışkıran heyecanlı sahnelerdir. Heyecanı eser boyunca ayakta tutmayı başarır. Onun romanlarındaki kahramanlar karakter değil; tip özellikleri sergilerler. Psikolojik değişim yaşamazlar, psikolojik derinlikleri yoktur. Aslî kahramanlar cesur, mert, güvenilir, vatanseverdirler. Fizikî anlamda çok güçlüdürler. Romanın başındaki kimliklerini sonuna kadar korurlar. Bu kahramanlar aracılığıyla yazarın asıl vermek istediği Türklük bilincidir. Türklük ve Batı, Müslümanlık ve Hristiyanlık eser boyunca çarpışır. Bu çarpışmada bütün olumlu değerlerin, dürüstlüğün, doğruluğun, adaletin, insaniyetin, mertliğin, vefanın, güvenin, sadakatin Türklük ve İslamiyet etrafında toplandığı görülür. Batı ve Hıristiyanlık ise haksızı, adaletsizi, güvenilmezi temsil eder. Eserlerinin hepsinde mutlaka ilgi çekici aşk hikâyeleri vardır. Aşk, nefret, intikam, vatan sevgisi ve kahramanlık kurgunun içinde birlikte yer alır.

Murat Sertoğlu âdeta bir halk hikâyecisi tavrıyla aslî kahramanlarının ya da onların yakınlarının heyecanlı maceralarını benzer isimdeki başka romanlarında da devam ettirir.

Sertoğlu’nun romanları entrika ve heyecan içermesi nedeniyle senaryolaştırılmış ve Yeşilçam’da da bol miktarda izleyici bulmuştur.

Murat Sertoğlu bütün eserlerini okuma yazma bilen herkesin anlayabileceği heyecanlı bir dil ile kaleme almıştır. Kısa ve hareket ifade eden cümleler kullanmayı, mekân tasviri ve ruh tahlilinden çok diyalog ve monologlardan yararlanmayı tercih etmiştir. Romanlarını hâkim bakış açısı ile yazdığı görülür.

Eserlerinde kuvvetli bir Türk ve Türklük vurgusu yapan Murat Sertoğlu, roman türünü kullanarak ve eserlerini geniş kitlelere ulaşan süreli yayınlarda tefrika ederek Türk milletinin millî bilincini uyanık tutmayı ve yükseltmeyi hedeflemiştir. Çok sayıda tarihî roman yazmasının sebebi geçmişe özlem duyduğu için değildir. Sertoğlu’nun Türk milletini gayet iyi tanıdığı anlaşılmaktadır. Kültürel mirasın Türk insanının bilinçaltında depolandığını iyi bilir. Tarihî şahsiyetleri kurgu dünyasına taşırken milletin ortak hafızasında depolanmış olan değerleri ortaya çıkarır. Bunu yapmaktaki amacı hem hâldeki hem gelecekteki millî farkındalığı beslemek; ruhunu gelenekten, maziden alan köklerine bağlı bir gelecek oluşturulmasına katkıda bulunmaktır.