ŞEYH CÜNEYD

(d. 1893 / ö. 1958)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şeyh Cüneyd 1893 yılında Siirt'in Ohin beldesinde doğmuştur. Babası Verkanisli Şeyh Fethullah Efendi’dir. Şeyh Fethullah, bölgede ilmi otoritesiyle ve tasavvuftaki öncülüğü ile tanınmıştır. Şeyh Cüneyd’in ağabeyi Ohinli Şeyh Alâuddin Efendi de babası gibi Doğu Anadolu bölgesi genelinde büyük bir âlim olarak tanınmaktadır. Şair, ilim ve tasavvufla ilgilenen bir aile ortamında büyümüştür. Ailevi birikimine rağmen medrese geleneği içerisinde dar imkânlarla ders vermiş, tanınmış diğer büyük âlimlerin aksine geniş kitlelere ulaşamamıştır. 1958 yılında vefat etmiştir (Çiçek 2007: 410).

Şeyh Cüneyd ilk eğitimini babası Verkanisli Şeyh Fethullah Efendi’den, babası vefat ettikten sonra da İsparitli Haci Abdulkerim’in ve Molla Hüseyin Kiçik’ten eğitim almıştır. Bu önemli şahsiyetlerin yanı sıra Ağabeyi Şeyh Alâuddin’den de yararlanmıştır (Ardıç 2009: 53). Şeyh Cüneyd kitap telifine zaman ayırmış ve İslam Hukuku/Fıkıh, Tefsir, Nahiv, Arap Dili Edebiyatı ve Tasavvuf alanlarında altı eser vermiştir. Kazi Tefsiri Kehf Suresinin Haşiyesi eserinde kişisel yorum ve birikimiyle Kazi Tefsirinin sadece Kehf süresi bölümüne uzunca bir haşiye yazmıştır. Şerhu'l- Kasideti't-Taiyye eserinde İbn Farıd’ın Taiiye adlı kasidesini bazı kelimelerin manalarını, zamirlerin mercilerini, beyitler arasındaki bağlantıları ve gramerle ilgili diğer bazı konuları inceleyerek şerh eder. Aynı şekilde İbn Farıd’ın Mimî adlı kasidesini de şerh eder. Şehu Kasideti Banet Su'adu çalışması şerh konusunda vermiş olduğu bir diğer eser olup Ka'b b. Zübeyr'in Banet Su'adu kasidesini belli kelimelerin manalarını, mananın anlaşılmasında yardımcı olan bazı nahiv kaidelerini ve kimi yerlerde de beytin toplu manasını açıklamıştır. El-Kafiyetu's-Suğra eserinde; İbn Hacib'in nahivle ilgili yazdığı el-Kafıye adlı eserini el-Kafıyetü'l-Kübra eseriyle açıklamaya çalışan Molla Halil’in söz konusu kitabını özetlemiştir. El-Mecmuatü'l-Faradiyye eserinde ise İslam hukukunda mirası araştırmıştır. Bu eserlerin dışında birisi Arapça, ikisi Farsça olmak üzere peygamber ve mürşit sevgisini işlediği kasideleri de bulunmaktadır (Çiçek 2007: 411-416).

Kaynakça

Ardıç, Mehmet (2009). Bitlis ve Çevresinde Yaşayan Mutasavvıflar. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Çiçek, Halil M. (2007). “Van Gölü Havzasının Dini Hayatında İz Bırakan Şahsiyetlerden Şeyh Cüneyd Efendi”. III. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu (06-08 Haziran 2007). Hakkâri. 408-417.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ERDEM AKIN
Yayın Tarihi: 27.08.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Kazi Tefsiri Kehf Suresinin Haşiyesi? / ??Diğer
Şerhu'l- Kasideti't-Taiyye? / ??Diğer
İbn Farid'in Mimi Kasidesinin Şerhi? / ??Diğer
Şehu Kasideti Banet Su'adu? / ??Diğer
El-Kafiyetu's-Suğra? / ??Diğer
El-Mecmuatü'l-Faradiyye? / ??Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ZEMZEM HATUNd. 1765 - ö. 1852Doğum YeriGörüntüle
2Mehmet Akif Tutumlud. 24 Mart 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Eray Karıncad. 28 Mart 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KARAVELLİ KADİR, Kadir İsmayılovd. 1893 - ö. 1982Doğum YılıGörüntüle
5ŞEMŞİR KURBANOĞLUd. 1893 - ö. 10.02.1980Doğum YılıGörüntüle
6CAFER USTA, Cafer Şanlıd. 1893 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Cemil Cahit Cemd. 1909 - ö. 1958Ölüm YılıGörüntüle
8Ali Rıza Seyfid. 1880 - ö. 14 Temmuz 1958Ölüm YılıGörüntüle
9Hayri Aymand. 1888 - ö. 1958Ölüm YılıGörüntüle
10ŞEMSİ/ŞEMSİ YASTIMAN, Mehmet Galipd. 10.07.1923 - ö. 10.07.1994Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11SEFİL/BEKTAŞ/GAZELOĞLU, Bekir Gazeloğlud. 1919 - ö. 25.05.2005Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12TATARÎ, Nurettin Tatard. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13EVLİLİ/EVLİLİ ABBAS, Abbas Hazretîd. 1969 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14HACI, Gâvurdağlıd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15SEYYÂHÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle