ŞEYH CÜNEYD

(d. 1893 / ö. 1958)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şeyh Cüneyd 1893 yılında Siirt'in Ohin beldesinde doğmuştur. Babası Verkanisli Şeyh Fethullah Efendi’dir. Şeyh Fethullah, bölgede ilmi otoritesiyle ve tasavvuftaki öncülüğü ile tanınmıştır. Şeyh Cüneyd’in ağabeyi Ohinli Şeyh Alâuddin Efendi de babası gibi Doğu Anadolu bölgesi genelinde büyük bir âlim olarak tanınmaktadır. Şair, ilim ve tasavvufla ilgilenen bir aile ortamında büyümüştür. Ailevi birikimine rağmen medrese geleneği içerisinde dar imkânlarla ders vermiş, tanınmış diğer büyük âlimlerin aksine geniş kitlelere ulaşamamıştır. 1958 yılında vefat etmiştir (Çiçek 2007: 410).

Şeyh Cüneyd ilk eğitimini babası Verkanisli Şeyh Fethullah Efendi’den, babası vefat ettikten sonra da İsparitli Haci Abdulkerim’in ve Molla Hüseyin Kiçik’ten eğitim almıştır. Bu önemli şahsiyetlerin yanı sıra Ağabeyi Şeyh Alâuddin’den de yararlanmıştır (Ardıç 2009: 53). Şeyh Cüneyd kitap telifine zaman ayırmış ve İslam Hukuku/Fıkıh, Tefsir, Nahiv, Arap Dili Edebiyatı ve Tasavvuf alanlarında altı eser vermiştir. Kazi Tefsiri Kehf Suresinin Haşiyesi eserinde kişisel yorum ve birikimiyle Kazi Tefsirinin sadece Kehf süresi bölümüne uzunca bir haşiye yazmıştır. Şerhu'l- Kasideti't-Taiyye eserinde İbn Farıd’ın Taiiye adlı kasidesini bazı kelimelerin manalarını, zamirlerin mercilerini, beyitler arasındaki bağlantıları ve gramerle ilgili diğer bazı konuları inceleyerek şerh eder. Aynı şekilde İbn Farıd’ın Mimî adlı kasidesini de şerh eder. Şehu Kasideti Banet Su'adu çalışması şerh konusunda vermiş olduğu bir diğer eser olup Ka'b b. Zübeyr'in Banet Su'adu kasidesini belli kelimelerin manalarını, mananın anlaşılmasında yardımcı olan bazı nahiv kaidelerini ve kimi yerlerde de beytin toplu manasını açıklamıştır. El-Kafiyetu's-Suğra eserinde; İbn Hacib'in nahivle ilgili yazdığı el-Kafıye adlı eserini el-Kafıyetü'l-Kübra eseriyle açıklamaya çalışan Molla Halil’in söz konusu kitabını özetlemiştir. El-Mecmuatü'l-Faradiyye eserinde ise İslam hukukunda mirası araştırmıştır. Bu eserlerin dışında birisi Arapça, ikisi Farsça olmak üzere peygamber ve mürşit sevgisini işlediği kasideleri de bulunmaktadır (Çiçek 2007: 411-416).

Kaynakça

Ardıç, Mehmet (2009). Bitlis ve Çevresinde Yaşayan Mutasavvıflar. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Çiçek, Halil M. (2007). “Van Gölü Havzasının Dini Hayatında İz Bırakan Şahsiyetlerden Şeyh Cüneyd Efendi”. III. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu (06-08 Haziran 2007). Hakkâri. 408-417.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ERDEM AKIN
Yayın Tarihi: 27.08.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Kazi Tefsiri Kehf Suresinin Haşiyesi? / ??Diğer
Şerhu'l- Kasideti't-Taiyye? / ??Diğer
İbn Farid'in Mimi Kasidesinin Şerhi? / ??Diğer
Şehu Kasideti Banet Su'adu? / ??Diğer
El-Kafiyetu's-Suğra? / ??Diğer
El-Mecmuatü'l-Faradiyye? / ??Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GENÇ ÂBİD/ÂBİD/TAŞÇI, Ahmet Arıtürkd. 26.08.1943 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Eray Karıncad. 28 Mart 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ZEMZEM HATUNd. 1765 - ö. 1852Doğum YeriGörüntüle
4Enis Behiç Koryürekd. 27 Mart 1893 - ö. 18 Ekim 1949Doğum YılıGörüntüle
5DÖNEd. 1893 - ö. 1992Doğum YılıGörüntüle
6Melek Hiçd. 1893? - ö. 6 Ocak 1964Doğum YılıGörüntüle
7Enver Tuzcud. 1916 - ö. 1958Ölüm YılıGörüntüle
8AĞLAR BABA/BAKİ/BAKİ BABA/AĞLAR/AĞLAR GÜLMEZ/İRŞÂDÎ, İrşâdîd. 1879 - ö. 18.07.1958Ölüm YılıGörüntüle
9LÂYIKÎ, Muhammed Sezai Alpayd. 1892 - ö. 1950/1958?Ölüm YılıGörüntüle
10REİS AYARd. 09.08.1962 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11DÜNDAR, Selahattin Dündard. 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12İSMAİL, İsmail Yılmazd. 1955 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13KUL KANBERİ, Kanber Çelikerd. 17.03.1948 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14ÜMRAN TOKMAKd. 1957 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Tacettin Şimşekd. 20 Nisan 1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle