Madde Detay

Şeyh Alauddin, 1881 yılında Nurşin’de doğmuştur. Babası bölgenin meşhur alim ve mutasavvıflarından Şeyh Fethullah el-Verkanisîdir (Bilen 2012: 88). Şeyh Alauddin, Ohin medresesini meşhur etmesinden ve uzun süre Ohin’de yaşamasından dolayı “Ohinli” olarak bilinir. Şeyh, ilim tahsiline babasının yanında başlamıştır. Tahsil hayatının ondan sonraki kısmına ise Bitlis’te Hacı Abdulkerim el-Hizanî’nin yanında devam etmiş ve ilim icazetini de bu zattan almıştır (Bilen 2012: 89). İlmin yanı sıra tasavvuf hayatıyla da ilgili olan Şeyh Alauddin tasavvuf icazetini Nurşin'de "Hazret" olarak bilinen, aynı zamanda babasının halifesi olan Şeyh Muhammed Diyauddin'den almıştır. 1949 yılında Bitlis’in Mutki ilçesine bağlı Yukarı Koyunlu (Ohin) köyünde vefat etmiş ve burada defnedilmiştir (Güneş 2011: 31).

Babası gibi âlim bir zat olan Şeyh Alauddin’in çoğu eseri fetva mecmuaları şeklindedir (Ardıç 2009: 52). Şeyh Alauddin’in kaleme aldığı eserler yazma hâlindedir. Şeyh Alauddin’in büyük oğlu Molla Mazhar, yazma hâlindeki bu eserleri yazıya geçirmiştir. Müellifin, Nazmu Risaletîn fi’l-Mustalahatî’l-Hadisiyye adlı eseri otuz dokuz beyitten müteşekkil, nazım şeklinde hadis usulü ve terimleri hakkında kısa ve öz bilgiler sunmaktadır. Eserde yer alan bazı beyitler, Ömer b. Muhammed b. Fettûh elBeykûnî'nin Manzumetül Beykuniyye adlı eserdeki bazı beyitlerle benzerlik göstermektedir (Güneş 2011:31). Şeyh Alauddin, Cela’ül-Ayn adlı eserinde Şerefuddin Yahya b. Nureddin el- İmritî’nin Şafi fıkhına dair yazmış olduğu Nazmu’t-Tahrîr ile Nihayetü’t-Tedrîd fi Nazmi Gayeti’t-Takrîb adlı manzum eserlerini bir araya getirmiştir. Aynı zamanda Ahmed b. Huseyn b. Raslân’ın Safvetu’z-Zübed adlı eserinden de bazı ilavelerde bulunmuş olan Şeyh Alauddin, el-İmritî’nin eserlerinde hazf, takdim, te’hîr ve bazı değişiklikler de yapmıştır. Şair, Hidayetu’s-Sibyan adlı tecvîd ilmini konu edinen bu eserde maharicu’l-huruf, sifatü’l-huruf, keyfyetü’l-eda, idğam, tenvin, nun-ü sakine, meddin çeşitleri ve vakf konularını incelemiştir. Şeyh Alauddin, işlediği konuların tamamını İbnu’l-Cezerî’nin Cezeriye adlı ünlü eserinden almıştır. Şair, çalışmasında bazı beyitlerin yerlerini değiştirirken bazı beyitleri de tamamen kaldırmıştır. Şeyh Alauddin, Hülasatu’l-Vad adlı Vad' ilmini konu edinen bu eserinde, Molla Halil el-İs’irdi ile Molla Ebubekr es-Surî’nin Vad’ ilmiyle ilgili risalelerini özetleyerek bir araya getirmiştir. Bunu yanı sıra kendisi de katkılarda bulunarak özet bir metin hazırlamıştır. Şeyh Alauddin, Hulasatü’l-Beyan adlı eserinde, Hülasatu’l-Vad eserindeki yöntemi aynen uygulamıştır. Molla Halil el-İs’irdi ile Molla Ebubekr es-Surî’nin Beyan ilmine dair risalelerini bir araya getirmiş, ciddi katkılarla özet bir metin oluşturmuştur. Şeyh Alauddin'in Tezhibu’t-Tehzib adlı eserinde tartışma usul ve kaidelerini anlatan “İlmu’l-Bahs” veya “İlmu’l-Adab”a dair Maraşlı Saçaklızade Mehmet Efendi tarafından telif edilmiş olan er-Risaletu’l-Velediyye adlı eseri faydalı bazı ilavelerde bulunarak özetlemiştir. Müellif, Tezhibu’t-Tehzib adlı eserinde yine öğrenciler tarafından kolay anlaşılabilir özet bir metin oluşturmak amacıyla Teftâzânî’nin Tehzibu’l Mantık esas almış, eklemeler yapmıştır (Bilen 2012: 92-93).