Madde Detay

Sevgi Soysal, Selanik göçmeni mimar Mithat Yenen ile Alman eşi Annelise Rupp'un üçüncü çocuğu olarak doğdu. 1947 yılında Mimar Kemal İlkokulu'ndan mezun oldu. Ardından Ankara Kız Lisesi'ne başladı ve 1952'de bu okulu bitirdi. 1953'te Ankara Üniversitesi, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nde Arkeoloji eğitimine başladı. 1955 yılında Özdemir Nutku ile evlendi. 1956'da Dost dergisinin "Sanat-Sanatçılar" sayfasını hazırladı. 1957'de Göttingen Georg-August Üniversitesi'nde Tiyatro Bilimi öğrenimi yaptı. Bu arada Dost dergisine sanat haberleri yazdı. 1958'de Türkiye'ye döndü, aynı yıl oğlu Korkut doğdu. 1960'da Ataç ve Sinema-Tiyatro dergilerine yazılar yazdı. Dost dergisine sayfa hazırlamaya devam ederken bir taraftan da Türk Dili dergisinin "Alman Dergileri" köşesini hazırladı. 1961'de Ankara Radyosu'nda çalıştı. Aynı yıl bir süre Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü'ne devam etti. Değişim dergisinin sorumlu yayın yönetmeni oldu. Alman Kütüphanesi'ne tanıtım kitapları çevirdi. 1962'de ilk kitabı Tutkulu Perçem basıldı 1962'de Alman Büyükelçiliği Kültür İşleri'nde çalıştı. 1964'te Yeditepe, Değişim, Vatan ve Oyun'a yazdı, Ankara Radyosu'nda program uzmanı olarak görev yaparak "Günümüz Sorunlarımız" saatinde sohbetler yaptı. Başar Sabuncu ile evlendi. 1965'te TRT'de program uzmanı olarak görev yapmaya başladı. Papirüs ve Yeni Dergi'de hikâyeleri yayımlandı. 1968'de Tante Rosa basıldı. 1969'da Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nin Arkeoloji Bölümü'nden mezun oldu. 1970'de Yürümek romanı basıldı ve roman, TRT Sanat Ödülleri Yarışması'nda Başarı Ödülü kazandı. Bu roman, 12 Mart döneminde müstehcenlik gerekçesiyle toplatılır. 1971'de TRT'den ayrılmak zorunda kaldı, Mümtaz Soysal ile evlendi. 12 Mart Muhtırası'na muhalefer ve komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle tutuklandı, Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu'na gönderildi. 1972'de Adana'ya altmış beş günlüğüne siyasi sürgün olarak gitti. Bu yıl Bertold Brecht'ten çevirdiği Beş Paralık Roman'ı yayımladı. Dönüşte ANKA Ajans'ta gazetecilik yaptı. 1973'te Yenişehir'de Bir Öğle Vakti romanı yayımlandı. Roman, 1974'te Orhan Kemal Roman Armağanı'nı kazandı. 1975'te Şafak romanı basıldı, kanser teşhisi kondu; bir göğsü alındı. 1976'da Barış Adlı Çocuk kitabı basıldı. Yeni Ortam ve Politika gazetelerinde yazdı. 1976'da Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu yayımlandı, Hoş Geldin Ölüm'ü yazmaya başladı. Kanser tedavisi için İngiltere'ye gitti. 22 Kasım 1976'da Mecidiyeköy'de özel bir klinikte öldü. 24 Kasım'da Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Sevgi Soysal'ın ilk dönem hikâyelerinde Varoluşçuluk akımının etkisinde olduğu görülür. Değişim dergisinde yayımlanan bu metinler, sonrasında Tutkulu Perçem adıyla basılmıştır. Bu metinlerde Soysal, gündelik hayatın birey üzerindeki izlenimlerini, izlerini şiirsel bir ifadeyle aktarır. Varlık, mekânda bir mesele olarak sunulur. Bu kitabın ardından yayımlanan Tante Rosa, başkahramanı Tante Rosa olan bir kadının hayatının farklı dönemlerinin anlatılmasıyla oluşmuştur. Tante Rosa'nın çocukluğundan ölümüne bir kadının olgunlaşma hikâyesinin anlatıldığı eserde Sevgi Soysal, yarattığı kahraman ile Türk edebiyatının kendisinden sonra gelen kadın yazar kuşağı üzerinde derin bir etki bırakmıştır. Tante Rosa'nın kendi yaşamını kurmak için verili ve dayatılan dünyadan uzaklaşarak kentin olanakları içinde yepyeni bir hayat kurması Türkiye'deki feminist kadın yazını içinde de özel bir yer edinmesini sağlamıştır.

Yürümek romanı "bir kadın yazar tarafından kadın ve erkek cinselliğinin cesurca anlatılması açısından önemlidir." (Tutumlu 2015:81). Kitapta, eserin kahramanları Elâ ve Memet'in çocukluklarından yetişkinliklerine paralel bir kurgu ile şahit oluruz. Roman çoğunluklar Elâ'nın bakış açısından ve iç monologlarla anlatılmıştır. Yenişehir'de Bir Öğle Vakti Ankara'nın birçok kahramanının sesine ve düşüncelerine ev sahipliği yapar. Yenişehir'de bir öğle vaktinde devrilecek kavağın zaman dilimine odaklanan romanda, birçok karakterin o andaki yaşamlarına kamera tutularak anlatıları ve düşünceleri bir araya getirilir. Romanda bu kişilerin yanı sıra Ali, Doğan ve Olcay karakterleri üzerinden başka bir anlatı daha kurulur. Devrimci Ali ile burjuva bir aile yaşamı süren iki kardeş, Doğan ve Olcay arasındaki ilişkileri merkeze alınan bu anlatıda Ali ve Olcay arasındaki aşk ile iki kardeşin Ali'ye karşı bakış açıları vardır. Sonunda her şey Yenişehir'de kavağın devrildiği anda ve yerde karakterlerin toplanması ve kavağın devrilmesiyle birleşir. Sevgi Soysal'ın son romanı Şafak, Adana sürgününden izler taşır. Adana'nın gecekondu mahallelerinden birinde yemeğe davet edilen Oya'nın bu yemek sırasında evin basılması sebebiyle hapishanede geçirdiği bir günü anlatan bu romanda da Soysal'ın diğer eserlerinde olduğu gibi kısa bir zaman dilimi ve birçok karakterin düşüncesi bir arada verilir. Romanın öne çıkan karakterleri Oya ve Mustafa'nın üzerinden döneme, kadın ve erkek rollerine dair de birçok konu gündeme getirilir. Hikâyelerinin toplamı Barış Adlı Çocuk'ta yer alan metinler, Soysal'ın tüm edebi yaşamı boyunca üzerinde etkisi olan Varoluşçuluk ve Bertold Brecht etkisinden izler taşır. Hapishane yaşamından anekdotların hikâyeleştirilmesinden bireyin iç yaşamı ve bunun sembololik anlatımlarına kadar birçok farklı anlatım şekli onun hikâyelerinde yer bulur.

Sevgi Soysal'ın eserlerinde mizahın ayırt edici bir rolü vardır. Kahramanları ironik bir dünyanın gerçekleri karşısında eğlenmeye çalışan dahası eğlenme düşüncesine sıkı sıkıya yapışmış bireylerdir. Bu da onun birçok kahramanla birçok sesi birbirine karışmadan anlatabilmesini sağlamıştır.