Madde Detay

İstanbul’da dünyaya geldi. 1924’te babasının memleketi olan Avanos’a yerleşti. İlköğretimini Kızılırmak İlkokulu'nda tamamladıktan sonra Avanos’un bir köyünde yaşamaya başlayan sanatçı burada yoksulluk ve köy hayatıyla tanıştı. Ortaokulu Ankara Erkek Lisesi'nde okudu. Son sınıflara doğru Mehmet Kemal ile birlikte Zerre adında bir dergi yayımladı. Okul yönetiminden habersiz girilen bu uğraş, yönetimin çocukluklarına vermesiyle büyümeden halloldu. 1936’da Musiki Muallim Mektebi’nde Atatürk’ün isteğiyle tiyatro mektebinin açılması üzerine Taşer, buraya başvurdu. Ancak sınav sırasını beklerken aile dostlarından biri, ailesinde "köçek" olmadığını söyleyince vazgeçip İstanbul’da Vefa Lisesi’ne kaydını yaptırdı.

1940’ta konservatuar sınavına giren sanatçı, ses tonu ve Raskolnikov rolüyle tüm jüriyi etkiledi. Beş yıl süren bu eğitim onun tüm sanat yaşamının temellerini attı. Konservatuardaki eğitimin yetersizliğinden dolayı tiyatro araştırmacılığına yönelen Taşer, 1942’de spikerlik sınavını kazanıp beş sene bu mesleği sürdürdü. Öğrenimini tamamladıktan sonra Devlet Tiyatrosu'na girerek oyunculuk ve yönetmenlik yaptı. Çeşitli dergilerde tiyatro ile ilgili çok sayıda yazı yazdığı yoğun bir dönemden sonra 1971 yılında emekli olup İzmir’e yerleşti. Radyo ve tiyatro aşkını İzmir’e taşıyarak burada da yoğun faaliyetler içine girdi.

Suat Taşer, 16 Kasım 1982’de astım rahatsızlığı sebebiyle vefat etti.

Genellikle kendi adını kullanan Suat Taşer, Nazım Engin, Reşat Taus imzalarını da kullanmıştır. (Işık 2007: 3452) Edebiyat dünyasında daha çok tiyatroyla adını duyuran Suat Taşer’in ailesinin Avanos’a yerleşmesi, Anadolu’daki yoksulluğu ve köy hayatını tanımasına ve burada edindiği izlenimlerle daha sonra toplumsal konulara yönelmesine neden olmuştur. Bir taraftan İstanbul özlemi çeken sanatçı diğer taraftan taşranın gerçekleriyle yüzleştikten sonra bu sorunları eserlerinde işlemeye çalışmıştır.

Her ne kadar adı tiyatro ile anılsa da edebiyata ilk adımını şiirle atmıştır. 1938 yılında Servet-i Fünûn-Uyanış dergisinde ilk şiirlerini yayımlayan Suat Taşer “Sılacı” şiirinin Yücel Dergi’sinde ayın en güzel şiiri olarak değerlendirilmesiyle ün kazanmaya başlamıştır. Şair, şiirlerini sonraki zamanlarda Varlık, Adımlar, Pınar, Yığın, Kaynak, Yeryüzü, Yeni Sanat, Seçilmiş Hikâyeler, Ataç, Yeditepe vd. dergilerde yayımlamıştır. Yeryüzü dergisinde yayımlanan bir şiir nedeniyle Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesine aykırı davranmaktan yargılanmış ve aklanmıştır. (Işık 2007: 3452-3453)

1942’de ilk şiir kitabı Bir'i, ardından, Fethi Giray’la birlikte hazırladıkları 1943 adlı şiir kitabını yayımlamıştır. Eserin içerisindeki toplumsal şiirlerinin ilk örnekleri, tek parti yönetiminin baskıcı tutumuyla soruşturmaya uğramalarına sebep olmuştur. 1945’te üçüncü şiir kitabı Hürriyet'i yayımlamıştır. Şairin ilk şiir kitapları olan bu eserler onun, 1940 kuşağı toplumcu ozanları arasında gösterilmesini sağlamıştır. “1960’tan sonra Ö. Faruk Toprak’ın deyişiyle sert vurgulu şiirlerin rüzgârını bazen toplumsal, bazen bireysel duyguların içinde eriten, biraz içe dönük, ama gene toplumsal kaynaktan renk ve ses alan bir düzey üzerinde göründü. Yergi havası taşıyan şiirler de yazdı.” (Kurdakul 1973: 375)

Suat Taşer, sanatı toplumun nefesi olarak görür. Bu görüşünü destekleyen sanatçı kimliğiyle şiirler, piyesler kaleme almıştır. Şair, toplumcu ozanların her şartta fikrini söyleme isteğinin ve sanatını fikrinin silahı hâline getirmenin cezasını o dönem içerisinde ağır ödediklerini dile getirir. “Dizeleri hiçbir zaman aperatif olmamıştır; tersine, özgürlük ve insanlık cellâtlarına karşı savaşan bir erin namlusundaki mermi, yüreğindeki inanç olmuştur.” (Altınkaynak 1977: 184)

Suat Taşer’in edebiyat dünyasında ilk adımı olan şiirleri, tüm edebî yaşantısında yer almıştır. Sevgi, onun sanatının yapı taşıdır. Toplumsal şiir anlayışının yanında 1940’ta hümanizmi de şiirine sokar. Aşk temasını işlediği şiirleri, şairin en içten hislerini ele veren şiirleridir. Aşk, onun şiirlerinde yalnızlık, özlem, sitem ve bekleyiş duygularıyla harmanlanmış bir şekilde dizelerine dökülür. Aşkta bekleyişler, şairde hem tahammülsüzlüğe neden olmuş hem de şairin, sevgilinin geleceğine olan inancını kırmıştır. Gelmesini çok istediği sevgilisi gelmedikçe iyice sabırsızlanmış ve ümidini kaybetmiştir. Aşk şiirleri genellikle hüzünle yoğurulmuş şiirleridir. Mutlu bir aşktan ziyade özlemi ve sitemi de içinde barındırır. Yaşadığı gönül ilişkisinden yola çıkarak sevgiyi yalancı bir ışık olarak nitelendiren Taşer, sevginin sahteliğinin dışında kısa süreli olduğu fikrine varmıştır. Onun aşkı kısa süreli bir gönül aldatmacası olmuştur. Ardından da duymak istediği mutluluk türkülerini kırık dökük bırakmıştır. Bu yüzden aşka ve sevgiye karşı içinde beslediği nefret, şiirlerine yansımıştır.

Suat Taşer, edebî yaşantısına öykü, masal, roman, derleme, eleştiri, anı, denemenin yanında çeviri ve yazma eserleri de eklemiştir. Birçok çeviri yapan Taşer, “Bir Karakter Yaratmak" çevirisiyle 1982 Yazko Özendirme Ödülü’nü kazanmıştır. (Işık 2007: 3453) Kendini Tanı, Üç Duvarlı Dünya, Bi Dünya Ki ve Konuşma Eğitimi adlı incelemelerinin yanında Aşk ve Barış ile Deli Dumrul adında tiyatro eserleri de bulunmaktadır.