Madde Detay
Gün Zileli
Mehmet Gündüz, Ali Aydemir, Timur İnceel
(d. 24 Ekim 1946 / ö. -)
Romancı, hikâyeci, tiyatro yazarı, anı yazarı, gazeteci, eleştirmen, çevirmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ankara'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamladı. Ankara Atatürk Lisesi'nden 1966'da mezun oldu. Ankara Üniversitesi DTCF Felsefe Bölümüne kaydoldu ancak ikinci sınıfta üniversiteden ayrıldı. 1960’lı yıllardan itibaren Yordam, Soyut gibi edebiyat dergilerinde ilk öykülerini yayınladı. Edebi yazılarının yanı sıra siyasi yazılar da kaleme aldı. 1964'te antiemperyalist gösterilerde gözaltına alındı, 1966'da tutuklandı. 1968 ve sonrasındaki öğrenci hareketlerinde yer aldı, 1969'da kısa süre hapsoldu. 1971-74 yılları arasında, üç yılı aşkın, Mamak Cezaevi’nde tutuklu kaldı; TÖS, Dev-Genç ve TİKP davalarından yargılandı. 12 Eylül’den sonra Türkiye içinde on yıl kaçak yaşadı.
Mehmet Gündüz, Ali Aydemir, Timur İnceel takma adlarıyla yazılar kaleme aldı. Yapıt ve Somut dergilerinde yazdı. 1990’ların başında siyasi mülteci olarak on yıl İngiltere’de yaşadı. İngiltere'de bulunduğu dönemde roman yazmaya başladı, bir yandan da siyasi makaleler çevirdi. Sığınmacı olarak yaşadığı dönem edebiyatını besledi, yaşadıklarını Sığınmacılar'da anlattı. Çeşitli dergilerde kitap eleştirileri çıktı.
2010'dan beri Türkiye’de yaşayan yazar, kendi ağ erişim adresinde (http://www.gunzileli.com) yazılarını yayınlamaktadır.
Zileli'nin yazın hayatı siyasi ve edebi yazıları olarak iki başlık altında değerlendirebilir. İlk eserleri siyasi görüşlerini anlatmak için yazdığı araştırma ve inceleme kitaplarından oluşur. Edebiyat dünyasına 1960'lı yıllarda yazdığı öykülerle giren Zileli'nin öyküleri Emekçi, Yordam, Somut gibi dergilerde yayınlandı. Daha sonra bu öyküler Yüreğe Yağan Kar adıyla kitaplaştırıldı. 1966-1989 arasında yazdığı öykülerde dönemin toplumsal ve siyasal koşullarını anlatmıştır. Yer yer yöneldiği soyut anlatım, öykülerin İkinci Yeni'den taşıdığı izler olarak değerlendirilmiştir.
Yön, Emekçi, TÖS, Yordam, Soyut, Türk Solu, Aydınlık, Somut, Amargi, Ateş Hırsızı, Apolitika, Sosyalizmin Sorunları, Uzun Yürüyüş, Kaos GL, Demokrasi, Birikim, Yeni Zamanlar dergi ve gazetelerde eleştiri ve çevirileri yayınlandı.
Zileli'nin eserleri yaşamından ve tanıklıklarından izler taşır; Yarılma, Havariler, Sapak, Ev, Sığınmacılar, Kentlerde adlı kitaplarından sanatçının yaşamı takip edilebilir. Bu kitaplarda hem siyasi kimliğinin oluşum süreci hem de romanlarına yansıyan olayların ipuçları bulunur. Zileli siyasi görüşlerini işlediği romanlarında ideolojik değil, insan merkezlidir, yeri geldiğinde yanlışları da ifade eder. Bu samimi ve doğrucu üslup otobiyografik kitaplarında daha da dikkat çekicidir. Kendi hayatını anlatırken hatalarını, yanlış arkadaşlarını ve ilişkilerini itiraf etmekten kaçınmamıştır.
Zileli, Stalin Yargılanıyor adlı tek oyununu kırk kişilik bir kadro için yazmış fakat sahnelemeye uygun olmadığı için iki perdeyi birleştirip oyuncu sayısını sekize, rol sayısını on beşe indirmiştir. Eser, sosyalist anlayıştan anarşist anlayışa dönüşen siyasi düşüncenin ve Zileli'nin bakış açısından Stalin'in ve sosyalizmin değerlendirmesini içermektedir.
Yazarın kendi köpeklerinden hareketle kaleme aldığı Benim Kahraman Köpeklerim adlı çocuklar için bir hikaye kitabı vardır. Çocuklarda hayvan sevgisi yaratmak, sokak hayvanlarına dair farkındalık uyandırmak için yazılmıştır. Çocuk kitabına uygun anlaşılır, yalın ve canlı bir dil kullanmıştır.
Gün Zileli'nin yazar kimliğini siyasi yazıları da beslemiştir. İnandığı fikirleri başta gençler olmak üzere herkese anlatmayı amaçlayan yazarın anlaşılır, sıkıcılıktan uzak, samimi bir dil kazanması bu siyasi yazılar sayesinde olmuştur.
Kaynakça
Alpay, Necmiye (2011). “Stalin Yargılanıyor”. Radikal. 10.04.2011. http://www.radikal.com.tr/radikal2/stalin-yargilaniyor-1045827/ [erişim tarihi: 04.08.2017]
Külsoy, Ahmet (2010). "Gün Zileli İle Komün Kitabı Üzerine Söyleşi". Birgün Kitap Eki. http://www.gunzileli.com/2010/01/24/gun-zileli-ile-komun-kitabi-uzerine-soylesi-birgun-gazetesi-kitap-eki/ [erişim tarihi: 12.07.2018]
Sazak, Derya (2008). “Yarılma”. Milliyet. 25.03.2008. http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/derya-sazak/yarilma-509170/ [erişim tarihi: 04.07.2018]
Şafak, Can (2016). “Çanlar Senin İçin Çalıyor”. http://t24.com.tr/k24/kitap/canlar,134 [erişim tarihi: 04.07.2018]
Şengül, Hüseyin (2014). "Gün Zileli’nin Mevsimleri”. https://m.bianet.org/biamag/toplum/160339-gun-zileli-nin-mevsimler-i [erişim tarihi: 04.07.2018]
Zileli, Gün (2002). Yarılma (1954-1972). İstanbul: İletişim Yay.
Zileli, Gün (2002). Havariler (1972-1983). İstanbul: İletişim Yay.
Zileli, Gün (2003). Sapak (1983-1992). İstanbul: İletişim Yay.
Zileli, Gün (2004). Ev (1946-1954). İstanbul: İletişim Yay.
Zileli, Gün (2011). Sığınmacılar (1990-2000) Londra. İstanbul: İletişim Yay.
Zileli, Gün (2018). Kentlerde (2000 - 2013). İstanbul: İletişim Yay.
Kişisel genel ağ adresi: http://www.gunzileli.com/ [erişim tarihi: 02.07.2018]
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. CENNET ALTUNDAŞYayın Tarihi: 21.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 21.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Bürokrasi ve Sosyalist Demokrasi | Koral Yayınları / İstanbul | 1990 | Araştırma |
Anarşizm Bir Devrim Çağrısıdır | Kaos Yayınları / İstanbul | 1995 | Diğer |
Türkiye… Sosyal Patlamaya Doğru | Kaos Yayınevi / İstanbul | 1995 | Araştırma |
Deniz Orada | Sel Yayıncılık / İstanbul | 1995 | Roman |
Anafora Doğru | Pencere Yayınları / İstanbul | 1996 | Çeviri |
Halk Silahlanınca | Kaos Yayınevi / İstanbul | 1996 | Çeviri |
Bahar ve Tipi | Telos Yayınları / İstanbul | 1997 | Roman |
Yarılma (1954-1972) | Ozan Yayınılık / İstanbul | 2000 | Otobiyografi |
Anaforun İçinde | Pencere Yayınları / İstanbul | 2000 | Çeviri |
Yoldaş Lenin'e Açık Mektup | Günizi Kitaplığı / İstanbul | 2001 | Çeviri |
Havariler (1972-1983) | İletişim Yayınları / İstanbul | 2002 | Otobiyografi |
Sapak (1983-1992) | İletişim Yayınları / İstanbul | 2003 | Otobiyografi |
Ev (1946-1954) | İletişim Yayınları / İstanbul | 2004 | Otobiyografi |
Mihail Bakunin | Versus Yayınları / İstanbul | 2006 | Çeviri |
Kronstadt 1921 | Versus Yayınları / İstanbul | 2006 | Çeviri |
Ulusalcılık: Bir İdeolojinin Krizi | Özgür Üniversite Yayınları / İstanbul | 2007 | Eleştiri |
Komün | Yaba Yayınları / İstanbul | 2007 | Roman |
İşçiler Çalışmaya Karşı | Boğaziçi Üniversitesi Yayınları / İstanbul | 2009 | Çeviri |
Stalinizm Bir İdeolojinin İflası | Özgür Üniversite Yayınları / İstanbul | 2010 | İnceleme |
Stalin Yargılanıyor | Kibele Yayınları / İstanbul | 2010 | Tiyatro |
Devrimi Yeniden Düşünmek I | Özgür Üniversite Yayınları / İstanbul | 2010 | Araştırma |
Rejimler, Partiler, Kişiler ve “Uluslar” | Kibele Yayınları / İstanbul | 2010 | Eleştiri |
Orda Bir Köy Var Uzakta Arnavutköy | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2010 | Hatıra |
Karanlığın Ötesinde | Kibele Yayınları / İstanbul | 2010 | Çeviri |
Sığınmacılar (1990-2000) | İletişim Yayınları / İstanbul | 2011 | Otobiyografi |
Benim Kahraman Köpeklerim | Özyürek Yayınevi / İstanbul | 2012 | Hikâye |
Yüreğe Yağan Kar | Yaba Yayınları / İstanbul | 2012 | Hikâye |
İki Diktatörlük Altında Stalin ve Hitler’in Mahkûmu | İmge Yayınları / İstanbul | 2012 | Çeviri |
Gece Yarısında Aydınlık | Ayrıntı Yayınları / İstanbul | 2013 | Çeviri |
Muhafazakâr Liberalizm İki İdelojinin Birbirine Dönüşümü | İmge Kitabevi Yayınları / İstanbul | 2014 | İnceleme |
Haziran Günleri-Gezi Notları | Büyülüdağ Yayınları / İstanbul | 2014 | Eleştiri |
Mevsimler | İletişim Yayınarı / İstanbul | 2014 | Roman |
Kirov Cinayeti ve Stalin | H2 O Kitap Yayınları / İstanbul | 2015 | Çeviri |
Çanlar | İletişim Yayınları / İstanbul | 2016 | Roman |
Bitmeyen Kavga | Sel Yayıncılık / İstanbul | 2016 | Çeviri |
Kentlerde (2000 - 2013) | İletişim Yayınları / İstanbul | 2018 | Otobiyografi |
Asla Unutamam Nikolay Buharin’in Karısının Anıları | İmge Yayınları / İstanbul | 2018 | Çeviri |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Levent Aslan | d. 17 Şubat 1963 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Ertuğrul Erdoğan | d. 1958 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Talip Uluşan | d. 15 Mart 1938 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | HASAN, Hasan Yılmaz | d. 1946 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | BALAHAN DANIŞ BAYAT | d. 1946 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | M. Yasin Küçükoğlu | d. 1946 - ö. 19 Haziran 2016 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Eyüphan Erkul | d. 1969 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | Zeynep Saraç | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Cüneyt Ülsever | d. 1951 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Bilal Coşkun | d. 08 Kasım 1950 - ö. 30 Mart 2017 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Lütfi Kaleli | d. 2 Temmuz 1939 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Haydar Ergülen | d. 14 Ekim 1956 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | ALİ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Mehmet Taner | d. 04 Aralık 1946 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | RİF'AT, Zileli | d. 1870 - ö. 1915 | Madde Adı | Görüntüle |