Gün Zileli

Mehmet Gündüz, Ali Aydemir, Timur İnceel
(d. 24 Ekim 1946 / ö. -)
Romancı, hikâyeci, tiyatro yazarı, anı yazarı, gazeteci, eleştirmen, çevirmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ankara'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamladı. Ankara Atatürk Lisesi'nden 1966'da mezun oldu. Ankara Üniversitesi DTCF Felsefe Bölümüne kaydoldu ancak ikinci sınıfta üniversiteden ayrıldı. 1960’lı yıllardan itibaren Yordam, Soyut gibi edebiyat dergilerinde ilk öykülerini yayınladı. Edebi yazılarının yanı sıra siyasi yazılar da kaleme aldı. 1964'te antiemperyalist gösterilerde gözaltına alındı, 1966'da tutuklandı. 1968 ve sonrasındaki öğrenci hareketlerinde yer aldı, 1969'da kısa süre hapsoldu. 1971-74 yılları arasında, üç yılı aşkın, Mamak Cezaevi’nde tutuklu kaldı; TÖS, Dev-Genç ve TİKP davalarından yargılandı. 12 Eylül’den sonra Türkiye içinde on yıl kaçak yaşadı.

Mehmet Gündüz, Ali Aydemir, Timur İnceel takma adlarıyla yazılar kaleme aldı. Yapıt ve Somut dergilerinde yazdı. 1990’ların başında siyasi mülteci olarak on yıl İngiltere’de yaşadı. İngiltere'de bulunduğu dönemde roman yazmaya başladı, bir yandan da siyasi makaleler çevirdi. Sığınmacı olarak yaşadığı dönem edebiyatını besledi, yaşadıklarını Sığınmacılar'da anlattı. Çeşitli dergilerde kitap eleştirileri çıktı.

2010'dan beri Türkiye’de yaşayan yazar, kendi ağ erişim adresinde (http://www.gunzileli.com) yazılarını yayınlamaktadır.

Zileli'nin yazın hayatı siyasi ve edebi yazıları olarak iki başlık altında değerlendirebilir. İlk eserleri siyasi görüşlerini anlatmak için yazdığı araştırma ve inceleme kitaplarından oluşur. Edebiyat dünyasına 1960'lı yıllarda yazdığı öykülerle giren Zileli'nin öyküleri Emekçi, Yordam, Somut gibi dergilerde yayınlandı. Daha sonra bu öyküler Yüreğe Yağan Kar adıyla kitaplaştırıldı. 1966-1989 arasında yazdığı öykülerde dönemin toplumsal ve siyasal koşullarını anlatmıştır. Yer yer yöneldiği soyut anlatım, öykülerin İkinci Yeni'den taşıdığı izler olarak değerlendirilmiştir.

Yön, Emekçi, TÖS, Yordam, Soyut, Türk Solu, Aydınlık, Somut, Amargi, Ateş Hırsızı, Apolitika, Sosyalizmin Sorunları, Uzun Yürüyüş, Kaos GL, Demokrasi, Birikim, Yeni Zamanlar dergi ve gazetelerde eleştiri ve çevirileri yayınlandı.

Zileli'nin eserleri yaşamından ve tanıklıklarından izler taşır; Yarılma, Havariler, Sapak, Ev, Sığınmacılar, Kentlerde adlı kitaplarından sanatçının yaşamı takip edilebilir. Bu kitaplarda hem siyasi kimliğinin oluşum süreci hem de romanlarına yansıyan olayların ipuçları bulunur. Zileli siyasi görüşlerini işlediği romanlarında ideolojik değil, insan merkezlidir, yeri geldiğinde yanlışları da ifade eder. Bu samimi ve doğrucu üslup otobiyografik kitaplarında daha da dikkat çekicidir. Kendi hayatını anlatırken hatalarını, yanlış arkadaşlarını ve ilişkilerini itiraf etmekten kaçınmamıştır.

Zileli, Stalin Yargılanıyor adlı tek oyununu kırk kişilik bir kadro için yazmış fakat sahnelemeye uygun olmadığı için iki perdeyi birleştirip oyuncu sayısını sekize, rol sayısını on beşe indirmiştir. Eser, sosyalist anlayıştan anarşist anlayışa dönüşen siyasi düşüncenin ve Zileli'nin bakış açısından Stalin'in ve sosyalizmin değerlendirmesini içermektedir.

Yazarın kendi köpeklerinden hareketle kaleme aldığı Benim Kahraman Köpeklerim adlı çocuklar için bir hikaye kitabı vardır. Çocuklarda hayvan sevgisi yaratmak, sokak hayvanlarına dair farkındalık uyandırmak için yazılmıştır. Çocuk kitabına uygun anlaşılır, yalın ve canlı bir dil kullanmıştır.

Gün Zileli'nin yazar kimliğini siyasi yazıları da beslemiştir. İnandığı fikirleri başta gençler olmak üzere herkese anlatmayı amaçlayan yazarın anlaşılır, sıkıcılıktan uzak, samimi bir dil kazanması bu siyasi yazılar sayesinde olmuştur.

Kaynakça

Alpay, Necmiye (2011). “Stalin Yargılanıyor”. Radikal. 10.04.2011. http://www.radikal.com.tr/radikal2/stalin-yargilaniyor-1045827/ [erişim tarihi: 04.08.2017]

Külsoy, Ahmet (2010). "Gün Zileli İle Komün Kitabı Üzerine Söyleşi". Birgün Kitap Eki. http://www.gunzileli.com/2010/01/24/gun-zileli-ile-komun-kitabi-uzerine-soylesi-birgun-gazetesi-kitap-eki/ [erişim tarihi: 12.07.2018]

Sazak, Derya (2008). “Yarılma”. Milliyet. 25.03.2008. http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/derya-sazak/yarilma-509170/ [erişim tarihi: 04.07.2018]

Şafak, Can (2016). “Çanlar Senin İçin Çalıyor”. http://t24.com.tr/k24/kitap/canlar,134 [erişim tarihi: 04.07.2018]

Şengül, Hüseyin (2014). "Gün Zileli’nin Mevsimleri”. https://m.bianet.org/biamag/toplum/160339-gun-zileli-nin-mevsimler-i [erişim tarihi: 04.07.2018]

Zileli, Gün (2002). Yarılma (1954-1972). İstanbul: İletişim Yay.

Zileli, Gün (2002). Havariler (1972-1983). İstanbul: İletişim Yay.

Zileli, Gün (2003). Sapak (1983-1992). İstanbul: İletişim Yay.

Zileli, Gün (2004). Ev (1946-1954). İstanbul: İletişim Yay.

Zileli, Gün (2011). Sığınmacılar (1990-2000) Londra. İstanbul: İletişim Yay.

Zileli, Gün (2018). Kentlerde (2000 - 2013). İstanbul: İletişim Yay.

Kişisel genel ağ adresi: http://www.gunzileli.com/ [erişim tarihi: 02.07.2018]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. CENNET ALTUNDAŞ
Yayın Tarihi: 21.09.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Bürokrasi ve Sosyalist DemokrasiKoral Yayınları / İstanbul1990Araştırma
Anarşizm Bir Devrim ÇağrısıdırKaos Yayınları / İstanbul1995Diğer
Türkiye… Sosyal Patlamaya DoğruKaos Yayınevi / İstanbul1995Araştırma
Deniz OradaSel Yayıncılık / İstanbul1995Roman
Anafora DoğruPencere Yayınları / İstanbul1996Çeviri
Halk SilahlanıncaKaos Yayınevi / İstanbul1996Çeviri
Bahar ve TipiTelos Yayınları / İstanbul1997Roman
Yarılma (1954-1972)Ozan Yayınılık / İstanbul2000Otobiyografi
Anaforun İçindePencere Yayınları / İstanbul2000Çeviri
Yoldaş Lenin'e Açık MektupGünizi Kitaplığı / İstanbul2001Çeviri
Havariler (1972-1983)İletişim Yayınları / İstanbul2002Otobiyografi
Sapak (1983-1992)İletişim Yayınları / İstanbul2003Otobiyografi
Ev (1946-1954)İletişim Yayınları / İstanbul2004Otobiyografi
Mihail BakuninVersus Yayınları / İstanbul2006Çeviri
Kronstadt 1921Versus Yayınları / İstanbul2006Çeviri
Ulusalcılık: Bir İdeolojinin KriziÖzgür Üniversite Yayınları / İstanbul2007Eleştiri
KomünYaba Yayınları / İstanbul2007Roman
İşçiler Çalışmaya KarşıBoğaziçi Üniversitesi Yayınları / İstanbul2009Çeviri
Stalinizm Bir İdeolojinin İflasıÖzgür Üniversite Yayınları / İstanbul2010İnceleme
Stalin YargılanıyorKibele Yayınları / İstanbul2010Tiyatro
Devrimi Yeniden Düşünmek IÖzgür Üniversite Yayınları / İstanbul2010Araştırma
Rejimler, Partiler, Kişiler ve “Uluslar”Kibele Yayınları / İstanbul2010Eleştiri
Orda Bir Köy Var Uzakta ArnavutköyHeyamola Yayınları / İstanbul2010Hatıra
Karanlığın ÖtesindeKibele Yayınları / İstanbul2010Çeviri
Sığınmacılar (1990-2000)İletişim Yayınları / İstanbul2011Otobiyografi
Benim Kahraman KöpeklerimÖzyürek Yayınevi / İstanbul2012Hikâye
Yüreğe Yağan KarYaba Yayınları / İstanbul2012Hikâye
İki Diktatörlük Altında Stalin ve Hitler’in Mahkûmuİmge Yayınları / İstanbul2012Çeviri
Gece Yarısında AydınlıkAyrıntı Yayınları / İstanbul2013Çeviri
Muhafazakâr Liberalizm İki İdelojinin Birbirine Dönüşümüİmge Kitabevi Yayınları / İstanbul2014İnceleme
Haziran Günleri-Gezi NotlarıBüyülüdağ Yayınları / İstanbul2014Eleştiri
Mevsimlerİletişim Yayınarı / İstanbul2014Roman
Kirov Cinayeti ve StalinH2 O Kitap Yayınları / İstanbul2015Çeviri
Çanlarİletişim Yayınları / İstanbul2016Roman
Bitmeyen KavgaSel Yayıncılık / İstanbul2016Çeviri
Kentlerde (2000 - 2013)İletişim Yayınları / İstanbul2018Otobiyografi
Asla Unutamam Nikolay Buharin’in Karısının Anılarıİmge Yayınları / İstanbul2018Çeviri

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Levent Asland. 17 Şubat 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Ertuğrul Erdoğand. 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Talip Uluşand. 15 Mart 1938 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HASAN, Hasan Yılmazd. 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5BALAHAN DANIŞ BAYATd. 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6M. Yasin Küçükoğlud. 1946 - ö. 19 Haziran 2016Doğum YılıGörüntüle
7Eyüphan Erkuld. 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Zeynep Saraçd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
9Cüneyt Ülseverd. 1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Bilal Coşkund. 08 Kasım 1950 - ö. 30 Mart 2017Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Lütfi Kalelid. 2 Temmuz 1939 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Haydar Ergülend. 14 Ekim 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ALİd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Mehmet Tanerd. 04 Aralık 1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15RİF'AT, Zilelid. 1870 - ö. 1915Madde AdıGörüntüle