Madde Detay

1267/1850 yılında İstanbul'da doğdu. Halepli Şeyh Abdurrahmân Harîrî Efendi'nin oğlu olduğu ve seyyid soyundan geldiği için Seyyid ve Harîrî-zâde sanlarıyla tanındı. İlk öğrenimini babasından aldı. Babasının delaletiyle Rufaî ve Halvetî tarikatlarına girdi. Aslen Halepli oldukları için 1869 yılında Halep'e, sonra Mısır'a giderek dört ay kadar o civardaki fuzala ve meşayihle sohbetlerde bulundu. Babasının ölümünden sonra Şamlı Muhammed Enîs El-Hüseynî Efendi'den Halvetî sülukunu tamamlayarak icazet aldı. İstanbul'a döndükten sonra Abdullatîf Buhârî ve Şeyh Kâsım-ı Magrıbî'den fıkıh ve hadis öğrendi ve Kadirî icazeti aldı. 1871 yılında Şeyh Seyyid Hâce Muhammed Nûru'l-Arabî El-Melâmî'den dersler aldı, sohbetlerinde bulundu ve ona intisap ederek Melâmî oldu. Bu tarihten sonra Hırka-i Şerîf civarındaki evinde okuyup yazmayla uğraştı ve kendisine başvuran öğrencilere maddi manevi dersler verdi. 1873 yılında Üsküp'te Mehmed Nûr'u ziyaretten dönerken Selanik'te Şeyh Ali adlı bir zattan Ramazâniyye ve Şeyh Sâlih Lutfî'den Sinâniyye hilafeti aldı. Çok genç yaşta 1850/1881 yılında vefat etti. Eyüp'te Hazret-i Hâlid Türbesi yakınında Rufaiyye'den Hasîb Efendi Dergâh'ının haziresinde bulunan babasının kabrinin yanına defnedildi.

Çok genç yaşta vefat etmesine rağmen 40 kadar eseri vardır. Çoğu yazma hâlinde olan ve Osmanlı Müellifleri'nde (Bursalı Mehmed Tahir 1333: 156-157) listesi verilen 37 eserinin adları şunlardır ki bu eserlerden yazma olanlarının bir kısmı müellif hattıdır ve Yahya Efendi Kütüphanesi'nde mevcuttur:

1. Dürretü'l-Envâr alâ Salâti Cevhereti'l-Esrâr: Arapçadır, yazma hâlindedir.

2. Ed-Dürreteyn fî Şerhi'l-Beyteyn: Arapçadır, yazma hâlindedir.

3. El-Mevridü'l-Hâs Bi'l-Havâs fî Tefsîri Sûreti'l-İhlâs: Arapçadır, yazma hâlindedir.

4. Esrâru'l-Mu'în fî Şerhi Esmâ'i'l-Erba'în: Arapçadır, yazma hâlindedir.

5. Fecrü'l-Esmâ ve Subhu'l-Müsemmâ: Türkçedir, yazma hâlindedir.

6. Feth-i Şerh-i Devri'l-A'lâ Li'ş-Şeyhi'l-Ekber: Türkçedir, yazma hâlindedir.

7. Feth-i Virdi'l-Esrâr Şerh-i Virdi's-Settâr: Türkçe olan bu eser 219 sayfa halinde 1287 yılında İstanbul'da basılmıştır

8. Fevâyihu'l-Ezhâru'l-Hakâyık ve Levâyihi Envârü't-Tarâ'ik: Türkçedir, yazma hâlindedir. On iki risale şeklindedir.

9. Feyzü'l-Mugnî fî Şerhi Hadîs-i Kudsî-i Men Talebenî: Türkçedir, yazma hâlindedir.

10. Fütûhât-ı İlâhiyye Şerh-i Vâridât-ı İlâhiyye Li'ş-Şeyh Bedreddin Simâvî: Türkçedir, yazma hâlindedir.

11. Hadîkatü'l-Hakîkat: Türkçedir, yazma hâlindedir.

12. Hakîkatü't-Tarîkat: Türkçedir, yazma hâlindedir.

13. Hazret-i Mısrî'nin Üç Aded Gazellerinin Şerhleri: Türkçedir, yazma hâlindedir.

14. Kavlü'l-Mübîn fî Ahvâli'ş-Şeyh Nûrüddîn-i Cerrâhî El-Halvetî: Türkçedir, yazma hâlindedir.

15. Kemâl-nâme-i Âl-i Abâ: Türkçedir, 16 sayfa halinde İstanbul'da basılmıştır, baskı tarihi yoktur.

16. Kenzü'l-Feyz Fi's-sülûk ve Âdâbi't-Tarîki'l-Halvetiyye: Arapçadır, yazma hâlindedir.

17. Medâr-ı Vâhidiyyet ve Merkez-i Ahadiyyet: Türkçedir, yazma hâlindedir.

18. Mededü'l-Bekrî Min Seyyidi'l-Bekrî (Menâkıb-ı Mustafâ Şemsüddîn Bekrî): Arapçadır, yazma hâlindedir.

19. Mir'ât-ı Hakîkat: Türkçedir, yazma hâlindedir.

20. Ravzatü'l-Aliyye Fî Tarîkati'ş-Şâzeliyye: Arapçadır, yazma hâlindedir.

21. Reşehâtü'l-Esnâ alâ Teveccühâti'l-Esmâ: Arapçadır, yazma hâlindedir.

22. Rûşen-i Dil-nüvâz Şerh-i Gülşen-i Râz: Türkçedir, yazma hâlindedir.

23. Salâtu'l-İthâf Bi-Şerh-i Salâti's-Sikâf: Türkçedir, yazma hâlindedir.

24. Seyrü'l-Esmâ ve Sırru'l-Müsemmâ fî Şerhi'l-Esmâ'i'l-İsnâ Aşere Er-Rufî'iyye: Türkçedir, yazma hâlindedir.

25. Sırru'l-Esrâr ve Nûru'l-Envâr: Türkçedir, yazma hâlindedir.

26. Sırru't-Tevessül Fi'z-Zikr ve't-Tebettül: Arapçadır, yazma hâlindedir.

27. Şerh-i Beyt-i Mevlânâ Câmî: Arapçadır, yazma hâlindedir.

28. Şerh-i Burhânu's-Sâlikîn Li'ş-Şeyh Hâce Muhammed Nûru'l-Arabî: Türkçedir, yazma hâlindedir.

29. Şerh-i Gazel-i Sezâ'î: Türkçedir, yazma hâlindedir.

30. Şerh-i Hizbü'l-Bahr El-Müsemmâ Bi-Ziyâ'i'l-Bedr: Arapçadır, yazma hâlindedir.

31. Şerh-i Hizbü'l-Kebîr Li'ş-Şâzelî El-Müsemmâ Bi-Reşfi'l-Gadîr: Türkçedir, yazma hâlindedir.

32. Şerh-i Mürşidü'l-Uşşâk Li'ş-Şeyh Hâce Muhammed Nûru'l-Arabî: Türkçedir, yazma hâlindedir.

33. Şerh-i Salâtu'l-Enveriyye fî Şerh-i Salâti'l-Ekberiyye: Türkçedir, yazma hâlindedir.

34. Şerh-i Tuhfetü'l-Mürsele: Türkçedir, yazma hâlindedir.

35. Tahkîkü't-Tarîk: Türkçedir, yazma hâlindedir.

36. Tercüme-i Emrü'l-Merbûtu'l-Muhkem Li'ş-Şeyhi'l-Ekber: Türkçedir, yazma hâlindedir.

37. Tibyânu Vesâ'ilü'l-Hakâyık fî Beyâni Selâsili't-Tarâ'ik: Arapçadır. Müellifin en önemli eserlerindendir. Alfabetik olarak yazılmıştır, 150 kadar tarîk-i aliyye pirlerinin hayat hikâyeleriyle kurdukları tarikatların süluk niteliklerini anlatır. Yazma hâlinde olan eser 3 cilttir. Süleymaniye Kütüphanesi, İbrahim Efendi bölümü No: 430-432'de bulunmaktadır.

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. I. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1981). "Harîrîzâde Seyyid Mehmed Kemâleddin Efendi". C. IV. İstanbul: Dergah Yay.

Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. "Mehmed Kemâleddin". C. VI. Ankara: AKM Yay.