Madde Detay

Varna'nın Balçık kasabasında 1265/1848 yılında doğdu. Asıl adı Nâcî Kâsım Efendi'dir. Nâcî, şiirlerinde kullandığı mahlasıdır. Babası Müftü-zâde Hâfız İbrâhim Efendi, büyük babası ise Balçık müftüsü Za'îm-zâde Kâsım Efendi'dir. Müftî-zâde ve Za'îm-zâde sanlarıyla tanındı. Henüz sekiz yaşındayken babası vefat eden ve öksüz kalan Nâcî Kâsım, ilk öğrenimini öğretmen olan amcasından gördü. Daha sonra Varna'ya giderek tahsilini tamamladı ve doğduğu yer olan Balçık'a döndü. Balçık kadısından edebiyat ve hat dersleri aldı. Balçık kasabası Ticâret Mahkemesi Baş Kâtipliği ve Mal Müdürlüğü görevlerinde bulundu. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşında Dobruca havalisini dolaşarak gönüllü asker topladı ve Gâzi Osman Paşa kumandasında Sağ Kolağalığı rütbesiyle askerlik görevini yerine getirdi. Savaştan sonra İstanbul'a gelen Nâcî Kâsım, eski arkadaşları olan Muallim Nâcî ve Ahmed Midhat ile birlikte yayıncılık faaliyetinde bulundu. Savaş sonrası İstanbul'daki muhacirlerin delegesi olarak Bursa'ya bağlı Kirmasti ve Mihalıç taraflarını dolaşarak muhacirlerin yerleşmeleri için uygun yerler tespit etmeye çalıştı. Ancak bu düşüncesi parasızlık yüzünden gerçekleşemeyince İstanbul'u terk edip Bursa'ya yerleşti. Devrin Bursa valisi Ahmed Vefîk Paşa'ya sunduğu bir şiiri dolayısıyla bir at ile Yenişehir Mal Müdürlüğü göreviyle ödüllendirildi. Bu arada anlaşamadığı Eskişehir kadısına bir hicviye yazdı. Daha sonra Mudanya A'şâr memurluğu, Karesi A'şâr müdürlüğü Baş Kâtipliği görevlerinde bulundu. Karesi'nin vilayet olmasıyla da 1297/1880 yılında Balıkesir A'şâr Nezareti Baş Kâtipliği'ne atandı. Bu görevi sırasında Rodos'a sürgün edildi. Daha sonra affedildi ve Edremit'e yerleşip orada ikamet etti. Edremit'te otuz yıl kadar dava vekili olarak çalıştı. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Edremit'te İttihad ve Terakki Cemiyeti başkanlığı da yapan Nâcî Kâsım 1327/1909 yılının Aralık ayında Edremit'te vefat etti. Kabri buradadır.

Rûhî Muhlis Nâcî Bey'in babası olan Nâcî Kâsım Efendi, Arapça, Farsça bilirdi. Ermenice ve Rumcaya da aşinaydı. Gerek görevi sırasında gerekse serbest çalıştığı dönemlerde gençleri şiire ve edebiyata yönlendirmeye çalışmış, onları bu konuda teşvik etmiş ve yol göstermiştir. Divan şiiri tarzında şiirler söyleyen Nâcî Kâsım'ın bir gazeli Karesi Meşâhiri'nde yayımlanmıştır.

Balcıoğlu, Tâhir Harîmî (1937). Tarihte Edremit Şehri. Balıkesir.

Duymaz, A. - Gülhan, A. (2006). "Nâcî". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. VI. Ankara: AKM Yay. 486.

Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1342). Karesi Meşâhiri. Balıkesir.

Gazel

Söz geçirsem gönlüme aşkını pinhân eylese

Derd-i bî-dermânıma sabr ile dermân eylese

Mümkin olsa göz yaşım aslâ gözümden çıkmasa

Bir diger mecrâ bulup dâhilde seyrân eylese

Gam yemezdim yandıgımdan kalmasam nâ-puhte tek

Ben yanarken dûd-ı âhım aşkı i'lân eylese

Çâre bulsam cânımı cânâna vâsıl eylesem

Yâr-ı cânım her murâdım lutfen ihsân eylese

Sözlerim ciddî degilse ben de nâcî olmayam

Cân fedâ eylerdi Nâcî yâr kurbân eylese

(Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1342). Karesi Meşâhiri. Balıkesir. 82.)