SIRRÎ, Nazlıoğlu Mustafa Sırrî Bîdârî

(d. 1254/1839 - ö. 1328/1911)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mustafa’dır. Şiirlerinde Sırrî mahlasını kullanmıştır. Nazlıoğlu Mustafa Sırrî Bidârî 1254/1839’da Antep’te doğmuştur. İlk önce Besnili oğlu Mustafa Efendi’den, sonra da Antep ulemasından Kanber-zâde’den ders almıştır (Yakar 2010: 150). Kaynaklarda şairin öğrenimi konusunda başka bilgi bulunmaz. Ancak onun, Dîvân'ında kullandığı dil, kavram ve tabirlerden yola çıkarak iyi bir eğitim aldığı söylenebilir. Varlıklı bir aileye mensup olduğu için Ağa sıfatıyla anılan şair, hayatı boyunca küçük ticari faaliyetler dışında herhangi bir işle uğraşmamış, sahip olduğu mal varlığıyla geçinmiştir. Sırrî Bîdârî, şimdi Kilis’te müze ve aile mezarlığı olarak kullanılan Şeyh Efendi Tekkesi'nin o zamanki şeyhi Nakşıbendî Abdullah Sermest Efendi’ye bağlıdır. 1328/1911’de 73 yaşında Antep’te vefat etmiştir (Güzelbey 1988: 217). Mezarı günümüzde de sıkça ziyaret edilen ve halk arasında Ali Baba diye anılan 1822-1905 yılları arası Antep’te yaşamış Nakşibendî tarikatına mensup bir tekke şeyhi olan Şuayb-zâde Ali Âkif Efendi’nin türbesi­ni çevreleyen duvar dahilindedir. Nesli, oğulları tarafından “Nazlı”, kızı tarafından “Koçak” soyadları ile sürmektedir.

Sırrî’nin dağınık hâlde bulunan şiirleri, ölümünden sonra Dîvân şeklinde düzenlenmiş ve Dîvân'ın sonuna da Sırrî’nin Hikâye-i Garîb adlı eseri eklenmiştir. Dîvân'ın başına yazılan takrizden anlaşıldığına göre Sırrî’nin yetişmesinde dört şahıs önemli rol oynamıştır. Bunlardan ilki Abdullah Sermest Efendi’dir. Sırrî, Sermest Efendi'yle tanıştıktan sonra tarikat yoluna girmiştir. İkincisi Ali Âkif Efendi’dir. Sonra Ahmed Efendi’ye intisap etmiş, son olarak Muhammed Vâkıf Efendi’ye hizmet etmiştir (Yakar 2010: 146).

Kaynakça

Göksel, Mehmet (yty). Bir Sevgi Işığı- Ali Baba. Gaziantep.

Güzelbey, Cemil Cahit (1988). Gaziantep Büyükleri ve Gaziantep Meşahirine Ek. Ankara: Ajans-Türk.

Nazlı, Hurşit (1945). Nazlıoğlu Mustafa Sırri Bidârî Divanı. Gaziantep: CHP Basımevi.

Şahin, Abdullah (1999). Kilisli Abdullah Sermest Tazebay Divanı. Ankara.

Yakar, Halil İbrahim (2010). “XIX. Yüzyıl Mutasavvıf Şairlerinden Ayıntablı Sırrî ve Divanı”, Türkbilig Türkoloji Araştırmaları. (19):144-160.

Yakar, Halil İbrahim (2013). Antepli Divan Şairleri. Gaziantep: Yaşar Cevizli Mağazaları Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. HALİL İBRAHİM YAKAR
Yayın Tarihi: 25.09.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Nice demdir gönül mülkü harâb olmuşdu ser-tâ-pâ

Yine tecdîd idüp mimârı aşkın eyledi inşâ

Söyünmüşken ocâg-ı aşkı îkâd eyledi şevkin

Hayâl-i zevk ü şevkinle olupdur çok alev peydâ

Senin ol Leyli zülfün beni Mecnûnuna döndürdü

Anınçün meskenim vadî olupdur menzilim sahrâ

Mukahhal gözlerin müjgânı her dem sançılur câna

Kemân ebrûların fikriyle oldum sâhib-i sevdâ

Tahayyür âleminde koyma [gel] lutf et gözüm nûru

Dil-i nâ-şâdımı vaslınla şâd et ey kadi bâlâ

Şeb-i deycûr olur sensiz bu âlem sevdiğim billâh

Firâkın sahnı nîrândır visâlin cennetü’l-me’vâ

Ayân eyle cemâlin şem‘ini her dem dil-i zâra

Şeb-i gamda koma bu Sırri-i bîçâreni cânâ

(Yakar, Halil İbrahim (2013). Antepli Divan Şairleri. Gaziantep: Yaşar Cevizli Mağazaları Yay. 210.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÂSIM, Seyyid Ahmed Âsım Efendi (Mütercim)d. ? - ö. 1819Doğum YeriGörüntüle
2HUSÛLÎ, Osmand. ? - ö. 1730?Doğum YeriGörüntüle
3FÂ'İZ, Mehmedd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NÂZIMd. 1839 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5NA'TÎ, Ahmed Hüsameddin Deded. 1839 - ö. 1900Doğum YılıGörüntüle
6REMZÎ, Hüseyin Remzî Paşad. 1839 - ö. 1896Doğum YılıGörüntüle
7FAHRÎ, Hüseyin Fahreddîn Deded. 1854 - ö. 1911Ölüm YılıGörüntüle
8CELÂLEDDÎN, Mısırlı-zâded. ? - ö. 1911Ölüm YılıGörüntüle
9VİRÂNÎd. 1831 - ö. 1911Ölüm YılıGörüntüle
10KÂZIM PAŞA, Mûsâ Kâzım, Koniçelid. 1821 - ö. 1890Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ÂLÎ BEY, Direktör Mehmed Âlî Beyd. 1844? - ö. 1899Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12BEHCET, Hudâydâdd. ? - ö. 1835 ds.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13FENNÎ, Gazi Ahmed Paşa-zâded. 1785-86 - ö. Ağustos 1808Madde AdıGörüntüle
14YÜMNÎ, Mehmed Emin Efendid. ? - ö. 1695Madde AdıGörüntüle
15ENVERd. 1828 - ö. 1911Madde AdıGörüntüle