Sırrı Akatay

(d. 1916 / ö. 1982)
Şair, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Erzurum’un Aşkale ilçesinde doğdu. Erzurum Muallim Mektebi’nden mezun oldu. Sırasıyla Van, Niğde, Bor, Elazığ, İstanbul Pertevniyal ve Atatürk liselerinde edebiyat öğretmenliği ve yöneticilik yaptı. Öğretmenlik yaptığı süre içinde Gazi Eğitim Enstitüsü Sanat Bölümü'nü bitirdi. 1942'den 1950'ye kadar Niğde Ortaokulu'nda Türkçe öğretmenliği yapmış olan Akatay, burada Kınacıoğlu Ahmet Efendi oğlu Tevfik Alparslan’ın kızı Ayten Hanım'la evlenmiştir. Bu evlilikle birlikte şehre ilgisi ve sevgisi artmış, uzun yıllar Niğde ve Bor’da kalmıştır (Özmel 2009). Genç yaşta ayrıldığı Erzurum’a bir daha dönmemiştir (Çağlar 2018).

İstanbul Atatürk Lisesi Edebiyat öğretmeni iken 1973'te kendi isteği ile emekli olan Akatay, 1982'de İstanbul’da vefat etmiştir.

Şiirle ilgisi çocukluk yıllarında başlamış; ilk verimleri Ulus, Kaynak, Çınaraltı, Ülkü ve Birlik gibi dergilerde yayımlanmıştır (Özmel 2009). Şiirlerinde hem hece hem de serbest ölçüyü kullanmıştır. Şair bu şiirlerde içli ve samimi bir ruh haliyle ve akıcı bir üslupla toprağa bağlılık, hasret, vatan ve insan sevgisini işlemiştir. Sırrı Akatay'ın şiirlerinde yer yer hamasi bir anlatım göze çarpar. Memleket özlemini dile getirdiği "Destanıdır Bu Şehrin" adlı şiiri, şairin ağabeyi Sadi Akatay'ın "Bar" şiiri kadar olmasa da özellikle Erzurum çevresinde bilinen ve çok beğenilen şiirlerindendir. Sırrı Akatay, “Toprak ve Bayrak” adlı şiirinde Kurtuluş Savaşı dönemini anlatırken şehirlerin toprağından yükselen sesleri âdeta ülkenin sesi hâline getirmiştir. Hamasi şiirlerinde "Kunuri Destanı" başlığı ile ordumuzun Kore'de gösterdiği başarıyı anlatmıştır. Zaman zaman hissettiği uzlet ve buna bağlı yalnızlık duygusu ile içe dönük bir tavır sergileyen şairin bu durumda bile karamsar bir havada olduğu söylenemez. İçinde sürekli iyimser ve umutlu bir kaynaktan beslenen dışa dönük bir ses vardır. Hece ölçüsünü gayet başarılı bir biçimde kullandığı şiirlerinin dışında, serbest ölçüyle yazdığı şiirlerinde de yer yer hecenin tesirini görmek mümkündür.

Sosyal medyada Kaynak dergisinde 1956'da yayımlandığı belirtilen biyografisinde "en güzel eserinin henüz yayımlamadıkları arasında bulunduğunu belirten şairin dünyaya erken, İstanbul’a geç geldiğinden yakınmış olduğuna” dair bilgiler varsa da adı geçen dergide iki şiiri (Akatay 1949a, 1949b) dışında kendisiyle ilgili bir biyografinin (Kapan Ay 2007) olmadığı tespit edilmiştir. Yıllar süren çabalar sonucu hazırladığı Erzurumlu Emrah, Aşk Edebiyatı Antolojisi, ve Türk Karakterinden Çizgiler adlı eserlerinden bahsedilmekte ise de bu eserler yayımlanmamıştır (Kasır 1999). 1952'de Niğde’de görev yaparken Yeşil Bor gazetesinde şiirleri yayımlanmıştır (Akatay 1952a, 1952b). Şairin şiirleri Şiirler başlığı altında kitap olarak çıkmış (Akatay 1976); ancak gazetelerde yayımlanan şiirleri kitapta yer almamıştır (Özmel 2009).

Kaynakça

Akatay, Sırrı (1949a). “Vasiyet”. Kaynak. Y. 2. C. 2. S. 21. 1 Eylül. 281.

Akatay, Sırrı (1949b). “Yalnızlık”. Kaynak. Y. 2. C. 2. S. 18. 1 Haziran. 188.

Akatay, Sırrı (1952a) “Toprak ve Bayrak”. Yeşil Bor. 26 Mayıs. 1.

Akatay, Sırrı (1952b). “Kunuri Destanı”. Yeşil Bor. 16 Haziran. 1.

Akatay, Sırrı (1976). Şiirler. İstanbul: Gün Matbaası.

Çağlar, Müslüm (2018). “Sadi ve Sırrı Kardeşler”. Yüce Dağların Başında. Erzurum: Ervak Yayınları.

http://www.biyografya.com/biyografi/13171

Kapan Ay, Leyla (2007). “Kaynak Dergisi Üzerine Bir İnceleme”. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kasır, Hasan Ali (1999). Erzurum Şairleri. İstanbul: Dergâh Yayınları, Erzurum Kitaplığı.

Özmel, İsmail (1990). Niğdeli Şair ve Yazarlar. Niğde: Niğde Valiliği.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. METİN ÖZARSLAN
Yayın Tarihi: 14.02.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
ŞiirlerGün Matbaası / İSTANBUL1976Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÜLEYMAN ÖZDENd. 1885 - ö. 13.08.1956Doğum YeriGörüntüle
2KÂŞİF, Hafız Mehmed Kâşif Efendid. 1863 - ö. 1921Doğum YeriGörüntüle
3NUSRET BABAd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4FAKİR ETHEM/ETEM, Ethem Bakırd. 1916-1917 - ö. 1983Doğum YılıGörüntüle
5Celâl Çumralıd. 05 Ağustos 1916 - ö. 1990Doğum YılıGörüntüle
6OLİYA GULİ YEGÂNEHd. 1916 - ö. 1986Doğum YılıGörüntüle
7NEDİMÎ, Mahmut Danişmendoğlud. 1904 - ö. 20.01.1982Ölüm YılıGörüntüle
8KAYA/MANİOĞLU, Hasan Kaya Manioğlud. 1920 - ö. 1982Ölüm YılıGörüntüle
9TURAN YILMAZd. 1900 - ö. 1982Ölüm YılıGörüntüle
10Ali Asker Barutd. 03 Nisan 1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Sami Derintunad. 22 Nisan 1942 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Yılmaz Grudad. 1930 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Tevfik Uyard. 17 Ekim 1985 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Gülümser Çankayad. 20 Kasım 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Rahmi Dumand. 1908 - ö. 20 Eylül 1985Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SIRRÎ, Nazlıoğlu Mustafa Sırrî Bîdârîd. 1839 - ö. 1911Madde AdıGörüntüle
17YAHYÂ SIRRÎd. 1871 - ö. 1905-1906Madde AdıGörüntüle
18Ahmet Sırrı Arvasd. 05 Mayıs 1972 - ö. ?Madde AdıGörüntüle