Alıkul Osmonov

(d. 1915 / ö. 1950)
Şair, Tercüman
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Alıkul Osmonov Kırgızistan'ın Ponfilov bölgesine bağlı Kaptal Arık köyünde fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Anne ve babasının ölümü ile küçük yaşta ailesinden ayrıldı. Pişpek ve Tokmok yetimhanelerinde büyüdü. 1929-1933 yılları arasında Frunze Pedogojik Teknik Üniversitesinde yüksek öğrenimini tamamladı. 1932-36 yılları arasında edebiyat dergisi Çabuul'un ve Leninçil Caş gazetesinin yazı işlerinde çalıştı. 1937-40 yılları arasında Kırgızistan Yazarlar Birliğinin üçüncü sekreterliği görevinde bulundu (Rıspaev vd, 1989: 401).

Verem hastası olan Osmonov, Cıpar adını verdiği yeni doğmuş kızının ölümünden hemen sonra karısı ile boşanmıştır. Özel hayatında geçirdiği bu çalkantılı dönem, şairi daha da yıpratmış ve hastalığı ağırlaşan Osmonov 1950 yılında 35 yaşındayken Frunze'de hayata gözlerini yummuştur (Cigitov, 2006: 83).

İlk şiiri Kızıl Yük 1930 yılında Sabattuu Bol gazetesinde yayımlanmıştır (Artıkbaev, 2004: 212). 1935 yılında ise ilk şiir kitabı Tandagı Irlar basılmıştır. 1937 yılında Çolponstan ve Cıldızduu Caştık adlı iki şiir kitabı daha basılan Osmonov’un sanatındaki en önemli dönüm noktası 1945’te yayımladığı Mahabat adlı şiir kitabı olmuştur. Mahabat’ta basılan şiirleri kitabın yazıldığı dönem göz önünde tutulduğunda çığır açıcı bir özelliktedir (Rıspaev vd, 1989: 401). İkinci Dünya Savaşından hemen sonra kaleme alınmış olmasına rağmen dönemin totaliter rejiminin edebiyat üzerindeki baskını görmezden gelerek propaganda üslubundan uzak kaleme alınmış olan şiirlerini topladığı Mahabat'a giren Otuz Caş (Osmonov, 1945) ve Ata Curt adlı şiirleri günümüzde Kırgız okur kitlelerinde ve edebiyat çevrelerinde ezbere bilinir. Çocuk şiirleri de yazan Osmonov Kırgız edebiyatında önemli bir yere sahiptir.

A.S. Puşkin’in Yevgeni Onegin adlı poeması William Shakespeare’in On İkinci Gece adlı oyununu ve Şota Rustaveli’nin Kaplan Derisine Bürünmüş Kahraman adlı yapıtlarını Kırgızcaya çevirmiştir (Rıspaev vd, 1989: 401). Bu çeviriler Kırgızcanın yazı dili olmasına ve Kırgız okur kitlelerinin önemli eserlerle tanışmasına vesile olmuştur.

Kaynakça

Rıspaev, B. vd. (1989). Pisateli Sovetskogo Kirgizstana. Frunze: Adabiyat Bas.

Cigitov, Salican (2006). Salican Cigitov ve Dünyası. hzl. O. Söylemez ve K. Göz. Bişkek: Manas Ünv Yay.

Artıkbaev, Kaçkınbay (2004). XX Kılımdagı Kırgız Adabiyatının Tarıhı. Bişkek: TAS Yay.

Osmonov, Alıkul (1990). Mahabat. hzl. K. Ömürzakov. Frunze: Kırgızstan Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL GÖZ
Yayın Tarihi: 03.07.2019
Güncelleme Tarihi: 28.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tandagı IrlarKırgızmambas / Frunze1935Şiir
Cıldızduu CaştıkKırgızmambas / Frunze1937Şiir
ÇolponstanKırgızmambas / Frunze1937Şiir
MahabatKırgızmambas / Frunze1945Şiir
Baldar Üçün IrlarKırgızmambas / Frunze1947Şiir
Cangı IrlarKırgızmambas / Frunze1947Şiir
Menin Cerim-Irdın CeriKırgızmambas / Frunze1947Şiir
Cangı IrlarKırgızmambas / Frunze1949Şiir
Moy Dom: StihiSov. Pisatelb / Moskva1950Şiir
Tandalmaluu Irlar Cana PoemalarKırgızmambas / Frunze1954Şiir
Moy Dom: StihiKirgizgosizdat / Frunze1954Şiir
İzbrannoe: StihotvoreniyaMoskva / Sov. Pisatelb1955Şiir
Ata Curt: Carıyalanbagan ÇıgarmalarKırgızmambas / Frunze1958Şiir
İzbrannoe: StihiPolitizdat / Moskva1958Şiir
Rassiya: IrlarKırgızmambas / Frunze1964Şiir
Baldar menen TurnalarMektep / Frunze1965Şiir
Irlar CıynagıMektep / Frunze1965Şiir
Köl Tolkunu: Tandalgan Irlar Cana PoemalarKırgızstan / Frunze1972Şiir
Pioner IrıMektep / Frunze1974Şiir
Tülkü menen KazdarMektep / Frunze1974Şiir
IrlarKırgızstan / Frunze1974Şiir
Lisa i GusiMektep / Frunze1974Şiir
İzbrannoe: Stihi i PoemıHudoc. Lit / Moskva1975Şiir
Tolubay SınçıMektep / Frunze1979Şiir
Baldar Cana Turnalar: ırlarMektep / Frunze1980Şiir
Deti i CuravliMektep / Frunze1981Şiir
Çıgarmalar Cıynagının Üç Tomdugu; 1. Cilt: Irlar, PoemalarKırgızstan / Frunze1984Şiir
Çıgarmalar Cıynagının Üç Tomdugu; 2. Cilt: Poemalar, Legendalar, DramalarKırgızstan / Frunze1985Şiir
Çıgarmalar Cıynagının Üç Tomdugu; 3. CiltKırgızstan / Frunze1986Şiir
Otçiy Kray: Stihotvoreniya i PoemiKırgızstan / Frunze1987Şiir
Mahabat: IrlarKırgızstan / Frunze1990Şiir
Köl Tolkunu-Wayes of the lake.Soros-Kırgızstan / Bişkek1995Şiir
Akkan Suu-Live water: IrlarAral Fondu / Bişkek2000Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mina Urgand. 01 Mayıs 1915 - ö. 15 Haziran 2000Doğum YılıGörüntüle
2HESEN PERVANEd. 1915 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
3Fazıl Oyatd. 1915 - ö. 1992Doğum YılıGörüntüle
4SAVAD ŞEFİ GIZId. 1885 - ö. 1950Ölüm YılıGörüntüle
5Ahmet Sırrı Ulusoyd. 1882 - ö. 1950Ölüm YılıGörüntüle
6HAZNEVÎ/ŞAH-I HAZNE, Ahmed el-Haznevid. 1887 - ö. 1950Ölüm YılıGörüntüle
7Durali Doğand. 1 Ocak 1953 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Altay Suroyd. 24 Eylül 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Nusret Merdand. 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Halise Hasan Özgünd. 1948 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Petri Yalıncıd. 1964 - ö. 2002Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Faik İsmailovd. 1936 - ö. 1995Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle