Madde Detay
Alıkul Osmonov
(d. 1915 / ö. 1950)
Şair, Tercüman
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Alıkul Osmonov Kırgızistan'ın Ponfilov bölgesine bağlı Kaptal Arık köyünde fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Anne ve babasının ölümü ile küçük yaşta ailesinden ayrıldı. Pişpek ve Tokmok yetimhanelerinde büyüdü. 1929-1933 yılları arasında Frunze Pedogojik Teknik Üniversitesinde yüksek öğrenimini tamamladı. 1932-36 yılları arasında edebiyat dergisi Çabuul'un ve Leninçil Caş gazetesinin yazı işlerinde çalıştı. 1937-40 yılları arasında Kırgızistan Yazarlar Birliğinin üçüncü sekreterliği görevinde bulundu (Rıspaev vd, 1989: 401).
Verem hastası olan Osmonov, Cıpar adını verdiği yeni doğmuş kızının ölümünden hemen sonra karısı ile boşanmıştır. Özel hayatında geçirdiği bu çalkantılı dönem, şairi daha da yıpratmış ve hastalığı ağırlaşan Osmonov 1950 yılında 35 yaşındayken Frunze'de hayata gözlerini yummuştur (Cigitov, 2006: 83).
İlk şiiri Kızıl Yük 1930 yılında Sabattuu Bol gazetesinde yayımlanmıştır (Artıkbaev, 2004: 212). 1935 yılında ise ilk şiir kitabı Tandagı Irlar basılmıştır. 1937 yılında Çolponstan ve Cıldızduu Caştık adlı iki şiir kitabı daha basılan Osmonov’un sanatındaki en önemli dönüm noktası 1945’te yayımladığı Mahabat adlı şiir kitabı olmuştur. Mahabat’ta basılan şiirleri kitabın yazıldığı dönem göz önünde tutulduğunda çığır açıcı bir özelliktedir (Rıspaev vd, 1989: 401). İkinci Dünya Savaşından hemen sonra kaleme alınmış olmasına rağmen dönemin totaliter rejiminin edebiyat üzerindeki baskını görmezden gelerek propaganda üslubundan uzak kaleme alınmış olan şiirlerini topladığı Mahabat'a giren Otuz Caş (Osmonov, 1945) ve Ata Curt adlı şiirleri günümüzde Kırgız okur kitlelerinde ve edebiyat çevrelerinde ezbere bilinir. Çocuk şiirleri de yazan Osmonov Kırgız edebiyatında önemli bir yere sahiptir.
A.S. Puşkin’in Yevgeni Onegin adlı poeması William Shakespeare’in On İkinci Gece adlı oyununu ve Şota Rustaveli’nin Kaplan Derisine Bürünmüş Kahraman adlı yapıtlarını Kırgızcaya çevirmiştir (Rıspaev vd, 1989: 401). Bu çeviriler Kırgızcanın yazı dili olmasına ve Kırgız okur kitlelerinin önemli eserlerle tanışmasına vesile olmuştur.
Kaynakça
Rıspaev, B. vd. (1989). Pisateli Sovetskogo Kirgizstana. Frunze: Adabiyat Bas.
Cigitov, Salican (2006). Salican Cigitov ve Dünyası. hzl. O. Söylemez ve K. Göz. Bişkek: Manas Ünv Yay.
Artıkbaev, Kaçkınbay (2004). XX Kılımdagı Kırgız Adabiyatının Tarıhı. Bişkek: TAS Yay.
Osmonov, Alıkul (1990). Mahabat. hzl. K. Ömürzakov. Frunze: Kırgızstan Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL GÖZYayın Tarihi: 03.07.2019Güncelleme Tarihi: 28.10.2020
Yayın Tarihi: 03.07.2019Güncelleme Tarihi: 28.10.2020
Güncelleme Tarihi: 28.10.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Tandagı Irlar | Kırgızmambas / Frunze | 1935 | Şiir |
Cıldızduu Caştık | Kırgızmambas / Frunze | 1937 | Şiir |
Çolponstan | Kırgızmambas / Frunze | 1937 | Şiir |
Mahabat | Kırgızmambas / Frunze | 1945 | Şiir |
Baldar Üçün Irlar | Kırgızmambas / Frunze | 1947 | Şiir |
Cangı Irlar | Kırgızmambas / Frunze | 1947 | Şiir |
Menin Cerim-Irdın Ceri | Kırgızmambas / Frunze | 1947 | Şiir |
Cangı Irlar | Kırgızmambas / Frunze | 1949 | Şiir |
Moy Dom: Stihi | Sov. Pisatelb / Moskva | 1950 | Şiir |
Tandalmaluu Irlar Cana Poemalar | Kırgızmambas / Frunze | 1954 | Şiir |
Moy Dom: Stihi | Kirgizgosizdat / Frunze | 1954 | Şiir |
İzbrannoe: Stihotvoreniya | Moskva / Sov. Pisatelb | 1955 | Şiir |
Ata Curt: Carıyalanbagan Çıgarmalar | Kırgızmambas / Frunze | 1958 | Şiir |
İzbrannoe: Stihi | Politizdat / Moskva | 1958 | Şiir |
Rassiya: Irlar | Kırgızmambas / Frunze | 1964 | Şiir |
Baldar menen Turnalar | Mektep / Frunze | 1965 | Şiir |
Irlar Cıynagı | Mektep / Frunze | 1965 | Şiir |
Köl Tolkunu: Tandalgan Irlar Cana Poemalar | Kırgızstan / Frunze | 1972 | Şiir |
Pioner Irı | Mektep / Frunze | 1974 | Şiir |
Tülkü menen Kazdar | Mektep / Frunze | 1974 | Şiir |
Irlar | Kırgızstan / Frunze | 1974 | Şiir |
Lisa i Gusi | Mektep / Frunze | 1974 | Şiir |
İzbrannoe: Stihi i Poemı | Hudoc. Lit / Moskva | 1975 | Şiir |
Tolubay Sınçı | Mektep / Frunze | 1979 | Şiir |
Baldar Cana Turnalar: ırlar | Mektep / Frunze | 1980 | Şiir |
Deti i Curavli | Mektep / Frunze | 1981 | Şiir |
Çıgarmalar Cıynagının Üç Tomdugu; 1. Cilt: Irlar, Poemalar | Kırgızstan / Frunze | 1984 | Şiir |
Çıgarmalar Cıynagının Üç Tomdugu; 2. Cilt: Poemalar, Legendalar, Dramalar | Kırgızstan / Frunze | 1985 | Şiir |
Çıgarmalar Cıynagının Üç Tomdugu; 3. Cilt | Kırgızstan / Frunze | 1986 | Şiir |
Otçiy Kray: Stihotvoreniya i Poemi | Kırgızstan / Frunze | 1987 | Şiir |
Mahabat: Irlar | Kırgızstan / Frunze | 1990 | Şiir |
Köl Tolkunu-Wayes of the lake. | Soros-Kırgızstan / Bişkek | 1995 | Şiir |
Akkan Suu-Live water: Irlar | Aral Fondu / Bişkek | 2000 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Tahir Alangu | d. 24 Aralık 1915 - ö. 19 Haziran 1973 | Doğum Yılı | Görüntüle |
2 | Oğuz Tansel | d. 15 Şubat 1915 - ö. 30 Ekim 1994 | Doğum Yılı | Görüntüle |
3 | Şahap Sıtkı | d. 2 Nisan 1915 - ö. 4 Eylül 1991 | Doğum Yılı | Görüntüle |
4 | Abdülvahit Coşkunlu | d. 1883 - ö. 03 Şubat 1950 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
5 | Necip Türkçü | d. 1872 - ö. 22 Şubat 1950 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
6 | Faik Ali Ozansoy | d. 1876 - ö. 1 Ekim 1950 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | Asuman Susam | d. 26 Kasım 1968 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | Akif Kurtuluş | d. 26 Ekim 1959 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Nazif F. Akıncı | d. 01 Ocak 1926 - ö. 09 Aralık 1979 | Meslek | Görüntüle |
10 | Ali Hüseyin (Hüseyinzâde) Turan | d. 8 Mart 1864 - ö. 17 Mart 1940 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Tölen Abdikulı | d. 04 Eylül 1942 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Naim Kazım | d. 1945 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |