ARAPOĞLU, Mustafa Öztürk

(d. 1901 / ö. 1966)
Çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mustafa Öztürk, 1901 yılında Kırşehir'in Çiçekdağı ilçesine bağlı Orta Hacı Ahmetli köyünde dünyaya gelmiştir. Babası düğünlerde ve eğlencelerde oynanan Koca Oyunu adlı oyunda Arap kılığında rol yaparak geçimini sağladığı için Arap lakabıyla tanınır. Mustafa da babasının lakabından dolayı Arapoğlu Mustafa ya da Arap Mustafa olarak bilinir. Öztürk, anne ve babasını çok küçük yaşta kaybedince önce bir akrabasının yanında kalır. Ardından oradan ayrılır ve belirli bir ikamet yeri olmadan farklı kişilerin yanında büyür. On yaşındayken Yukarı Hacıahmetli köyünde Bürozadelerden Hacı Mehmet Bey'in yanına yerleşir ve onun yanında on iki yıl boyunca çiftçilik yapar (Bulut 1983: 91).

Yakışıklı ve giyim-kuşamına özen gösteren bir kişi olan Arap Mustafa, yanında çalıştığı ağanın kızı Zahide'ye âşık olur fakat yoksul ve kimsesiz olduğu için aşkını açıkça söyleyemez. Durumu öğrenen Zahide'nin babası da Mustafa'nın fakir olmasından dolayı kızını ona vermeye yanaşmaz. Mustafa, askerdeyken memlekete gönderdiği mektuplarda Zahide'ye duyduğu sevdayı dile getiren şiirlere, destanlara yer verir. Zahide ile Mustafa'nın aşkı karşılıklıdır. Başkasıyla evlendirilmeden önce Zahide de Arapoğlu için bir türkü yakmıştır (Akgün 2006: 136). Arap Mustafa askerdeyken Zahide'nin evlendirildiğini öğrenince meşhur "Zahidem" türküsünü yakar. Beş dörtlükten oluşan bu şiirin ilk iki dörtlüğünü Baki Yaşa Altınok derlemiştir. Diğer dörtlükler ise H. Vahit Bulut tarafından 1973 yılında Yukarı Hacı Ahmetli köyünden Zahide'nin yakın arkadaşı ve sırdaşı Fatik'ten derlenmiştir (Altınok 2003: 206- 208).

Arap Mustafa uzun yıllar bekledikten sonra bir başkasıyla evlenir. Zahide 1965'te, Arap Mustafa ise 1966 yılında vefat eder. İkisinin mezarı Yukarı Hacı Ahmetli köyünde yan yana defnedilir.

Arap Mustafa, sevdiğine duyduğu büyük aşkın tesiriyle şiirler söyleyen bir şairdir. Şiirlerinde sevdiği kız olan Zahide'ye duyduğu büyük aşkı ve ayrılık acısını dile getirir. Zahidem türküsü yıllar sonra Vahit Bulut tarafından, Arapoğlu Mustafa'nın oğlu Nuri Öztürk ve Zahide'nin ağabeyi Ali Şen'den derlenir (Bulut 1983: 92). Neşet Ertaş gibi ünlü ozanlar da türküyü seslendirir. Arap Mustafa, şiirlerinde fakirlikten ve çaresizlikten yakınır. Duyguları öylesine keskindir ki söylediği içli mısralar yıllarca dillere pelesenk olur. Şiirlerinde Arapoğlu mahlasını kullanır. Saz çalmaz (Bulut 1983: 92). Dillendirdiği az sayıdaki şiirde 11'li hece ölçüsünü ve koşma nazım şeklini tercih eder. Şiirlerinde pek çok söz sanatını da yerli yerinde kullanır. Âşığın yayımlanmış eseri yoktur.

Kaynakça

Akgün, Dilek (2006). Kırşehir Türkülerinde İnsan. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.

Altınok, Baki Yaşa (2003). Öyküleriyle Kırşehir Türküleri, Destanları, Ağıtları. Ankara: Oba Yay.

Bulut, H. Vahit (1983). Kırşehir Halk Ozanları. Ankara: Filiz Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ÖZLEM DAĞDELEN
Yayın Tarihi: 16.04.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KUL COŞGUN, Nurettin Coşgund. 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2İSLAM KARA OĞLU YUSİFOVd. 1893 - ö. 1968Doğum YeriGörüntüle
3BEKTAŞ BABA/BABA BEKTAŞ/OZAN BEKTAŞ, Bektaş Kızılokd. 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4İsa Yusuf Alptekind. 1901 - ö. 17 aralık 1995Doğum YılıGörüntüle
5Suat Salih Asrald. 1 Eylül 1901 - ö. 20 Nisan 1981Doğum YılıGörüntüle
6RÜSTEM HELİLOVd. 1901 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7HESEN HEYALLId. 1885 - ö. 1966Ölüm YılıGörüntüle
8KORKULUK, Ömer Bald. 1916 - ö. 1966Ölüm YılıGörüntüle
9ABBAS SÖHBETOVd. 1903 - ö. 1966Ölüm YılıGörüntüle
10ZEKERİYA MELEKİd. 1962 - ö. ?MeslekGörüntüle
11KADİR BABA, Kadir Kartald. 1932 - ö. 25.05.2001MeslekGörüntüle
12FİRAKÎ, Cennetoğlu Abdullahd. 1854 - ö. 1939MeslekGörüntüle
13RAHMİ, Rahmi Polatd. 03.02.1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ALİYÂR, Zikri Alyard. 07.02.1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15RAHMİ, Rahmi Tekmend. 1949 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÖKSÜZ HASBÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Mustafa Miyasoğlud. 14 Ağustos 1946 - ö. 01 Ağustos 2013Madde AdıGörüntüle
18GÜRYANÎ, Şeref GÜRd. 1950 - ö. 27.06.2010Madde AdıGörüntüle