Madde Detay
Sevim Burak
(d. 29 Haziran 1931 / ö. 30 Aralık 1983)
Yazar, manken, terzi, tezgahtar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Tam adı Zeliha Sevim Burak. Aysel Kudret Hanım (Anne Marie Mandil) ile kılavuz kaptan Seyfullah Mehmet Burak’ın (Seyfi Kaptan) kızı. İlkokulu Nakkaştepe 45. İlkokulu’nda bitirdi. Alman Lisesi’nin orta bölümünden sonra çalışmaya başladı. Mankenlik, terzilik, kitabevlerinde tezgâhtarlık yaptı, kendi açtığı giyimevini yönetti. İlk evliliğini keman sanatçısı Orhan Borar’la yaptı. Bu evliliğinden oğlu Karaca Borar dünyaya geldi. İkinci eşi ressam Ömer Uluç’tan ise Elfe adında bir kızı oldu. Kalp ameliyatı geçirmek üzere yattığı Haseki Hastanesi’nde ameliyat edilemeden 30 Aralık 1983’te öldü. 5 Ocak 1984’te Nakkaştepe Mezarlığı’nda toprağa verildi.
1951’de Yeni İstanbul gazetesinde çıkan ilk öyküsü “Büyük Günah”, gazetenin katıldığı Dünya Hikâyeleri Yarışması’nda ilk altı içine girdi. Daha sonra bazı öyküleri Ulus ve Milliyet gazetelerinde, Yenilik ve Türk Dili dergilerinde yayımlandı. “İlk ciddi eserim” dediği Yanık Saraylar 1965’te basıldığında yarattığı tartışmalar ve çektiği ilgiyle yılın edebiyat olayı sayıldı; Türk öykücülüğündeki modern yönelişler içinde ayrı bir yeri olduğu kabul edildi. Altı öyküden oluşan kitap için Asım Bezirci, “bilinç akışının başarılı örneklerinden” değerlendirmesini yaptı; yazarın simgeler, alegoriler çerçevesinde hareket ettiğini öne sürdü. Murat Belge ise Bezirci’ye karşı çıkarak Burak’ın simge, alegori gibi edebiyat terimleriyle uğraşamayacak kadar başına buyruk bir sanatçı olduğunu savundu. Selim İleri’ye göre ise “Meydan savaşlarının kılıç artıkları, Bağlarbaşı-Kısıklı tramvayları, Baron Bahar’lar, Tevrat, günah dolu sahneler, çocuk kalmış kadınlar, mutsuz ve alkole sığınmış başka kadınlar, yakışıklı fakat acımasız erkekler kol geziyordu” Burak’ın öykülerinde.
Burak yapıtlarının içeriğini “Kendimi anlatıyorum hikâyelerimde, başka kılıklara girerek, bütün özlemlerimi harekete geçirerek, ne olduğumu, ne olacağımı kestirmeye çalışarak, evhamlarımı, korkularımı körükleyerek, yangına koşarmışcasına” sözleriyle; öykücülük anlayışını ise “Hikâye insanın doğduğu günden ölümüne kadar yürüdüğü yolda kendi kendine konuşmasıdır” şeklinde dile getirdi. Levanten kültürünün ruhunu yansıtan yapıtlarında yer yer Tevrat’ın anlatımından yararlandı. Sözdizimi ve yazım kurallarını zorlayarak yer yer şiire yaklaşan bir anlatım oluşturdu. İlk öykü kitabı Yanık Saraylar (1965) ile beklediği ilgiyi göremeyen Sevim Burak, dönemin prestijli ödüllerinden Sait Faik Armağanı'nı Memet Fuat ve Behçet Necatigil'in oylarına rağmen alamaz. Yaşadığı hayal kırıklığı sebebiyle uzun bir suskunluk dönemine girer ve on yedi yıl hiçbir şey yayımlamamak üzere sessizce edebiyat ortamını protesto eder. Kitaplarıyla edebiyat ödüllerine katılmaz.
1982’de Sahibinin Sesi adlı oyunu ve Afrika Dansı adlı ikinci öykü kitabı yayımlanır. Ölümünden bir yıl sonra Everest My Lord/İşte Baş, İşte Gövde, İşte Kanatlar adlı oyunu, oğlu Karaca’ya yazdığı mektuplar Mach I’dan Mektuplar 1990 yılında okurla buluşur. Yarım kalmış romanı Ford Mach I ise Nilüfer Güngörmüş Erdem tarafından 2003 yılında yayıma hazırlanır. Sahibinin Sesi 1985’te Devlet Tiyatroları’nda sahnelenir. Oyunları ölümünden sonra farklı yorumlarla çeşitli tiyatrolar tarafından defalarca oynanan Burak, yapıtları ve ayrıksı kişiliğiyle Türk edebiyatının en ilgi çekici yazarlarından biri olarak değerlendirildi. Sevim Burak'ın daha geniş bir okur kitlesiyle buluşması kitaplarının Yapı Kredi Yayınları'ndan çıktığı döneme rastlar. Nilüfer Güngörmüş Erdem'in tamamlanmamış Ford Mach I'I hazırlaması Sevim Burak edebiyatını yeniden değerlendirme imkânı sunar. 2000'li yıllar aynı zamanda Sevim Burak çalışmalarının ivme kazandığı yıllardır.
Kaynakça
"Sevim Burak". Tanzimat'tan Bu Yana Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2001). İstanbul: YKY, s. 241.
Koçakoğlu, Bedia (2009). Aşkın Şizofrenik Hâli. İstanbul: Palet Yayınları.
Özkök, Seher (2014). Yaşama Teğelli Öyküler / Sevim Burak'ın Öyküleri Üzerine Bir İnceleme. Sentez Yayıncılık: Bursa.
Şahin, Özge (2015). Ötekilere Yazmak / Sevim Burak Üzerine Yazılar. İstanbul: YKY.
Demirtaş, Mustafa. (2018). İkinci Bir Yaşam / Sevim Burak'ın Edebiyat Dünyası. İstanbul: YKY.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE ŞAHİNYayın Tarihi: 03.10.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 03.10.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Yanık Saraylar | Türkiye Basımevi / İstanbul | 1965 | Hikâye |
Afrika Dansı | Adam Yayınları / İstanbul | 1982 | Hikâye |
Sahibinin Sesi | Adam Yayınları / İstanbul | 1982 | Tiyatro |
Everest My Lord / İşte Baş İşte Gövde İşte Kanatlar | Adam Yayınları / İstanbul | 1984 | Tiyatro |
Ford Mach I | YKY / İstanbul | 2003 | Roman |
Mach I'dan Mektuplar | Logos Yayınları / İstanbul | 1990 | Mektup |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | MUHSİN, Mehmed Muhsin Efendi | d. 1820 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | TAYYİB, Attâr-zâde Mustafa | d. ? - ö. 1714 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ATÂ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MEFTUNÎ, Abdülbaki Yıldırım | d. 1931 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Hüseyin Karahan | d. 1931 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Talât Sait Halman | d. 7 Temmuz 1931 - ö. 5 Aralık 2014 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ergin Günçe | d. 12 Şubat 1938 - ö. 16 Ocak 1983 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | GULAMÎ, Nuri Özcan | d. 1925 - ö. 1983 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MUSTAFA GÖKKAYA | d. 1910 - ö. 18.03.1983 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Anar Rızayev | d. 14 Mart 1938 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Âtıf Bedir | d. 01 Mayıs 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Nazan Ekinci | d. 17 Ocak 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Adil İzci | d. 16 Şubat 1954 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Cahit Irgat | d. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Yılmaz Aybar | d. 10 Ocak 1931 - ö. 13 Haziran 2014 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Sevim Öztürk | d. 17 Temmuz 1954 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Müfide Ferit Tek | d. 29 Nisan 1892 - ö. 24 Mart 1971 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Mustafa Miyasoğlu | d. 14 Ağustos 1946 - ö. 01 Ağustos 2013 | Madde Adı | Görüntüle |
