Madde Detay
Cahit Atay
(d. 1925 / ö. 28 Ağustos 2012)
Tiyatro Yazarı, Öğretmen, Memur
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Çorum’da doğdu ve ilköğrenimini bu şehirde tamamladı. Lise öğrenimini ise yarıda bıraktı. Askerlik görevini yerine getirdikten sonra köy öğretmenliği, meteoroloji memurluğu, avukat kâtipliği gibi farklı işlerde çalıştı. Bunun yanında oyun yazarlığı yaptı ve arkadaşlarıyla 1950’de Ankara’da amatör bir tiyatro olan Yurt Tiyatrosu’nu kurdu. 1951’de Ankara’da, Devlet Su İşleri’nde desinatör olarak çalışmaya başladı ve buradaki görevinden emekli oldu.
Atay’ın tiyatro eserlerinden “Sultan Gelin” 1973’te Halit Refiğ yönetmenliğinde ve “Ana Hanım-Kız Hanım”, “Kuma” adıyla 1974’te Atıf Yılmaz yönetmenliğinde sinemaya uyarlandı. “Mangoma Maskeleri” adlı oyunu ile 1984 Enka Sanat Mansiyon Ödülü’nü, “Göğsü Lenin Döğmeli Adam” adlı oyunu ile 1993 Kültür Bakanlığı Oyun Yarışması Ödülü’nü ve 1994’te Edebiyatçılar Derneği Altın Madalya Ödülü’nü kazandı.
Cahit Atay, 28 Ağustos 2012’de vefat etti.
Cahit Atay, Yurt Tiyatrosu’nda oynanmak üzere ilk amatör oyunları olan “Yaşasın Garsonluk” ve “Bu Şapka Kimin?”i yazdı. Fakat onun tiyatro yazarlığının başlangıcını 1959’da yazdığı ve Devlet Tiyatroları’nda sahnelenen “Pervaneler” ve onun ardından 1962’de yayımlanan Pusuda isimli oyunları oluşturur.
“İnsanî ve insanlar arası ilişkileri ele alması bakımından popüler konular seçmiş olan yazar, özellikle toplum sorunlarını işlemeyi amaç edinmiştir. Köy konulu oyunlarında toprak ağalarının köylüyü sömürmesini; kadın-erkek konulu oyunlarında kumalık, aile içi ilişkileri; töre konulu oyunlarında başlık parası, kan davası, din istismarını; toplumsal ve siyasi konulu oyunlarında eşkıyalığı, siyasal yozlaşmayı, sağ-sol çatışmasını, sınıflar arası özentiyi ele almaktadır. Eserlerin ortak özelliği trajikomik olaylarla örülü olmalarıdır. Düşündürücü, ders verici yönleriyle toplumsal sorunlara değinen yazar, gerçekçi yaklaşımıyla dikkati çekmektedir. Eserlerin adları, mekânlarına ve şahıslarına uygun olarak seçilmiştir” (Seçkin 2011: 118).
Kitaplaşmayan oyunları arasında “Kırlangıçlar”, “Palabıyık”, “Gültepe Oyunları”, “Amele Hıdır”, “Sahildeki Kanepe”, “Geristan’da Var Bir Polis”, “ Dalgacı Mahmut Kendine Gel”, “Kulede Bir Kadın”, “Kod Adı İvan”, “Göğsü Lenin Döğmeli Adam”, “Mangoma Maskeleri” ve “Cennet Ana ve Oğulları” yer almaktadır.
Kaynakça
Alpsal, Aysel (1965). “Cahit Atay’la”. Varlık. 33 (654): 10.
Ergül, M. Selim (2009). “Cahit Atay’ın Oyunlarında Tipik ve Deneysel”. Folklor/Edebiyat. 15 (59): 183-190.
Özkan, Seçkin (2011). Cahit Atay’ın Yapıtları. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
Şener, Sevda (1972). “Karaların Memetleri Üzerine Bir İnceleme". Ankara.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NURTAÇ ERGÜN ATBAŞIYayın Tarihi: 25.11.2019Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
Yayın Tarihi: 25.11.2019Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Pusuda | Türk Kültür Dernekleri Tiyatro Yayınları / Ankara | 1962 | Tiyatro |
Ana Hanım Kız Hanım/Ormanda | İzlem Yayınları / İstanbul | 1964 | Tiyatro |
Karaların Memetleri, Hamdi Hamdi | İzlem Yayınları / İstanbul | 1964 | Tiyatro |
Sultan Gelin | Bilgi Yayınevi / Ankara | 1965 | Tiyatro |
Godot’yu Beklemezken | Gerçek Sanat Yayınları / İstanbul | 1994 | Tiyatro |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KUL MEHMED | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ASLIHAN BACI, Aslıhan Çetin | d. 1951 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | DEDEMOĞLU | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | RIZA, Ali Rıza Yıldırım | d. 1925 - ö. 11.04.2000 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | SIDKALİ BABALUYAN | d. 04.07.1925 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | CERRAHÎ, Behzat Tokdemir | d. 1919/1925? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | KUL SALİH/SALİH/SALİHOĞLU, Ali Gök | d. 1938 - ö. 12.08.2012 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Abdurrahim Karakoç | d. 7 Nisan 1932 - ö. 7 Haziran 2012 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Nazik Erik, | d. 1919 - ö. 25 Ağustos 2012 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Muzaffer Tayyip Uslu | d. 1922 - ö. 3 Temmuz 1946 | Meslek | Görüntüle |
11 | Defne Suman | d. 1974 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Fatih Danacı | d. 17 Nisan 1983 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Sadık Yalsızuçanlar | d. 1 Aralık 1962 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Nurettin Kalkandelen | d. 1902 - ö. 21 Aralık 1974 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ali Rıza Akdemir | d. 1933 - ö. 10 Nisan 2012 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Kevser Atay | d. 25 Ocak 1976 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Cahit Külebi | d. 10 Ocak 1917 - ö. 20 Haziran 1997 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Cemil Cahit Cem | d. 1909 - ö. 1958 | Madde Adı | Görüntüle |