Madde Detay
Cahit Atay
(d. 1925 / ö. 28 Ağustos 2012)
Tiyatro Yazarı, Öğretmen, Memur
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Çorum’da doğdu ve ilköğrenimini bu şehirde tamamladı. Lise öğrenimini ise yarıda bıraktı. Askerlik görevini yerine getirdikten sonra köy öğretmenliği, meteoroloji memurluğu, avukat kâtipliği gibi farklı işlerde çalıştı. Bunun yanında oyun yazarlığı yaptı ve arkadaşlarıyla 1950’de Ankara’da amatör bir tiyatro olan Yurt Tiyatrosu’nu kurdu. 1951’de Ankara’da, Devlet Su İşleri’nde desinatör olarak çalışmaya başladı ve buradaki görevinden emekli oldu.
Atay’ın tiyatro eserlerinden “Sultan Gelin” 1973’te Halit Refiğ yönetmenliğinde ve “Ana Hanım-Kız Hanım”, “Kuma” adıyla 1974’te Atıf Yılmaz yönetmenliğinde sinemaya uyarlandı. “Mangoma Maskeleri” adlı oyunu ile 1984 Enka Sanat Mansiyon Ödülü’nü, “Göğsü Lenin Döğmeli Adam” adlı oyunu ile 1993 Kültür Bakanlığı Oyun Yarışması Ödülü’nü ve 1994’te Edebiyatçılar Derneği Altın Madalya Ödülü’nü kazandı.
Cahit Atay, 28 Ağustos 2012’de vefat etti.
Cahit Atay, Yurt Tiyatrosu’nda oynanmak üzere ilk amatör oyunları olan “Yaşasın Garsonluk” ve “Bu Şapka Kimin?”i yazdı. Fakat onun tiyatro yazarlığının başlangıcını 1959’da yazdığı ve Devlet Tiyatroları’nda sahnelenen “Pervaneler” ve onun ardından 1962’de yayımlanan Pusuda isimli oyunları oluşturur.
“İnsanî ve insanlar arası ilişkileri ele alması bakımından popüler konular seçmiş olan yazar, özellikle toplum sorunlarını işlemeyi amaç edinmiştir. Köy konulu oyunlarında toprak ağalarının köylüyü sömürmesini; kadın-erkek konulu oyunlarında kumalık, aile içi ilişkileri; töre konulu oyunlarında başlık parası, kan davası, din istismarını; toplumsal ve siyasi konulu oyunlarında eşkıyalığı, siyasal yozlaşmayı, sağ-sol çatışmasını, sınıflar arası özentiyi ele almaktadır. Eserlerin ortak özelliği trajikomik olaylarla örülü olmalarıdır. Düşündürücü, ders verici yönleriyle toplumsal sorunlara değinen yazar, gerçekçi yaklaşımıyla dikkati çekmektedir. Eserlerin adları, mekânlarına ve şahıslarına uygun olarak seçilmiştir” (Seçkin 2011: 118).
Kitaplaşmayan oyunları arasında “Kırlangıçlar”, “Palabıyık”, “Gültepe Oyunları”, “Amele Hıdır”, “Sahildeki Kanepe”, “Geristan’da Var Bir Polis”, “ Dalgacı Mahmut Kendine Gel”, “Kulede Bir Kadın”, “Kod Adı İvan”, “Göğsü Lenin Döğmeli Adam”, “Mangoma Maskeleri” ve “Cennet Ana ve Oğulları” yer almaktadır.
Kaynakça
Alpsal, Aysel (1965). “Cahit Atay’la”. Varlık. 33 (654): 10.
Ergül, M. Selim (2009). “Cahit Atay’ın Oyunlarında Tipik ve Deneysel”. Folklor/Edebiyat. 15 (59): 183-190.
Özkan, Seçkin (2011). Cahit Atay’ın Yapıtları. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
Şener, Sevda (1972). “Karaların Memetleri Üzerine Bir İnceleme". Ankara.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NURTAÇ ERGÜN ATBAŞIYayın Tarihi: 25.11.2019Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
Yayın Tarihi: 25.11.2019Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Pusuda | Türk Kültür Dernekleri Tiyatro Yayınları / Ankara | 1962 | Tiyatro |
| Ana Hanım Kız Hanım/Ormanda | İzlem Yayınları / İstanbul | 1964 | Tiyatro |
| Karaların Memetleri, Hamdi Hamdi | İzlem Yayınları / İstanbul | 1964 | Tiyatro |
| Sultan Gelin | Bilgi Yayınevi / Ankara | 1965 | Tiyatro |
| Godot’yu Beklemezken | Gerçek Sanat Yayınları / İstanbul | 1994 | Tiyatro |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | SEFİL PİR/SEFİL PİRİM/ÇORUMLU PİROĞLU, Fikret Piroğlu | d. 1926 - ö. 1985 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | DEDEMOĞLU | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | KEYFÎ, Keyfî Çelebi | d. ? - ö. III. Mehmed dönemi (1595-1603) | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Halit Kıvanç | d. 18 Şubat 1925 - ö. 25 Ekim 2022 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Sevgi Sanlı | d. 2 Temmuz 1925 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | İSKENDER, İskender Akkuş | d. 1925 - ö. 30.09.2005 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Sami Baydar | d. 26 Eylül 1962 - ö. 29 Ekim 2012 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | Nazik Erik, | d. 1919 - ö. 25 Ağustos 2012 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Ali Ersin Günçe | d. 20 Ocak 1943 - ö. 14 Ocak 2012 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Süleyman Okay | d. 1928 - ö. 20 Eylül 1999 | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Mehmet Sıtkı | d. 1882 - ö. 19 Mayıs 1932 | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Nisa Leyla | d. 15 Nisan 1972 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Şükran Binark | d. 9 Temmuz 1962 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Ali Çapan | d. 10 Mart 1948 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Sırrı Çağlar | d. 1918 - ö. 1979 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | Oğuz Atay | d. 12 Ekim 1934 - ö. 13 Aralık 1977 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | Cahit Sıtkı Tarancı | d. 2 Ekim 1910 - ö. 12 Ekim 1956 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | Cemil Cahit Cem | d. 1909 - ö. 1958 | Madde Adı | Görüntüle |