Cahit Beğenç

C. B.
(d. 1910 / ö. 20 Aralık 1994)
Yazar, Çevirmen, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bazı yazılarında C. B. imzasını da kullandı. Muğla'nın Fethiye ilçesinin İncirköy köyünde doğdu. Babası Emin Efendi, annesi Ayşe Hanım'dır. İlköğrenimini Fethiye'de, orta ve lise öğrenimini İzmir'de gördü. İzmir Öğretmen Okulu'ndan mezun oldu (1932). Yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde tamamladı (1940). Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu'nda Fransızca ve beşeri ilişkiler ve halkla ilişkiler dersleri verdi. Zafer Mimarlık ve Mühendislik Yüksek Okulu ile Başkent Gazetecilik Yüksek Okulu'nda öğretim görevlisi olarak çalıştı. İngilizce öğrenim görenler için English-Turkish adlı bir dergi yayımladı. 27 Şubat 1958 tarihinden itibaren sahibi ve başyazarı olduğu haftalık Selam: Kırk Bin Köyün Dergisi’ni bir yıl boyunca çıkardı. Ankara Radyosu’nda "Köy Saati" programında sunuculuk yaptı, "Johannes Ailesi Türkiye’de" adlı Türkiye’yi tanıtmaya yönelik yazdığı radyo oyunu, Ankara Radyosu’nda seslendirildi. Gazeteci olarak birçok yöreyi gezdi; Türk folklor ve köy hayatını anlatan roman ve öykülerinin yanı sıra gezi kitapları ve incelemeleriyle tanındı. Basın Şeref Kartı sahibi Beğenç, Sedef Kız adlı romanı ile 1943 yılı Türk Dil Kurumu Ödülü'nü kazandı. 1989 yılında memleketi Fethiye'ye yerleşti. Evli ve iki çocuk babası olan Beğenç, geçirdiği kalp krizi neticesinde öldü.

İncirköy ve çevresinde gözlediği olaylardan oluşan, köyünün yaşlılarından öğrendiği Dede Korkut hikâyelerindeki üslubu benimseyerek kaleme aldığı Sedef Kız adlı kitabı 1943 yılında yayımlandı. Kullandığı dil ve işlediği konular dolayısıyla kitap olağanüstü bir ilgiyle karşılandı. Sedef Kız, Beğenç’e Ulus gazetesinin kapılarını açtı. Ulus’taki yazılarıyla dönemin yazarlarının, politikacılarının ve Cumhurbaşkanı İnönü’nün ilgisini, saygısını kazandı (Tan 2006: 586-587).

Yazar, 1948'de Bizim Köy romanını yayımladı, bu roman aynı yıl ikinci baskısını yaptı. Gezi yazılarını Yol Üstü (1944) ve Toroslardan Aşağı (1945) adlı kitaplarında bir araya getirdi. Akıcı bir dille, ele aldığı yörenin kültürel özelliklerini canlı bir şekilde yansıttı. 1994'te deneme türündeki yazılarını Denemelerim adıyla neşretti. Fransızcadan tercümeleri bulunan yazar; çocuk edebiyatı, masal ve inceleme türlerinde de kitaplara imza attı. Cahit Beğenç’in hikâye, deneme, anı, makale ve halk kültürü derlemelerini yayımladığı başlıca gazete ve dergiler Ulus, Ülkü, Hep Bu Topraktan, Selam, Türk Dili, Hisar, Halkevleri ve Türk Edebiyatı’dır.

Kaynakça

Dirlik, Ünal Şöhret (1995). "Yitirdiklerimiz: Cahit Beğenç (1910-20 Aralık 1994)". Türk Dili. Ağustos 1995. C. 1995/II, S. 524, ss. 957-958

Necatigil, Behçet (1999). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. 18. Baskı. ss. 80-81, İstanbul: Varlık Yay.

Tan, Nail (2006). "Yitirdiklerimiz: Türkçeyi Çok İyi Kullanan Gazeteci ve Yazarlarımızdan Cahit Beğenç'i Anarken". Türk Dili. Aralık 2006, C. XCII, S. 660, ss. 585-589

Yalçın, Murat (2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. 3. Baskı. C.1. İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Yazar, A. (2000). "Cahit Beğenç'i Anarken". Türk Edebiyatı. Ocak 2000. ss. 50-51.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 22.05.2019
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Sedef KızTitaş Yay. / Ankara1943Hikâye
YolüstüUlus Basımevi / Ankara1944Gezi Yazısı
Toroslardan AşağıDoğuş Basımevi / Ankara1945Gezi Yazısı
Laf Ebesi Kuru KelleUlus Basımevi / Ankara1946Çeviri
Kız KuşuDoğuş Basımevi / Ankara1946Masal
Fransızca Canlı MetodAr Basımevi / Ankara1947Diğer
Bizim KöyUlus Basımevi / Ankara1948Roman
Deli DereCHP Halkevleri Yayınları / Ankara1948Hikâye
Diyarbakır ve RamanUlus Basımevi / Ankara1949Diğer
KayseriGüney Matbaacılık / Ankara1950Diğer
SöğütSüğütlüler ve Be Söğüt'ü Sevenler Derneği Yay. / Ankara1952Diğer
Ekmekçi Kadınİstiklâl Yay. / Ankara1965Çeviri
Anadolu MitolojisiMEB Yay. / İstanbul1967İnceleme
TurizmŞafak Matbaası / Ankara1968Diğer
Sihirli İğ? / ?1968Masal
Koca KüpÜlker Matbaası / Ankara1969Roman
Köy-Şehir MünasebetleriUlusoy Basımevi / Ankara1969Diğer
Sarı Çamın HikâyesiKültür ve Turizm Bakanlığı Yay. / Ankara1986Hikâye
Hayat Hakkında DüşüncelerKültür ve Turizm Bakanlığı Yay. / Ankara1988Çeviri
DenemelerimMemleket Yay. / Ankara1994Deneme
MasallarCumhur Kitap Yay. / İstanbul2017Masal

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Şükrü Sarıd. 1926 - ö. 8 Mart 1995Doğum YeriGörüntüle
2Sabri Kuşkonmazd. 15 Mart 1962 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İlker Karakaşd. 1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NURETTİN, Nurettin Başerd. 1910 - ö. 1993Doğum YılıGörüntüle
5Selami Münir Yurdatapd. 1910 - ö. 27 Ocak 1987Doğum YılıGörüntüle
6İdris Ahmet Purad. 1910 - ö. 1975Doğum YılıGörüntüle
7ŞEMS ALİd. 1899 - ö. 1994Ölüm YılıGörüntüle
8Tarık Buğrad. 2 Eylül 1918 - ö. 26 Şubat 1994Ölüm YılıGörüntüle
9Rüştü Şardağd. 1917 - ö. 27 Kasım 1994Ölüm YılıGörüntüle
10Mine Ömerd. 10 Ağustos 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Hasan Barışcand. 01 Ocak 1952 - ö. 09 Nisan 2011MeslekGörüntüle
12Perihan Mağdend. 24 Ağustos 1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Alphan Akgüld. 17 Kasım 1974 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Nurdan Gürbilekd. 20 Mayıs 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Elif Şafakd. 25 Ekim 1971 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Cahit Uçukd. 17 Ağustos 1909 - ö. 7 Kasım 2004Madde AdıGörüntüle
17Cahit Atayd. 1925 - ö. 28 Ağustos 2012Madde AdıGörüntüle
18Burhan Cahit Morkayad. 1892 - ö. 20 Ocak 1949Madde AdıGörüntüle