Madde Detay
Zerrin Taşpınar
(d. 19 Nisan 1947 / ö. -)
Şair, yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ankara'da doğdu. Ankara Yenimahalle Fatih İlkokulu'ndan (1958) ve Yenimahalle Kız Lisesi'nden mezun oldu (1965). Harita subayı olan babasının ve eşinin görevleri nedeniyle Anadolu'nun çeşitli il ve ilçelerinde yaşadıktan sonra 1983'te Ankara'ya döndü.
1993-2007 arasında TRT'de sanat danışmanı ve metin yazarı olarak çalıştı, Akşama Doğru ve Yaşasın Sanat programlarını hazırladı.
Edebiyatçılar Derneği'nde genel sekreter yardımcısı ve genel sekreterlik görevlerini üstlendi (1995-1998). Çankaya İnsan Hakları Kurulu'nda aktif olarak yer aldı. Türkiye Yazarlar Sendikası Ankara temsilcisi olarak çalıştı (1999-2001), 2014'ten beri aynı görevi sürdürmektedir.
Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği BESAM'ın ve Cumhuriyet Kadınları Derneği'nin kurucu üyesidir. İnsan Hakları Derneği, Pir Sultan Abdal Derneği, Edebiyatçılar Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) üyesi, Emekçi Kadınlar Derneği onur üyesidir.
Üç çocuk annesidir. Ankara'da yaşamaktadır.
Zerrin Taşpınar, şiir yazmaya lise yıllarında başladı. Abdullah Rıza Ergüven'in teşvikiyle şiirlerini çeşitli dergilerde yayınladı. İlk şiirleri hakkında Havadis gazetesinde (9 Haziran 1964) Ergüven'in "Bir Genç Şair" başlıklı değerlendirme yazısı çıktı. Evlenince yazmaya uzun süre ara verdi.
1980'de edebiyat yaşamına döndü. Varlık, Yarın, Parantez (Almanya), Karşı, Damar, İnsancıl, Evrensel Kültür, Pencere, Emekçi Kadınlar, Pir Sultan Abdal, Kum, Deliler Teknesi, Yazıt, Harman dergilerinde şiir, öykü ve denemeleriyle yer aldı. İlk şiir kitabını 1992'de yayınladı.
2 Temmuz 1993'te Sivas Madımak Oteli'nde çok yakın arkadaşlarını kaybetmenin ve oradan sağ kurtulmanın acısı sonraki kitaplarında hep derin bir izlek olarak kendini gösterdi. "Tavra'dan sonra şiirin geldiğine ilişkin her belirti beni alıp Sivas'a götürdü" (Taşpınar 2008: 95) dediği Tavra (1995), yaşamında ve şiirinde acılı bir dönüm noktası oldu. "Tek ve uzun bir şiir halinde kaleme aldığı" ve "bir vurgunun şiiri" olarak tanımladığı Tavra'yı Sivas olaylarında "sağ kalanlara ve anneme-yaşadığı için-" ithafıyla yayınladı. Şiddeti ve acıyı insanlık değerleri çerçevesinde sorguladığı bu destansı şiir, Avrupa ülkelerinde Türklerin yoğun olarak yaşadığı kentlerde pekçok kez sahnelendi. Hüseyin Tutkun tarafından bestelendi ve kalabalık korosuyla defalarca seslendirdi.
Edebiyatın sosyal sorumlulukla buluşmasını sağlayan projeler gerçekleştirdi. 1999'da Marmara depremini yaşayan çocuklar için masallar ve öyküler yazılmasına önayak oldu. Kuş Kanadından Masallar ve Kuş Kanadından Öyküler kitapları çocuklara ücretsiz dağıtıldı.
Cumhuriyet Kadınları Derneği için Öyküye Başlamak başlıklı iki proje gerçekleştirdi. Birincisinde ülkenin pek çok kentinden, köyünden kadınların yazdığı öyküleri kitaplaştırdı. İkincisinde engelli yakını/çocuğu olan kadınların yaşadıklarını kendi kalemlerinden anlatmasını sağladığı Tut Elimi, bu alandaki tek örnek olarak kitaplaştı.
Zerrin Taşpınar, günlük yaşamın sıradan nesnelerini, olaylarını, ayrıntılarını zarif bir dille şiire dönüştürdü. Az ve öz şiirden yana oldu. Toplumcu bir duyarlık taşımakla birlikte alışıldık söylemlerden uzak durdu. Daima sakin ve sağduyulu bir güçle, boyun eğmeyen bir dirençle insan onurunu, zulmü, acıyı konu edindi. Yazgı, güç gibi kavramlarla insan arasındaki bağı irdeledi. Gelenekler, tabular, beklentilerle çevrelenen kadınların yaşamını çağ, coğrafya, toplum odağında gerçekçi bir lirizmle ve derin bir duyarlıkla işledi. Şiirlerinde anı ve bellek kavramları önemli bir yer tuttu.
Hüseyin Atabaş'ın tespitiyle Zerrin Taşpınar, "Şiiri insanlık tarihinden soyutlamayan bir şair"dir (2008: 83). Nitekim yakın dönem Türk toplumsal tarihinin acılarına tanıklığını dile getirmeyi insani bir sorumluluk olarak gördü.
Dergilerde yayınlanmış öyküleri, denemeleri, tanıklıkları, kitap tanıtım ve değerlendirmeleri henüz bir kitap halinde toplanmadı.
Kaynakça
Albayrak, Mustafa (2008). "Zerrin Taşpınar'ın Asya Şiirindeki Anlam Katmanları". Deliler Teknesi. 9: 91-93.
Atabaş, Hüseyin (2008). "Asi Bir İmge ve Asil Bir Şair". Deliler Teknesi. 9: 81-83.
Balkız, Ali (2008). "Külden Çiçek Doğuran Şair". Deliler Teknesi. 9: 88-89.
Doğan, Mahzun (1996). "Hitit Soyundan Bir Şair: Zerrin Taşpınar". Dünya Kitap. 55.
Doğan, Mahzun (1997). "Söyleşi: Anladım ki Şair Bir Bilicidir". Siyah Beyaz. 11.
Doğan, Selen (2008). "Zerrin Taşpınar'la Söyleşi", Deliler Teknesi. 9: 75-77.
Gökalp Alpaslan, Gonca (2018). Zerrin Taşpınar'la görüşme. 30 Haziran 2018.
Şahin Tekinalp, Pelin (2008). "Zerrin Taşpınar'ın Kızı Olmak", Deliler Teknesi. 9:78-80.
Taşpınar, Zerrin (2008). "Zerrin Taşpınar'dan Şiir Üzerine", Deliler Teknesi. 9: 95.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. GONCA GÖKALP ALPASLANYayın Tarihi: 14.02.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 14.02.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Şiirler | Toplum Yayınları / Ankara | 1989 | Çeviri |
Bir Ardıç Kuşuyum Ben | İnsancıl Yayınları / Ankara | 1992 | Şiir |
Anılarda Şimdi | Doruk Yayınları / Ankara | 1994 | Şiir |
Tavra | Suteni Yayınları / Ankara | 1995 | Şiir |
Ağıttan Umuda: Yana Yana, Toplumcu Şiirin Gücü, Özgürlüğün ve Direncin Sesi | Edebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara | 1997 | Diğer |
Yana Yana | Edebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara | (1994) 1997 | Diğer |
Toplumcu Şiirin Gücü | Edebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara | (1996) 1997 | Diğer |
Özgürlüğün ve Direncin Sesi | Edebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara | 1997 | Diğer |
Gündem: Türkiye | Edebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara | 1998 | Diğer |
Kuş Kanadından Masallar: 21 Yazardan 21 Masal | Türkiye Yazarlar Sendikası Yayınları / Ankara | 2000 | Antoloji |
Kuş Kanadından Öyküler: 29 Yazardan 29 Öykü | Türkiye Yazarlar Sendikası Yayınları / Ankara | 2000 | Antoloji |
Öyküye Başlamak | Cumhuriyet Kadınları Derneği Yayınları / Ankara | 2001 | Antoloji |
Tut Elimi | Cumhuriyet Kadınları Derneği Yayınları / Ankara | 2006 | Diğer |
Asi Bir İmge | Kanguru Yayınları / Ankara | 2007 | Şiir |
Kin ve Kibir | Doruk Yayınları / Ankara | 2017 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Banu Taylan | d. 29 Temmuz 1970 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ÖZCAN/DEMİRÎ, Özcan Özdemir | d. 1960 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | İsmail Kılıçarslan | d. 1976 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Bilal Kayabay | d. 07 Eylül 1947 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | İSA KOÇ | d. 1947 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İhsan Sezal | d. 1947 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Gültekin Sâmanoğlu | d. 2 Kasım 1927 - ö. 11 Nisan 2003 | Meslek | Görüntüle |
8 | Bahaettin Karakoç | d. 5 Mart 1930 - ö. 17 Ekim 2018 | Meslek | Görüntüle |
9 | Bülent Akyürek | d. 28 Kasım 1969 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Ozan Telli | d. 01 Ocak 1950 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Suut Kemal Yetkin | d. 13 Eylül 1903 - ö. 18 Nisan 1980 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Hıfzı Altümsek | d. 1973 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | CENNET TAŞPINAR | d. 1866 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Zerrin Koç | d. 26 Mart 1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |