Zerrin Taşpınar

(d. 19 Nisan 1947 / ö. -)
Şair, yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ankara'da doğdu. Ankara Yenimahalle Fatih İlkokulu'ndan (1958) ve Yenimahalle Kız Lisesi'nden mezun oldu (1965). Harita subayı olan babasının ve eşinin görevleri nedeniyle Anadolu'nun çeşitli il ve ilçelerinde yaşadıktan sonra 1983'te Ankara'ya döndü.

1993-2007 arasında TRT'de sanat danışmanı ve metin yazarı olarak çalıştı, Akşama Doğru ve Yaşasın Sanat programlarını hazırladı.

Edebiyatçılar Derneği'nde genel sekreter yardımcısı ve genel sekreterlik görevlerini üstlendi (1995-1998). Çankaya İnsan Hakları Kurulu'nda aktif olarak yer aldı. Türkiye Yazarlar Sendikası Ankara temsilcisi olarak çalıştı (1999-2001), 2014'ten beri aynı görevi sürdürmektedir.

Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği BESAM'ın ve Cumhuriyet Kadınları Derneği'nin kurucu üyesidir. İnsan Hakları Derneği, Pir Sultan Abdal Derneği, Edebiyatçılar Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) üyesi, Emekçi Kadınlar Derneği onur üyesidir.

Üç çocuk annesidir. Ankara'da yaşamaktadır.

Zerrin Taşpınar, şiir yazmaya lise yıllarında başladı. Abdullah Rıza Ergüven'in teşvikiyle şiirlerini çeşitli dergilerde yayınladı. İlk şiirleri hakkında Havadis gazetesinde (9 Haziran 1964) Ergüven'in "Bir Genç Şair" başlıklı değerlendirme yazısı çıktı. Evlenince yazmaya uzun süre ara verdi.

1980'de edebiyat yaşamına döndü. Varlık, Yarın, Parantez (Almanya), Karşı, Damar, İnsancıl, Evrensel Kültür, Pencere, Emekçi Kadınlar, Pir Sultan Abdal, Kum, Deliler Teknesi, Yazıt, Harman dergilerinde şiir, öykü ve denemeleriyle yer aldı. İlk şiir kitabını 1992'de yayınladı.

2 Temmuz 1993'te Sivas Madımak Oteli'nde çok yakın arkadaşlarını kaybetmenin ve oradan sağ kurtulmanın acısı sonraki kitaplarında hep derin bir izlek olarak kendini gösterdi. "Tavra'dan sonra şiirin geldiğine ilişkin her belirti beni alıp Sivas'a götürdü" (Taşpınar 2008: 95) dediği Tavra (1995), yaşamında ve şiirinde acılı bir dönüm noktası oldu. "Tek ve uzun bir şiir halinde kaleme aldığı" ve "bir vurgunun şiiri" olarak tanımladığı Tavra'yı Sivas olaylarında "sağ kalanlara ve anneme-yaşadığı için-" ithafıyla yayınladı. Şiddeti ve acıyı insanlık değerleri çerçevesinde sorguladığı bu destansı şiir, Avrupa ülkelerinde Türklerin yoğun olarak yaşadığı kentlerde pekçok kez sahnelendi. Hüseyin Tutkun tarafından bestelendi ve kalabalık korosuyla defalarca seslendirdi.

Edebiyatın sosyal sorumlulukla buluşmasını sağlayan projeler gerçekleştirdi. 1999'da Marmara depremini yaşayan çocuklar için masallar ve öyküler yazılmasına önayak oldu. Kuş Kanadından Masallar ve Kuş Kanadından Öyküler kitapları çocuklara ücretsiz dağıtıldı.

Cumhuriyet Kadınları Derneği için Öyküye Başlamak başlıklı iki proje gerçekleştirdi. Birincisinde ülkenin pek çok kentinden, köyünden kadınların yazdığı öyküleri kitaplaştırdı. İkincisinde engelli yakını/çocuğu olan kadınların yaşadıklarını kendi kalemlerinden anlatmasını sağladığı Tut Elimi, bu alandaki tek örnek olarak kitaplaştı.

Zerrin Taşpınar, günlük yaşamın sıradan nesnelerini, olaylarını, ayrıntılarını zarif bir dille şiire dönüştürdü. Az ve öz şiirden yana oldu. Toplumcu bir duyarlık taşımakla birlikte alışıldık söylemlerden uzak durdu. Daima sakin ve sağduyulu bir güçle, boyun eğmeyen bir dirençle insan onurunu, zulmü, acıyı konu edindi. Yazgı, güç gibi kavramlarla insan arasındaki bağı irdeledi. Gelenekler, tabular, beklentilerle çevrelenen kadınların yaşamını çağ, coğrafya, toplum odağında gerçekçi bir lirizmle ve derin bir duyarlıkla işledi. Şiirlerinde anı ve bellek kavramları önemli bir yer tuttu.

Hüseyin Atabaş'ın tespitiyle Zerrin Taşpınar, "Şiiri insanlık tarihinden soyutlamayan bir şair"dir (2008: 83). Nitekim yakın dönem Türk toplumsal tarihinin acılarına tanıklığını dile getirmeyi insani bir sorumluluk olarak gördü.

Dergilerde yayınlanmış öyküleri, denemeleri, tanıklıkları, kitap tanıtım ve değerlendirmeleri henüz bir kitap halinde toplanmadı.

Kaynakça

Albayrak, Mustafa (2008). "Zerrin Taşpınar'ın Asya Şiirindeki Anlam Katmanları". Deliler Teknesi. 9: 91-93.

Atabaş, Hüseyin (2008). "Asi Bir İmge ve Asil Bir Şair". Deliler Teknesi. 9: 81-83.

Balkız, Ali (2008). "Külden Çiçek Doğuran Şair". Deliler Teknesi. 9: 88-89.

Doğan, Mahzun (1996). "Hitit Soyundan Bir Şair: Zerrin Taşpınar". Dünya Kitap. 55.

Doğan, Mahzun (1997). "Söyleşi: Anladım ki Şair Bir Bilicidir". Siyah Beyaz. 11.

Doğan, Selen (2008). "Zerrin Taşpınar'la Söyleşi", Deliler Teknesi. 9: 75-77.

Gökalp Alpaslan, Gonca (2018). Zerrin Taşpınar'la görüşme. 30 Haziran 2018.

Şahin Tekinalp, Pelin (2008). "Zerrin Taşpınar'ın Kızı Olmak", Deliler Teknesi. 9:78-80.

Taşpınar, Zerrin (2008). "Zerrin Taşpınar'dan Şiir Üzerine", Deliler Teknesi. 9: 95.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. GONCA GÖKALP ALPASLAN
Yayın Tarihi: 14.02.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
ŞiirlerToplum Yayınları / Ankara1989Çeviri
Bir Ardıç Kuşuyum Benİnsancıl Yayınları / Ankara1992Şiir
Anılarda ŞimdiDoruk Yayınları / Ankara1994Şiir
TavraSuteni Yayınları / Ankara1995Şiir
Ağıttan Umuda: Yana Yana, Toplumcu Şiirin Gücü, Özgürlüğün ve Direncin SesiEdebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara1997Diğer
Yana YanaEdebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara(1994) 1997Diğer
Toplumcu Şiirin GücüEdebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara(1996) 1997Diğer
Özgürlüğün ve Direncin SesiEdebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara1997Diğer
Gündem: TürkiyeEdebiyatçılar Derneği Yayınları / Ankara1998Diğer
Kuş Kanadından Masallar: 21 Yazardan 21 MasalTürkiye Yazarlar Sendikası Yayınları / Ankara2000Antoloji
Kuş Kanadından Öyküler: 29 Yazardan 29 ÖyküTürkiye Yazarlar Sendikası Yayınları / Ankara2000Antoloji
Öyküye BaşlamakCumhuriyet Kadınları Derneği Yayınları / Ankara2001Antoloji
Tut ElimiCumhuriyet Kadınları Derneği Yayınları / Ankara2006Diğer
Asi Bir İmgeKanguru Yayınları / Ankara2007Şiir
Kin ve KibirDoruk Yayınları / Ankara2017Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Banu Tayland. 29 Temmuz 1970 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ÖZCAN/DEMİRÎ, Özcan Özdemird. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İsmail Kılıçarsland. 1976 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Bilal Kayabayd. 07 Eylül 1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5İSA KOÇd. 1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6İhsan Sezald. 1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Gültekin Sâmanoğlud. 2 Kasım 1927 - ö. 11 Nisan 2003MeslekGörüntüle
8Bahaettin Karakoçd. 5 Mart 1930 - ö. 17 Ekim 2018MeslekGörüntüle
9Bülent Akyürekd. 28 Kasım 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Ozan Tellid. 01 Ocak 1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Suut Kemal Yetkind. 13 Eylül 1903 - ö. 18 Nisan 1980Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Hıfzı Altümsekd. 1973 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13CENNET TAŞPINARd. 1866 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Zerrin Koçd. 26 Mart 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle