Madde Detay

Ankara’da doğdu. İşletme ve güzel sanatlar fakültelerinde okudu. KOÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Bölümü Dramatik Yazarlık Ana Sanat Dalından mezun oldu. Aleksandr Sergeyeviç Griboyedov’un Akıldan Bela adlı tiyatro oyununun çevirisini (E. Toprak ile) ve Radyonun İçindekiler adlı oyununu yayımladı (2011). Issız (2012) adlı ilk şiir kitabı ile Arkadaş Zekai Özger ve Metin Altıok Şiir Ödülleri’ne değer görüldü. 2000'lerde değişen şiirin yolunu gösteren, genç Türk şiirine eleştirel yaklaşımları da bünyesinde barındıran 2000'ler Şiiri Antolojisi (2016)'ni hazırladı. Alternatif şiir yıllığı Şiir Defteri’nin eş hazırlayıcısıydı (2005- 2014). Radyonun İçindekiler adlı oyununu İstanbul Şehir Tiyatroları’nda izleyiciyle buluşturdu (2016). İkinci şiir kitabı Harap’la (2016) Dağlarca Şiir Ödülü’ne değer görüldü. 2001 yılından beri kurduğu Üç Nokta edebiyat dergisinin editörlüğünü sürdürmektedir.

Cenk Gündoğdu edebiyat dünyasında uzun süre çeşitli dergilerde yayımladığı şiirleriyle tanınmıştır. İlk şiir kitabı Issız (2012), savaşın; bayraklar, haritalar, madalyalar, güç, unvan... gibi gösterilen yüzünün aksine insanlardan oluştuğunu işaret eden bir gövdeye kurulu şiirlerle açılır. İki bölümden oluşan kitap, savaşın en karanlık ve kalabalık yerinden yok sayılan insana ve ıssızlığına yakılan bir işaret fişeği gibidir. Issız bir bakıma gücü ve iktidarı sorgulayan; insanı yok sayan bayrakları, üniformaları ve sonuçları ile ezberletilen tarihe karşı bir yepyeni tezdir. Kuralları aşan ve sınırdan taşan şiirlerden mürekkep Issız; kahramanlığa, güce, erilliğe, büyüklüğe, iktidara karşı bir isyandan öte insanla bakan ve savaşın ortasında oturup göğe bakan, sakalına güneşler öğreten, hayatı savunan insanların hatıralarına yaklaşan şiirlerden oluşmaktadır. "Cenk Defteri" ve "Çekirdek" bölümlerinden oluşan kitap, militarizmi çoksesli sorgulayan şiirleri bünyesinde taşır. Türk şiirinde ilk kez antimilitarist bir yaklaşım bütünlüklü olarak Gündoğdu'nun Issız'ı ile dile gelmiştir. Ertaş, Gündoğdu'nun Issız'daki bu antimilitarist yaklaşımını şöyle değerlendirmiştir: "İkaros Yayınlarından çıkan ilk tiyatro eserinde de şimdiye kadar ele alınmamış bir konuyu, mülteci sorununu sahneye taşıyan Gündoğdu’nun Radyonun İçindekiler adını verdiği kitabı, bu kitabının arka planını oluşturmuştur. Mülteci sorununu da okurunda antimilitarist bir bilinci canlandırmak için gündeme getiren Gündoğdu’nun şiir kitabı, bu bilinci, militarizmin gerçekleşme nedenlerinin arkeolojisine girişerek canlandırmakla kalmamış, harekete geçirmiştir." (Ertaş 2016).

Gündoğdu, şiirlerinde en küçük ilişkilerde, iki kişi arasında başlayan ve insanın varlığından beri hüküm süren iktidar olgusunu gerçeklikten kopmadan eleştirel bir dille ortaya koyarak, her türlü iktidara ve onun ürettiği ilişkilere, dile, söyleme, göndermeye, arzuya köle efendi ilişkisi üzerinden itiraz eder. Harap (2016) yalanla yaratılan dünyaya, kurgulanan hayata, maskelenen yüzlere, pudralı sözlere, ambalajlanmış kötülüğe karşı duran şiirlerin gövdeyi oluşturduğu ikinci kitabıdır. Öz, Harap ekseninde şairi şu cümlelerle değerlendirmiştir: "Gündoğdu’nun ilkinde olduğu gibi ikinci kitabı harap’ta da (Kırmızı Kedi, 2016) lirik ben’in tekil bir olgu olarak ortaya çıkmaya yanaşmadığı, bununla yetinmediği (ya da daha doğrusu şairin bunun yeterli olmadığını fark ettiği) söylenebilir. Kitabın başlığındaki 'harap' sözcüğü Türkiye toplumunun yıkık-döküklüğünü ifade ettiği kadar şiirdeki ben’in ifade arayışının, sessizlikten sese geçiş çabasının ıstırabını da ifade eder. (...) Gündoğdu lirik ben’ini böler, parçalar, ancak başkalarıyla ilişkileri bağlamında var olabilecek bir unsur olarak kurgular... Gündoğdu’nun cenge girdiği Usta Şairlerin İkinci Yeniciler olduğunu söylemiştim; asıl ilginç olan ıssız’dan harap’a geçerken yaşadığı içsel hesaplaşma ya da özcümle tektonik kırılmalar, kaymalardır. İki kitap bu olguyu açıklığa kavuşturmak için yeterli veri sunmayabilir okura, eleştirmene. Ancak gene de ilk kitabın müellifinin ikincisinden kısmen farklılaştığı söylenebilir, hem lirik öznenin parçalanması anlamında hem de müzikalitede rap tarzı bir gürlüğe erişme anlamında. Gündoğdu’nun sonraki kitaplarında poetik gidişatın nice olacağını, hangi daimon’larının baskın çıkacağını merak ediyorum bir okur olarak." (Öz 2019). Şair; tolumsal söyleme bağlanmadan, kural ve şekiller belirlemeden toplumsallaşmış bireyi merkeze alarak kendine ait bir şiir dünyası oluşturmuştur.

Şairin, ikinci şiir kitabı Harap ve ilk kitabı Issız arasında gerilim ve kapsam alanı açısından farklılıklar dikkat çekmektedir. Şiirlerin belirgin özelliği ise "çokkatmanlı" ve "yükseksesli" özelliğe sahip olmasıdır. Şiirlerinde ölüm, intihar, savaş cephe gibi temalar da gerilimli havanın oluşmasında etkilidir. Bununla birlikte Gündoğdu, şiirlerinde dilin imkânlarından tasarruflu bir şekilde faydalanır. Zorlu, şairin 'dil’i kendi doğuş ânına yaklaştırmasına dikkat çekmiş ve şu değerlendirmeyi yapmıştır: "Cenk Gündoğdu dil ile ilişki kurarken, ne ‘estet’ bir yavanlığa, kısırlığa düşüyor ne de basit dil oyunlarını, twitter yazışmalarını ‘deney’ diye yutturmaya kalkışıyor. Bu iki ‘ilke’nin de aynı ağızdan yuvarlandığının ve nihayetinde aynı boşluğa düştüğünün farkında... Cenk Gündoğdu, biçimsel ve estetik bir kaygı ya da güncel bir dil kuralıyla yola çıkmıyor; onun dili zamana, mekâna ve en önemlisi ölümü ve doğumu aynı karede sunan yaşama kendiliğinden yayılır." (Zorlu 2016). Çakmakçı ise Gündoğdu'nun şiirinin toplumsal yönüne işaret etmektedir: "Şair, toplumun, insanların içinde ve onların etkisine edilgin bir tepki vermekten çok, eleştirel bir karşılık veriyor. Yoksa düz anlamda toplumcu şiir geleneğimize bağlayamayız bu şiiri. Daha çok bir geleneği dönüştürüyor; ırmağın yatağını değiştirmeye yelteniyor. Bunu yaparken belki teknik ve biçimsel olanakları pek zorlamıyor ama bakışı yeni bir tür eleştirellik barındırdığından, şiiri kendiliğinden anlamlı hâle geliyor. Nereden çıktı bu şiir şimdi, demiyoruz; onu toplumsal dönüşümlerle ilişkilendirebiliyoruz. " (Çakmakçı 2016).

Radyonun İçindekiler (2011) adlı bir tiyatro eseri bulunan Gündoğdu bu oyunuyla okuru, daha iyi hayat için her şeyden vazgeçerek umut yolculuğuna çıkan insanların o uzun, bitmeyen büyük yolculukta yaşadıkları açlık, yokluk, susuzluk ile birbirlerine düşerek kaybettikleri hayatlarının trajedisine özel tarihleri üzerinden toplumsal sorunları anlamlandırma sürecine davet etmektedir. Kitabın önsözünde Zehra İpşiroğlu ve Sema Göktaş, Radyonun İçindekiler’in konusu itibariyle tiyatromuza bir yenilik getirdiğini ve 21. yüzyıl insanının trajedisi olan mültecilerin sorunlarını gündeme taşıması bakımından ayrı bir önem arz ettiğini belirterek kapsamlı bir değerlendirmesini yapmışlardır. Gündoğdu, telif eserlerinin dışında Engin Toprak ile birlikte Rus yazar Aleksandr Sergeyeviç Griboyedov'un Akıldan Bela (2011) adlı tiyatro eserini dilimize kazandırmıştır.