Madde Detay

İstanbul'da dünyaya geldi. Tam adı Mustafa Oğuz Demiralp olan yazarın annesi Feriha Hanım, babası Mustafa Orhan Demiralp'tır. 1971 yılında İstanbul Saint Loseph Lisesini bitirdi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesinden mezun oldu (1976). Üniversiteyi bitirdikten sonra bir müddet banka ve ticaret sektöründe çalıştı. Daha sonra Dışişleri Bakanlığında görev aldı. Dışişleri Bakanllığı Çok Taraflı Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğünde ikinci kâtip olarak çalıştı (1978-1980). Münih Başkonsolos yardımcılığı ve NATO Parlementer Asemblesi Türk Heyeti danışmanlığı (1980-1983), Tahran Büyükelçiliği başkâtipliği (1983-1985), Siyaset Planlama Dairesinde güncel siyasi konulardan sorumlu şube müdürü, AGİT ve silahsızlanmadan sorumlu şube müdürü (1985-1987), Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi bünyesinde Türkiye Daimi Temsilciliği müsteşarlığı (1987-1991), AGİT Dairesi başkanlığı (1991-1993), Avrupa Konseyi bünyesinde Türkiye Daimi Temsilcişilinde daimi temsilci yardımcılığı (1993-1997) ve dışişleri bakanı özel müşavirliği (1997-2000) gibi pek çok kamu görevinde bulundu. 2000 yılında büyükelçi oldu. Daha sonra Dünya Ticaret Örgütü nezdinde Türk Daimi Temsilciliği, BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı Konseyi başkan yardımcılığı, DTÖ Ticaret ve Yatırım Çalışma Grubu başkanlığı, DTÖ Ticaret ve Çevre Komitesi başkanlığı yaptı. 2005 yılında AB genel sekreterliği görevine atandı. Yazı (1975) ve Cehennem'de Bir Mevsim (tek sayı 1977) dergilerinin kurucuları arasında yer aldı. Evli ve iki çocuk babası olan Oğuz Demiralp, Ankara'da yaşamakta ve çalışmalarını burada sürdürmektedir.

İlk yazılarını ve çevirilerini 1973’ten başlayarak Yeni Dergi ile kurucuları arasında yer aldığı Yazı'da yayımlayan Oğuz Demiralp'ın metinleri; Soyut, Oluşum Somut, Yazko Edebiyat, Tan, Doğu-Batı, Gergedan, Argos ve kitap-lık dergilerinin yanı sıra Dünya (1978-1979) gazetesinde yayımlanmıştır. İlk kitabı Kutup Noktası (1993)'nın Ahmet Hamdi Tanpınar üzerine yapılmış tutkulu bir çalışma olduğu belirtilmiştir. Yazar, Tanpınar’ın 14 cildini derinden birbirine bağlayan gizli örüyü, alttaki yapıyı, Tanpınar’ın şahsi masalını ortaya çıkarmaya çalışırken, aynı zamanda Tanpınar üzerine özgün ve şaşırtıcı yorumlar yapmıştır. Okuma Defteri 1995) ve Yazı ve Yalnızlık’ta (1997) topladığı tekil denemelerinde de ele aldığı kişi, konu ve kavramlara aynı kendine özgü yaklaşımını sürdürmüştür. Tanrı Bakışlı Çocuk: Walter Benjamin Üzerine 49’a Parçalanmış Deneme (1995)'de Kutup Nokta'sında masaya yatırdığı Tanpınar gibi Walter Benjamin'i de bütünüyle öznel okuma perspektiflerinden işlemiştir. Demiralp'ın, Tanpınar ve Benjamin üzerine yazdığı kitaplarda; onların kişiliklerine, yaşamlarına, düşüncelerine ve eserlerine özgün bir üslûpla ışık tuttuğu görülmüştür.

Yazar, Kör Okur (2001)'da, modern İran edebiyatının kurucularından Sâdık Hidâyet (1903-1951) üzerine bir okuma denemesi geliştirmiştir. Eser yayınevi tarafından şöyle tanıtılmıştır: “'Hidâyet’in sık yazısını' –yazarın deyişiyle 'özenle hesaplanmış, net, bilinçli etkilerle dolu' ve “her sayfası bir partisyon gibi düzenlenmiş' başyapıtı Kör Baykuş’u (Bûf-i kûr, 1936) merkeze alarak, öykülerini ve karakteristik kimi denemelerini de unutmadan– 'sökmeye çalışıyor'. Kör Okur: Sâdık Hidâyet Üzerine Kör Baykuş Merkezli Okuma Denemesi, ideal okurun kitaplığında Kör Baykuş (çev. Behçet Necatigil: Varlık, 1977; YKY, 2001) ve Mehmet Kanar çevirisiyle yayımladığımız öteki Hidâyet kitaplarının (Diri Gömülen, Vejetaryenliğin Yararları, Hacı Aga, Üç Damla Kan, Hayyam’ın Terâneleri, Aylak Köpek ve Alacakaranlık) yanında yer alacak bir kitap..." Oğuz Demiralp, Sinemasının Aynasında Türkiye (2008)'de Türk filmleri üzerine, bir sinema eleştirmeni iddiası ve edasıyla değil, seyirci niteliğiyle kaleme aldığı yazılarla Türkiye’yi okumaya çalışmış, belirli bir dönemiyle Türk sinemasının odağında toplumsal meseleler işaretleyip, titiz ve net denemeci üslûbuyla belirginleştirmiştir. Hepinize Etkin Okumalar Dilerim (2012)'de birbirinden bağımsız yazılarını ve metin değeritaşıyan soruşturma yanıtlarını toplamıştır. Çelikkol, Gönderilmemiş Kartpostal Yazıları (2002)'nı şu cümlelerle değerlendirmiştir: "Oğuz Demiralp bu defa yeryüzünün kırk dokuz kentinde yazdığı kartpostal yazılarını okur karşısına çıkarıyor. Dört kıtaya yayılmış kentlerin çağrışımlarını, kendisinde bıraktığı izleri ve bu kentlerin aklına getirdiği dizeleri derleyen Oğuz Demiralp'in yazıları mekânlar ve metinler arasında dolana minyatür bir gezi kitabı olarak da anlamlandırlabilir." (Çelikkol 2002).

Türk edebiyatında fazlaca ele alınan, yeni yorumlar geltir(il)meye çalışılan,"edebiyat âlemimizin atlantisi" (bkz. Özgül 2003) niteliğindeki Tanpınar üzerinde Oğuz Demiralp da sıklıkla durmuş ve onun üzerinde fikir üretmeyi sürdürmüştür. Tanpınar hakkındaki ikinci kitabı Tanpınar'a Biraz Huzur Verelim (2014)'deki yazılarında tarih, sanat, felsefe, yazın, müzik ve resimler bulunmaktadır. Demiralp, geniş bir kültürel perspektifle Tanpınar’ın zihin dünyasını tarayarak hem kitapları arasındaki bağlantıları hem de başka yazarlarla ilişkilerini ortaya çıkarmaya ve yeni şeyler söylenebileceğini göstermeye çalışmıştır. Okuya Yaza Geçiyor Ömür Bitmiyor Kitap (2014)'taki yazılarında; Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Sabahattin Ali, Ziya Osman Saba, Cahit Külebi, Turgut Uyar, Cemal Süreya, Sezai Karakoç, Ece Ayhan, Ahmet Oktay, Ferit Edgü, Oğuz Atay, Selçuk Baran, Orhan Pamuk, Mehmet Taner, İhsan Oktay Anar, Rousseau, Flaubert, E. Dickinson, Rilke, Kafka, R. Walser, Gide, W. Benjamin, Camus, Beckett ve M. Houellebecq gibi sanatçılardan derin okumalarla çıkardığı sonuçları tartışarak bütün bu sanatçılara kültürel ve yazınsal bir açıklık getirmiştir. Oğuz Demiralp, Meksika’da bulunduğu sırada bu kez Juan Rulfo’nun eşsiz dünyasını keşfe çıkmış ve Ay ile Yıldız Ayrı Düşünce (2018)'de Juan Rulfo edebiyatının gizlerini okumaya çalışmıştır.

Orhan Bey ve Kitapları Bir Orhan Pamuk Okurunun Notları (2018)'nda lk romanı Cevdet Bey ve Oğulları'ndan Nobel Edebiyat Ödülü'ne, Nobel’den Kırmızı Saçlı Kadın'a, Orhan Pamuk ve kitaplarını incelemiştir. Ali Galip Yener, yazar için "Oğuz Demiralp seyrek yazan ve yayımlayan bir yazar. Dili kendine özgü metafizik ögelerle bezeli ve anlaşılması güç. Ülkemizin son yirmi yıllık yazınsal eleştiri tarihinde önemli bir yeri var bunu yadsıyamayız. (...) Demiralp için okumak yaşamı ve kişiyi dönüştürmesi gereken bir eylemdir. Savaş alanına benzettiği kendi içini doyurmak için zorunludur okuma eylemi. Ona göre eleştiri, okumanın yazmaya dönüştüğü bir alandır." (Yener 1998). değerlendirmesini yapmıştır. Demiralp'ın eleştirel denemelerinde Türk edebiyatının güçlü kalemleri üzerinde çözümleyici bir yaklaşımla durduğu, özel bir metafizik kurmaya yöneldiği grülmüştür. Yazılarında ancak Derleme Sözlüğü'nde bulunabilecek dolaşıma girmemiş bazı sözcükleri sıkça kullanarak kendine ait bir dil ve anlatım geliştirmiştir. Ele aldığı konuları irdelerken gösterdiği titizlikle üslûpçu bir yazar olduğu ortaya konulmuştur (Yalçın 2010: 328). Demiralp, ele aldığı yazarler ve eserler üzerinde âdeta bir "edebiyat kâşifi" gibi çalışmıştır.