ELİF EFENDİ, Mehmed

(d. 1850 / ö. 1927)
mimar
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmed olan âşık 1850 yılında İstanbul Sütlüce’de dünyaya gelmiştir. Babası Sütlüce Hasirizade dergâhı şeyhi Ahmed Muhtar Efendi, annesi Tiryakizade Hasan Paşa’nın kızı Fatma Biase Hanım’dır. Hasirîzade diye tanınmıştır. Babasının hacca giderken kendisini vekil bıraktığı Hasirîzade dergâhında tekkelerin kapatılışına kadar şeyhlik görevinde bulunmuştur. İlk hocası mesnevîhân Hüsâmeddin Efendi’dir. Hoca Raik Efendi’den Arapça öğrenmiştir. Hadimî Ahmed ve Ahmed Nüzhet Efendilerin derslerine devam etmiştir. Zeki Dede’den talik yazıyı öğrenmiştir. Kendi de Mesnevî, şemail, hadir ve din ilimlerini okutmuştur. 1887’de II. Abdülhamid’in iradesiyle yeniden onarılan tekkenin mimarlığını yapmıştır. 1898 yılında Konya Mevlâna Asitanesi’nde çelebilik makamında bulunan Abdülvahid Çelebi kendisine meşihâtnâme göndererek Mevlevî şeyhliğini tasdik etmiştir. 1907 yılında tayin edildiği Meclis-i Meşayih Başkanlığından bir süre sonra ayrılmıştır. Elif Efendi Mevlevîlik yanında, Sadî, Şazelî, Şeybanî tariklerinden de hilâfet almıştır. Şair ve hattatlığın yanı sıra mimari bilgiye de sahip olan Elif Efendi, bütün hayatını eğitim ve öğretimle geçirmiştir. 1927 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Tekkesinin haziresine gömülmüştür (Ünver 2003: 303).

Elif Efendi'nin eserleri şunlardır: Tenşîtü’l-Muhibbîn be-Menâkıb-ı Hâce Hüsâmeddin (İstanbul 1923), el-Kelimâtü’l-Mücmele fi Şerhi’t Tuhfeti’l-Mürsele (İstanbul 1923). Basılmamış kitapları ise şunlardır: Muhtârü’l-Enbâ’fi’l-Hurûf ve’z-Zurûf ve Ba’zi’l-Esmâ (1891), el-Mebde ve Semeretü’l-Hads fi Marifeti’n-Nefs (1892), ed-Dürrü’l-Mensur fi Hizâneti Esrâri’n-Nûr (1904), Def’u’l-Vecel bi Cünneti’l-Ecel ve el-Barikat (1907), et-Tenbîh (1922), en-Nehcül’l-Kavim li-men Erade en Yestekim (1924), Tasrîhü’l-Umme bi-Tavzîhi Hükmi’s-Salât bi’t-Terceme (1925).

Türkçe, Arapça ve Farsça şiirlerden meydana gelen Divan, ölümünden altı ay önce kaleme aldığı İrşâdü’l-Gavîn bi Reddi Nazariyyeti Dârvîn adlı eserleri ile kaynaklarda adı zikredilen iki ciltlik en-Nûrü’l-Furkan fi Şerhi Lugati’l-Kurân adlı bir eseri daha vardır (Ünver 2003: 303).

Kaynakça

Ünver, Niyazi (2003). “Elîf”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 303.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. GÖZDE TEKİN
Yayın Tarihi: 06.03.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tenşîtü’l-Muhibbîn be-Menâkıb-ı Hâce Hüsâmeddin- / İstanbul1923Diğer
el-Kelimâtü’l-Mücmele fi Şerhi’t Tuhfeti’l-Mürsele- / İstanbul1923Diğer
Muhtârü’l-Enbâ’fi’l-Hurûf ve’z-Zurûf ve Ba’zi’l-Esmâ- / -1891Diğer
el-Mebde ve Semeretü’l-Hads fi Marifeti’n-Nefs- / -1892Diğer
ed-Dürrü’l-Mensur fi Hizâneti Esrâri’n-Nûr- / -1904Diğer
Def’u’l-Vecel bi Cünneti’l-Ecel ve el-Barikat- / -1907Diğer
et-Tenbîh- / -1922Diğer
en-Nehcül’l-Kavim li-men Erade en Yestekim- / -1924Diğer
Tasrîhü’l-Umme bi-Tavzîhi Hükmi’s-Salât bi’t-Terceme- / -1925Diğer
İrşâdü’l-Gavîn bi Reddi Nazariyyeti Dârvîn- / -1926/1927?Diğer
en-Nûrü’l-Furkan fi Şerhi Lugati’l-Kurân- / --Antoloji

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ŞÂKİR, Hâfız Mehmed Şâkird. 1829 - ö. 1911Doğum YeriGörüntüle
2GÂFÛRÎ, Bahşı-zâde Gafûrî Çelebid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İlknur Demircid. 1977 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MEHMED KEMÂLEDDÎN, Harîrî-zâded. 1850 - ö. 1881Doğum YılıGörüntüle
5MEHMED ATÂd. 1850 - ö. 1919Doğum YılıGörüntüle
6Leyla Sazd. 1850 - ö. 6 Aralık 1936Doğum YılıGörüntüle
7HÜSEYN MEZRELİd. 1825 - ö. 1927Ölüm YılıGörüntüle
8Süleyman Nazifd. 29 Ocak 1869 - ö. 4 Ocak 1927Ölüm YılıGörüntüle
9Abdülahad Nurid. 1865 - ö. 1927Ölüm YılıGörüntüle
10Ahmet Güntand. 21 Mayıs 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Cahide Birgül Sesverend. 9 Nisan 1956 - ö. 1 Aralık 2009MeslekGörüntüle
12M. Bozkurt Güvençd. 16 Temmuz 1926 - ö. 10 Aralık 2018MeslekGörüntüle
13NOKSANÎ, Ahmet Turan Ünald. 1917 - ö. 12.06.1993Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14AHMET ERDEMd. 1963 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ZAMANÎ/KIL MEHMET, Mehmet Kıld. 1872 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ESED, Esed Rızayevd. 1874 - ö. 1951Madde AdıGörüntüle
17HALİL, Halil Karabulutd. 1926 - ö. 16.08.2010Madde AdıGörüntüle
18HAKKI BEY/KARAZLI HAKKI, İsmail Hakkı Tercand. 1872/1875/1878? - ö. 20.03.1948Madde AdıGörüntüle