ELİF EFENDİ, Mehmed

(d. 1850 / ö. 1927)
mimar
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmed olan âşık 1850 yılında İstanbul Sütlüce’de dünyaya gelmiştir. Babası Sütlüce Hasirizade dergâhı şeyhi Ahmed Muhtar Efendi, annesi Tiryakizade Hasan Paşa’nın kızı Fatma Biase Hanım’dır. Hasirîzade diye tanınmıştır. Babasının hacca giderken kendisini vekil bıraktığı Hasirîzade dergâhında tekkelerin kapatılışına kadar şeyhlik görevinde bulunmuştur. İlk hocası mesnevîhân Hüsâmeddin Efendi’dir. Hoca Raik Efendi’den Arapça öğrenmiştir. Hadimî Ahmed ve Ahmed Nüzhet Efendilerin derslerine devam etmiştir. Zeki Dede’den talik yazıyı öğrenmiştir. Kendi de Mesnevî, şemail, hadir ve din ilimlerini okutmuştur. 1887’de II. Abdülhamid’in iradesiyle yeniden onarılan tekkenin mimarlığını yapmıştır. 1898 yılında Konya Mevlâna Asitanesi’nde çelebilik makamında bulunan Abdülvahid Çelebi kendisine meşihâtnâme göndererek Mevlevî şeyhliğini tasdik etmiştir. 1907 yılında tayin edildiği Meclis-i Meşayih Başkanlığından bir süre sonra ayrılmıştır. Elif Efendi Mevlevîlik yanında, Sadî, Şazelî, Şeybanî tariklerinden de hilâfet almıştır. Şair ve hattatlığın yanı sıra mimari bilgiye de sahip olan Elif Efendi, bütün hayatını eğitim ve öğretimle geçirmiştir. 1927 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Tekkesinin haziresine gömülmüştür (Ünver 2003: 303).

Elif Efendi'nin eserleri şunlardır: Tenşîtü’l-Muhibbîn be-Menâkıb-ı Hâce Hüsâmeddin (İstanbul 1923), el-Kelimâtü’l-Mücmele fi Şerhi’t Tuhfeti’l-Mürsele (İstanbul 1923). Basılmamış kitapları ise şunlardır: Muhtârü’l-Enbâ’fi’l-Hurûf ve’z-Zurûf ve Ba’zi’l-Esmâ (1891), el-Mebde ve Semeretü’l-Hads fi Marifeti’n-Nefs (1892), ed-Dürrü’l-Mensur fi Hizâneti Esrâri’n-Nûr (1904), Def’u’l-Vecel bi Cünneti’l-Ecel ve el-Barikat (1907), et-Tenbîh (1922), en-Nehcül’l-Kavim li-men Erade en Yestekim (1924), Tasrîhü’l-Umme bi-Tavzîhi Hükmi’s-Salât bi’t-Terceme (1925).

Türkçe, Arapça ve Farsça şiirlerden meydana gelen Divan, ölümünden altı ay önce kaleme aldığı İrşâdü’l-Gavîn bi Reddi Nazariyyeti Dârvîn adlı eserleri ile kaynaklarda adı zikredilen iki ciltlik en-Nûrü’l-Furkan fi Şerhi Lugati’l-Kurân adlı bir eseri daha vardır (Ünver 2003: 303).

Kaynakça

Ünver, Niyazi (2003). “Elîf”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 303.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. GÖZDE TEKİN
Yayın Tarihi: 06.03.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tenşîtü’l-Muhibbîn be-Menâkıb-ı Hâce Hüsâmeddin- / İstanbul1923Diğer
el-Kelimâtü’l-Mücmele fi Şerhi’t Tuhfeti’l-Mürsele- / İstanbul1923Diğer
Muhtârü’l-Enbâ’fi’l-Hurûf ve’z-Zurûf ve Ba’zi’l-Esmâ- / -1891Diğer
el-Mebde ve Semeretü’l-Hads fi Marifeti’n-Nefs- / -1892Diğer
ed-Dürrü’l-Mensur fi Hizâneti Esrâri’n-Nûr- / -1904Diğer
Def’u’l-Vecel bi Cünneti’l-Ecel ve el-Barikat- / -1907Diğer
et-Tenbîh- / -1922Diğer
en-Nehcül’l-Kavim li-men Erade en Yestekim- / -1924Diğer
Tasrîhü’l-Umme bi-Tavzîhi Hükmi’s-Salât bi’t-Terceme- / -1925Diğer
İrşâdü’l-Gavîn bi Reddi Nazariyyeti Dârvîn- / -1926/1927?Diğer
en-Nûrü’l-Furkan fi Şerhi Lugati’l-Kurân- / --Antoloji

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Ayşe Bayramoğlud. 1980 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2NÂCÎ/HULÛSÎ, Hulûsî Nâcî Bey, İstanbullud. 1826 - ö. 1855 ds.Doğum YeriGörüntüle
3AZÎZ, Kilârî Azîz Efendid. ? - ö. 1727-28Doğum YeriGörüntüle
4Leyla Sazd. 1850 - ö. 6 Aralık 1936Doğum YılıGörüntüle
5LELEOĞLU/MİSKİNOĞLU, Allahverdi Miskin Oğlud. 1850\\\'ler - ö. 1960Doğum YılıGörüntüle
6FENNÎ, Mehmed Sa‘îd Fennî, Yozgatlıd. 1850 - ö. 1918Doğum YılıGörüntüle
7KELAMÎ/GÖLLETLİ KELAMİ BABA, Ahmetd. 1847 - ö. 1927Ölüm YılıGörüntüle
8Süleyman Nazifd. 29 Ocak 1869 - ö. 4 Ocak 1927Ölüm YılıGörüntüle
9Ahmet Hikmet Müftüoğlud. 3 Haziran 1870 - ö. 19 Mayıs 1927Ölüm YılıGörüntüle
10Üzeyir Lokman Çaycıd. 22 Ağustos 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Battal Keskind. 15 Temmuz 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
12İzzet Göldelid. 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
13ALİCAN USTA, Şenkayalıd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14OSMAN, Osman Şahbazd. 1943 - ö. 2011Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15DURANd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÂRİF EFENDİd. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle
17YURDUSAR, Hüseyin Sarıateşd. 05.08.1971 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18RİF'ATÎ, Bâlî-zâde Abdullah Rif'atî Efendid. ? - ö. 1683-84Madde AdıGörüntüle