ELİF EFENDİ, Mehmed

(d. 1850 / ö. 1927)
mimar
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmed olan âşık 1850 yılında İstanbul Sütlüce’de dünyaya gelmiştir. Babası Sütlüce Hasirizade dergâhı şeyhi Ahmed Muhtar Efendi, annesi Tiryakizade Hasan Paşa’nın kızı Fatma Biase Hanım’dır. Hasirîzade diye tanınmıştır. Babasının hacca giderken kendisini vekil bıraktığı Hasirîzade dergâhında tekkelerin kapatılışına kadar şeyhlik görevinde bulunmuştur. İlk hocası mesnevîhân Hüsâmeddin Efendi’dir. Hoca Raik Efendi’den Arapça öğrenmiştir. Hadimî Ahmed ve Ahmed Nüzhet Efendilerin derslerine devam etmiştir. Zeki Dede’den talik yazıyı öğrenmiştir. Kendi de Mesnevî, şemail, hadir ve din ilimlerini okutmuştur. 1887’de II. Abdülhamid’in iradesiyle yeniden onarılan tekkenin mimarlığını yapmıştır. 1898 yılında Konya Mevlâna Asitanesi’nde çelebilik makamında bulunan Abdülvahid Çelebi kendisine meşihâtnâme göndererek Mevlevî şeyhliğini tasdik etmiştir. 1907 yılında tayin edildiği Meclis-i Meşayih Başkanlığından bir süre sonra ayrılmıştır. Elif Efendi Mevlevîlik yanında, Sadî, Şazelî, Şeybanî tariklerinden de hilâfet almıştır. Şair ve hattatlığın yanı sıra mimari bilgiye de sahip olan Elif Efendi, bütün hayatını eğitim ve öğretimle geçirmiştir. 1927 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Tekkesinin haziresine gömülmüştür (Ünver 2003: 303).

Elif Efendi'nin eserleri şunlardır: Tenşîtü’l-Muhibbîn be-Menâkıb-ı Hâce Hüsâmeddin (İstanbul 1923), el-Kelimâtü’l-Mücmele fi Şerhi’t Tuhfeti’l-Mürsele (İstanbul 1923). Basılmamış kitapları ise şunlardır: Muhtârü’l-Enbâ’fi’l-Hurûf ve’z-Zurûf ve Ba’zi’l-Esmâ (1891), el-Mebde ve Semeretü’l-Hads fi Marifeti’n-Nefs (1892), ed-Dürrü’l-Mensur fi Hizâneti Esrâri’n-Nûr (1904), Def’u’l-Vecel bi Cünneti’l-Ecel ve el-Barikat (1907), et-Tenbîh (1922), en-Nehcül’l-Kavim li-men Erade en Yestekim (1924), Tasrîhü’l-Umme bi-Tavzîhi Hükmi’s-Salât bi’t-Terceme (1925).

Türkçe, Arapça ve Farsça şiirlerden meydana gelen Divan, ölümünden altı ay önce kaleme aldığı İrşâdü’l-Gavîn bi Reddi Nazariyyeti Dârvîn adlı eserleri ile kaynaklarda adı zikredilen iki ciltlik en-Nûrü’l-Furkan fi Şerhi Lugati’l-Kurân adlı bir eseri daha vardır (Ünver 2003: 303).

Kaynakça

Ünver, Niyazi (2003). “Elîf”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 303.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. GÖZDE TEKİN
Yayın Tarihi: 06.03.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tenşîtü’l-Muhibbîn be-Menâkıb-ı Hâce Hüsâmeddin- / İstanbul1923Diğer
el-Kelimâtü’l-Mücmele fi Şerhi’t Tuhfeti’l-Mürsele- / İstanbul1923Diğer
Muhtârü’l-Enbâ’fi’l-Hurûf ve’z-Zurûf ve Ba’zi’l-Esmâ- / -1891Diğer
el-Mebde ve Semeretü’l-Hads fi Marifeti’n-Nefs- / -1892Diğer
ed-Dürrü’l-Mensur fi Hizâneti Esrâri’n-Nûr- / -1904Diğer
Def’u’l-Vecel bi Cünneti’l-Ecel ve el-Barikat- / -1907Diğer
et-Tenbîh- / -1922Diğer
en-Nehcül’l-Kavim li-men Erade en Yestekim- / -1924Diğer
Tasrîhü’l-Umme bi-Tavzîhi Hükmi’s-Salât bi’t-Terceme- / -1925Diğer
İrşâdü’l-Gavîn bi Reddi Nazariyyeti Dârvîn- / -1926/1927?Diğer
en-Nûrü’l-Furkan fi Şerhi Lugati’l-Kurân- / --Antoloji

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1EHLÎ, TAYYİB-ZÂDE EHLÎ EFENDİd. ? - ö. 1600Doğum YeriGörüntüle
2Ayhan Bozfıratd. 1932 - ö. 30 Aralık 1981Doğum YeriGörüntüle
3ÂLÎ, Beyzâde Derviş Mustafa Âlî Efendid. ? - ö. 1574\\\'ten sonraDoğum YeriGörüntüle
4FÂNÎ EFENDİ, Ebûbekir-zâde Mehmed Abdülbâkî Fânî Efendid. 1850 - ö. 1909 ds.Doğum YılıGörüntüle
5SADIK, Hüseyin, Kara Hüseyind. 1850? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6FATMA, Fatma Hanım, Tekirdağlıd. 1850 - ö. 1911Doğum YılıGörüntüle
7Abdülahad Nurid. 1865 - ö. 1927Ölüm YılıGörüntüle
8HÜSEYN MEZRELİd. 1825 - ö. 1927Ölüm YılıGörüntüle
9Ahmet Hikmet Müftüoğlud. 3 Haziran 1870 - ö. 19 Mayıs 1927Ölüm YılıGörüntüle
10Ali Teomand. 07 Temmuz 1962 - ö. 23 Mart 2011MeslekGörüntüle
11Mehmet Reşit Ayhand. 01 Mayıs 1942 - ö. 06 Ağustos 2010MeslekGörüntüle
12Murat Aykaç Erginözd. 21 Nisan 1944 - ö. ?MeslekGörüntüle
13CEMİLE ARIBAŞd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MAHRUMÎ, Rahmi Kayad. 1932 - ö. 18.11.2006Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÖZHANÎ, Zekeriya Özhand. 12.10.1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ZİHNÎ, İsmail Zihnî Efendid. 1834 - ö. 1886-87Madde AdıGörüntüle
17BEDRÎ MEHMED EFENDİd. ? - ö. 1655Madde AdıGörüntüle
18NEFERÎ, Hüseyin Çolakd. 26.08.1949 - ö. ?Madde AdıGörüntüle