Fethi Giray

(d. 1918 / ö. 24 Şubat 1970)
Şair, Yazar, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bilecik'in Söğüt ilçesinde deri tüccarı Baki Giray’ın oğlu olarak doğdu. İlk ve ortaokulu Eskişehir’de okuyan şair, liseye Kastamonu’da başlayıp 1938’de Ankara Erkek Lisesi’nden mezun oldu. Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü'nde ve Ticaret Bakanlığı'nda on yıldan uzun süre memur olarak çalıştı. 1951’de gazeteciliğe başlayıp Ankara Ajansı ve Hürses gazetesinde muhabirlik yaptı. 1953’te Ankara Telgraf gazetesinin kurucuları arasında yer aldı. 1960’tan 1966’ya kadar Kudret gazetesini çıkardı. Gazetesini kapattıktan sonra Ankara’da Ankara Telgraf Basımevini işletti. Mide kanaması geçirmesi üzerine hastaneye kaldırılarak burada 25 Şubat 1970’te, 52 yaşında öldü.

İlk şiiri 1941’de Dikmen dergisinde yayımlanan şair, aynı dönemde yazdığı Rizeli Ali’nin Hikâyesi adlı şiirle adını duyurdu. 1940’ta çıkardığı Sulha Selam adlı kitabında savaşa karşı yazdığı tüm şiirlerini topladı. 1943’te Suat Taşer’le birlikte 1943 adlı şiir kitabını; 1947’de lise yıllarından arkadaşı olan Mehmet Kemal ile birlikte Meydan dergisini çıkardı.

1940’lı yıllarda şairlerin Nazım Hikmet ya da Garip etkisinde yazmasına karşılık Fethi Giray, şiirlerinde özgünlüğü yakaladı. Dönemin şairleri gibi aruz ya da hece veznini denemeyip serbest şiir yazan şair, konu ve biçim bakımından şiirinin iplerini kendi eline aldı. Her zaman halkın arasında ve halkın savunucusu oldu. Şiirinde İkinci Dünya Savaşı sırasında halkın karneyle ekmek alışını, çektiği sıkıntıları, işçi bir kızdan genelevde çalışan kadına kadar her türlü konuyu işledi. Savaşa karşı olduğunu ve insanlık için barışı istediğini eserlerinde vurgulamıştır.

Yazdığı hikâye ve şiirleri Yeni Edebiyat, İnkılapçı Gençlik, Pazar Postası, Dost, Yön, Meydan, Gün, Varlık, Ses, Yürüyüş, Yeni Sanat, Harman, Edebiyat Dünyası, Serveti-Fünûn Uyanış, Yurt ve Dünya, Yaratış, XX. Asır, Yeditepe, Seçilmiş Hikâyeler gibi birçok dergi ve gazetede yayımladı. Varlık dergisinin 977. sayısında ölüm yıl dönümü sebebiyle Fethi Giray’ın arkadaşlarının yazılarına yer verilerek şair anılmıştır. Yakın arkadaşlarından Mehmet Kemal, Acılı Kuşak adlı kitabına onu da alarak basın işçiliği dönemleriyle ilgili anılarını anlatmıştır.

Fethi Giray, halkın içinde olmuş bir şairdir. Kendisi de pek çok zaman yokluk yaşamış şairin söyleyişi de mensubu olduğu topluma oldukça yakındır. Bununla birlikte savaşın etkisi ve yıkımı ya da yoksulluk karşısında tutunacak tek dal olan umut, onun şiirlerindeki başat konulardandır. Onunla ilgili Asım Bezirci’nin ifadeleri dikkat çekicidir: “İkinci Dünya Savaşı’nın getirdiği ağır koşullara, dışarıda doğurduğu büyük yıkımlara ve içeride yol açtığı yoksunluklara karşın, Giray kötümserliğe kapılmaz. Halkın sabır ve direncini paylaşır. Geleceği inançla ve umutla bekler” (1997: 93).

Kaynakça

Alemdar, Hüseyin (1989). "Gülün Sesinde Ölen Şair Fethi Giray". Varlık. Şubat. S. 977. s. 24.

Bezirci, Asım (1997). Temele Gül Dikenler. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.

Giray, Fethi (1942). "Çayır Kuşu". Varlık. Ekim. S. 222. s. 14.

Kemal, Mehmet (1985). Acılı Kuşak. İstanbul: DE Yayınevi.

Kemal, Mehmet (1989). "Arkadaşım Fethi Giray". Varlık. Şubat. S. 977. s. 23.

Necatigil, Behçet (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınevi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HATEM TÜRK
Yayın Tarihi: 14.03.2019
Güncelleme Tarihi: 01.12.2021

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Sulha SelamTitaş Basımevi / Ankara1941Şiir
1943Çalışkan Basımevi / Ankara1944Şiir
Mavi GözyaşlarıAjans Türk Matbaacılık / Ankara1972Şiir
ŞiirlerBaşnur Matbaası / Ankara1972Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Bilgesu Erenusd. 13 Ağustos 1943 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Halil Rıdvan Çongurd. 26 Temmuz 1932 - ö. 14 Mart 2013Doğum YeriGörüntüle
3Rânâ İslam Değirmencid. 21 Temmuz 1966 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Orhan Murat Arıburnud. 12 Aralık 1918 - ö. 11 Nisan 1989Doğum YılıGörüntüle
5Rahmet Feyzid. 10 Eylül 1918 - ö. 18 Ocak 1988Doğum YılıGörüntüle
6İskender Cenap Eged. 1918 - ö. 30 Ekim 1996Doğum YılıGörüntüle
7BAŞER, Ahmet Başerd. 1914 - ö. 1970Ölüm YılıGörüntüle
8Gavsi Ozansoyd. 25 Mayıs 1917 - ö. 10 Nisan 1970Ölüm YılıGörüntüle
9İskender Haki Engind. 1895 - ö. 02 Şubat 1970Ölüm YılıGörüntüle
10Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947MeslekGörüntüle
11Cem Kızıltuğd. 16 Nisan 1974 - ö. ?MeslekGörüntüle
12küçük İskenderd. 28 Mayıs 1964 - ö. 3 Temmuz 2019MeslekGörüntüle
13Bejan Maturd. 14 Eylül 1968 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Öner Yağcıd. 01 Nisan 1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Gülce Başerd. 4 Eylül 1973 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16FETHÎ, Fethullah Çelebid. ? - ö. 1694-95Madde AdıGörüntüle
17Fethi Savaşçıd. 10 Temmuz 1930 - ö. 30 Ekim 1989Madde AdıGörüntüle
18DEVLETÎ, Devlet Giray Han, Kırım Hanı, Taht-Algand. 1517 - ö. 1577Madde AdıGörüntüle