Mehmet Güreli

Babür Polan, Mephisto
(d. 7 Nisan 1949 / ö. -)
Yazar, Öykücü, Müzisyen, Ressam, Yönetmen, Oyuncu
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Memur Şehbal Hanım ile memur Yekta Güreli'nin oğlu olarak İstanbul'da dünyaya geldi. Ressam Talat Güreli ağabeyi, Salâh Birsel dayısıdır. Orta öğrenimine İstanbul Lisesi'nin orta kısmında başladı, Avusturya Lisesi'nde devam etti ve bu okuldan mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü iki yıl okuduktan sonra eğitimini yarıda bıraktı. 1965-70 arasında Cihangir takımında basketbol oynadı.

1977-88 yıllarında Hürriyet gazetesinde çalıştı. 1984'te Nisan Yayınları'nı kurdu ve 1998'e kadar bu yayınevinde editörlük yaptı. Beyaz dergisinin kurucuları arasında yer aldı; üçüncü sayıdan sonra bu dergiden ayrıldı. Kısa filmler, belgeseller çekti. 1987 yılında "Vapurlar" adlı belgesel tarzında kısa bir film çekti. Bestelerinden oluşan Vapurlar kaseti 1988'de çıktı. Gönül Yarası, Yemekteydik ve Karar Verdim, Gişe Memuru, Av Mevsimi, At gibi filmlerde ve İkinci Bahar televizyon dizisinde oyuncu olarak yer aldı. "Cihangir'de Bir Gece" adlı kaseti 1995 yılında çıktı. Peyami Safa'nın Selma ve Gölgesi kitabından uyarladığı Gölge adlı filmi çekti (2008). 1998'de "Alope'nin Gözünden" adlı resim sergisini açtı. Bestelerinden oluşan beş CD çıkardı. "Gölge" (2008), "Kısa'ca Ramazan"(2009), "Dört Köşeli Üşgen" (2018) adlı filmlerin yönetmenliğini yaptı. "Vapurlar" adlı belgeseli ile I. Ankara Film Festivali'nde üçüncülük ödülü kazandı.

"Kent Ozanı" sıfatıyla öne çıkan Mehmet Güreli, hâlen İstanbul'da yaşamakta, sanat faaliyetlerine devam etmektedir.

Mehmet Güreli, sanatkâr bir aile ortamında yetişti. Kendisi ile yapılan bir söyleşide bu durumun hayatına etkilerini şu cümlelerle açıkladı: "Kendimi bildim bileli böyle bir adamım ben. Hatta on yaşında film yönetmeni olmaya karar verip, on bir yaşında yönetmenler defteri tutmaya başlamıştım. Görenler yazının benim olduğuna inanmazdı. İzlediğim filmleri yazmıştım. Aileden gelen birikimler de var tabii. Babam ve abim ressam, dayım yazardı. Evin içinde hep sanat konuşulurdu. Babam borç para alıp on dokuz yaşındayken Louvre’u ziyaret etmem için beni Paris’e gönderdi. Gitarımı alıp Paris’e gittim ve Louvre’u gezdim. Bir sinema salonuna dalıp Easy Rider’ı izlemiştim. Hiç unutamayacağım bir anıydı, bir sergi kataloğunda da yazmıştım bunu"(Güreli, 2016).

Mehmet Güreli'nin "Cumartesi Günleri" adlı ilk öyküsü, 1978'de Babür Polan imzasıyla Cumhuriyet gazetesinde çıktı. Öykülerini daha sonra Beyaz, Nisan, Gösteri ve Varlık dergilerinde yayımladı. Öykülerini üç kitapta topladı. Öykülerinde müzik, sinema ve resimden yararlanarak geliştirdiği kurgu ve düş gücüyle dikkat çekti (Yalçın, 2010: 484). Çok yönlü sanatçı bir kişiliğe sahip olan Mehmet Güreli, Taraf gazetesinde yayımladığı yazılarını 2015'te Bedrufi'nin Nefesi adlı kitabında bir araya getirdi. Yazar, bu kitabında kimliği ve kökeni meçhul filozof Bedrufi'nin ağzından çağın sorunlarına dair düşüncelerini ifade etmiştir.

Kaynakça

Ankara, Zeynep (1993). "Alope'nin Odası". Cumhuriyet Kitap. S. 2000. 23 Aralık.

Güreli, Mehmet (2016). "Hayat Hüzünle Mizah Arasında Akıp Giden Bir Sal Gibi". https://www.kultursanatharitasi.com/hayat-huzunle-mizah-arasinda-akip-giden-bir-sal-gibi/. (Erişim: 05. 07. 2018).

İmzasız (1988). "Müziğin Kültür ve Gündelik Hayatla Olan İlişkileri Konusunda Bir Söyleşi". Müzik. C.1. 2: 60-63.

Necatigil, Behçet (1999). "Güreli, Mehmet". Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. 18. Baskı. İstanbul: Varlık Yayınları. 179.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). "Güreli, Mehmet". Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. 3. Baskı. C.1. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 484.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. İSMAİL ALPER KUMSAR
Yayın Tarihi: 03.03.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Sıcak Bir GözNisan Yay. / İstanbul1985Hikâye
Alope'nin OdasıCan Yay. / İstanbul1999Hikâye
Hayaller ve SokaklarSel Yay. / İstanbul2010Hikâye
Bedrufi'nin NefesiSel Yay. / İstanbul2015Deneme

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GINÂYÎ, Akkaftan-zâde Abdulgafûr Gınâyî Efendid. ? - ö. 1646-47Doğum YeriGörüntüle
2NÛŞÎ, Ali Nûşî Efendid. ? - ö. 1651-52Doğum YeriGörüntüle
3Haluk Akerd. 13 Haziran 1940 - ö. 20 Mart 2018Doğum YeriGörüntüle
4DERTLİ AHMET/AHMET, Ahmet Kekillid. 1949 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Behçet Aysand. 28 Temmuz 1949 - ö. 02 Temmuz 1993Doğum YılıGörüntüle
6KUL MEHMET, Mehmet Anulurd. 17.08.1949 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Ferhat Özkand. 1981 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Yeşim Türközd. 06 Eylül 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
9KUL CEVRİ, Nejat Birdoğand. 1934 - ö. 2001MeslekGörüntüle
10Selvigül Kandoğmuş Şahind. 20 Kasım 1971 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Uğur Özakıncıd. 1960 - ö. 18 Mayıs 2004Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Osman Zeki Yüksel Serdengeçtid. 15 Mayıs 1917 - ö. 10 Kasım 1983Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Sıtkı M. Erinçd. 16 Nisan 1940 - ö. 22 Nisan 2015Madde AdıGörüntüle
14Mehmet Açard. 17 Mayıs 1963 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Mehmet Ünverd. 1 Eylül 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle