HASİBE RAMAZANOĞLU

(d. 1860 / ö. 1949)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hasibe Ramazanoğlu 1860 yılında Adana'da doğmuştur. Ramazanoğlu Beyliğini kuran ailenin mensubu olan âşık, dönem itibaryla Osmanlının son dönemleri ile Cumhuriyetin ilk yılları arasında yaşamıştır. Yaşamının tamamını Adana’da geçirdiği bilinen âşık, Ramazanoğullarından Fazlullah Efendi’nin kızıdır (Sümbül 2012: 546). Ramazanoğlu 13 yaşındayken, baba tarafından akrabaları olan Hacı Abdurrahman Efendi’nin oğlu Hazım Efendi ile evlenmiştir. Bu evlilikten dördü erkek, beşi kız olmak üzere dokuz çocuğu olmuştur (Kum 1941: 35-36). Ramazanoğlu eşini kaybettikten sonra çocukları ile yaşamış ve 1949 yılında vefat etmiştir (Sümbül 2012: 548-549).

Hasibe Ramazanoğlu, mahallelerinde yaşayan Ümmehani Hoca adlı kadından okuma öğrenmiştir. Eski harflerle okumayı öğrenen âşık, yazma bilmez. Arap harfleri ile yazılmış kitapları, özellikle Yunus divanını okuduğunu belirtir. Manzum sözler söyleme kudretini kazanmasında bu divanları okumasının etkisinin olduğu düşünülmektedir. Dilediği vakit irticalen şiir söyleyebilen âşığın, sözlerini genellikle mani şeklinde ifade ettiği bilinmektedir (Kum 1941: 36).

Hasibe Ramazanoğlu, şiirlerinden birinde babasının da bir şair olduğunu ve şiir söyleme mirasının kendisine babasından geçtiğini ise şöyle belirtir: "Yazarım elifi, kafi/ Sözlerim Türkçe’dir safi/ Adım Hasibe, peder merhum/ Nakib Adana eşrâfı/ Yakın oldu arası/ Geçmez içimin yarası/ Peder güzel şâir idi/ Düştü bana mirâsı" (Turan vd. 2014: 273; Cunbur 2011: 323).

Yaşadığı dönemde ülkenin içinde olduğu zorluklarla ilgilenmiş, şiirlerinde bu meselelere yer vermiş, şahit olduğu her şeyi dizelere dökmüştür (Turan vd. 2014: 273). Âşık, yaşadığı dönem itibarıyla pek çok siyasi, sosyal ve kültürel olaya tanıklık etmiştir. Bunlar içerisinde özellikle Adana’nın Fransızlar tarafından işgali, şiirlerinde bu konuya fazlaca yer vermesine neden olmuştur. Âşığın oğlu Ekrem Ramazanoğlu, Adana’nın düşman işgalinden kurtuluşunda milis kuvvetlerin başında bulunmuş ve büyük kahramanlıklar göstermiştir. Âşık da şiirlerinde özellikle bu olayları, Kurtuluş Savaşı'nı, Atatürk’ü ve Adana’yı sıklıkla işlemiştir (Sümbül 2012: 561).

Kaynakça

Cunbur, Müjgân (2011). Osmanlı Dönemi Türk Kadın Şairleri. Ankara: TÜRKAD Türk Kadınları Kültür Derneği Genel Merkezi Yay

Kum, Necati (1941). "Adanalı Türk Şair Analarımızdan: Hasibe Ramazanoğlu". Görüşler (Adana Halkevi) 40: 35-40.

Sümbül, Muzaffer (2012). "Ramazanoğlu Ailesinden Bir Ozan: Hasibe Ramazanoğlu". Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011) Bildirileri. Adana: Çukurova Üniversitesi Yay. 542-562.

Turan, Fatma Ahsen, Reyhan Gökben Saluk ve Özlem Ünal Ünalan (2014). Geçmişten Günümüze Sazda ve Sözde Usta Kadınlar. Ed. Nezahat Özcan. Ankara: Gazi Kitabevi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. PAMUK NURDAN GÜMÜŞTEPE
Yayın Tarihi: 22.01.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1A. Mümtaz İdild. 11 Temmuz 1952 - ö. 15 Mayıs 2017Doğum YeriGörüntüle
2MAHMUT TAŞKAYAd. 1939 - ö. 01.12.2016Doğum YeriGörüntüle
3SELAHATTİN BAYSALd. 10.04.1942 - ö. 11.03.2015Doğum YeriGörüntüle
4SEFİL NECMİ, Mehmetd. 1860 - ö. 1933Doğum YılıGörüntüle
5BEKİR, Bekir Akkuşd. 1860-1861 - ö. 1939Doğum YılıGörüntüle
6Haşim (Yenişehirli)d. 1860 - ö. 25 Kasım 1920Doğum YılıGörüntüle
7ZUHURÎ, Tevfik Bozkurtd. 12.04.1887 - ö. 21.02.1949Ölüm YılıGörüntüle
8BAŞHANIM ŞEFİ GIZId. 1878 - ö. 1949Ölüm YılıGörüntüle
9İbrahim Alâettin Gövsad. 1889 - ö. 29 Ekim 1949Ölüm YılıGörüntüle
10EZİZ VESAİR, Eziz Vesair Hesen oğlu Ehmedovd. 1928 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11EMSALÎ, Emsali Kılıçd. 1964 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12KADİR, Kadir Tuncerd. 1952 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13EFGANİ, Hüseyin (Topal Hoca)d. 1881 - ö. 1969Madde AdıGörüntüle
14HASAN HÜSEYİNd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15ZEYNEL, Zeynel Kılıçd. 1937 - ö. ?Madde AdıGörüntüle