Madde Detay
H. Hüsrev Hatemi
Hasan Hüsrev Hatemi, Hasan Hüsrev, Ali Fikret
(d. 12 Aralık 1938 / ö. -)
Şair, Yazar, Doktor
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Tam adı Hasan Hüsrev Hatemi'dir. Yazı ve şiirlerinde "Hasan Hüsrev", "Ali Fikret" imzalarını da kullandı. Cemile Bilali Hanım ile kırtasiyeci Ali Asgar Hatemi'nin oğlu olarak İstanbul'da doğdu. Şair, yazar ve hukukçu Hüseyin Hatemi ikiz kardeşidir. 1962 'de İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdi. Aynı okulda 1966'da asistan, 1971'de doçent oldu; Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde iç hastalıkları profesörü olarak görev yaptı (1978 -2006). Endokrinoloji alanında ders kitabı vardır. 1986'da kurulan Tıp Tarihi Araştırmaları adlı yıllık yayının editörüdür. Türk Edebiyatı Vakfı ve Eczacıbaşı Kültür Girişimi üyesidir. Karakavak adlı bir şiir albümü çıkardı. "Grili Çocuk" adlı şiirini O. Pamirtan besteledi; M. Işık'ın bestelediği şiirleri "Gün Akşamlıdır" adlı kasette toplandı. "İkbal Gazeli" şiiri ile 1963 İslam Dergisi Şiir Yarışması birinciliği; Yozlaşmadan Uzlaşmak ile 1988 Türkiye Yazarlar Birliği Deneme-Eleştiri Ödülü; Gün Akşamlıdır ile 1994 Türkiye Yazarlar Birliği "Yılın Şairi" Ödülü'nü kazandı.Hâlen İstanbul'da yaşıyor; evli, iki çocuk babası.
Beşir Ayvazoğlu, Defterimde 40 Suret adlı kitabında Hüsrev Hatemi'nin portresini şu cümlelerle çizer: "Tıp tahsili ve kariyeri, Hüsrev Hatemi'nin içindeki şarkiyatçılık özlemini külleyecek yerde beslemiştir. Şairliğinin yanısıra seçkin bir entelektüel, unutulmuş değerleri tozlu kitaplar arasında bulup gün ışığına çıkaran bir edebiyat arkeoloğu ve bir "anılar kuyumcusu" olarak kültür dünyamızda ayrı bir yere sahip olan Hüsrev Hatemi'nin bir özelliği de, ölçüyü hiç bir zaman kaçırmamağıdır. Kendimizi överken kantarın topuzunu kaçırınca "Yok O Kadar da Değil" adlı hayalî kitabının birinci cildini, yabancılar veya içimizden biri bizi küçük görmeye kalkışırsa ikinci cildini hiç tereddüt etmeden açıp doğrusunu gösterir. Hüsrev Hatemi bir çeşit vak'anüvistir; şiirinde yaşadığımız sosyal değişmeyi adım adım takip edebilirsiniz. Ve bir tapu sicil muhafızı: Sadece eski günler ve anıların değil, bütün kültürümüzün gözlüklü ve siyah kolluklu tapu sicil muhafızı... (Ayvazoğlu, 1999: 130-131).
Ayvazoğlu'nun tespiti ile bütün yaşamı boyunca bir "kültür arkeoloğu" olarak karşımıza çıkan Hüsrev Hatemi, ilk şiirlerini kardeşi Hüseyin Hatemi ile birlikte altı buçuk, yedi yaşlarında yazmaya başladı. Atatürk Erkek Lisesi yıllarında aruzu kullanan ve aruzla yazılmayan şiiri şiir saymayan Hüsrev Hatemi, kardeşinin yakaladığı lirizme bir türlü ulaşamadığı için önce heceye, sonra da serbeste geçtiğini söyler (Ayvazoğlu, 1999: 130). Hüsrev Hatemi'nin "İkbal Gazeli" adlı ilk şiiri, 1963 yılında İslam dergisinde çıktı. Fikir ve Sanatta Hareket, Mavera, Türk Edebiyatı, Dergah, Düş Çınarı, Tarih ve Toplum dergileriyle Cumhuriyet, Tercüman, Milliyet ve Zaman gazetelerinde şiir ve yazıları yayımlandı. Hüsrev Hatemi, ilk şiir kitabı Eski Kentte Bir Gece'yi 1968 yılında yayımladı. Bu şiir kitabını sırasıyla Akşam Gümrükçüleri (1972), Şiirler (1984), Lodosçu (1987), Grili Çocuk (1988), Bütün Şiirler (1990), Gün Akşamlıdır (1994), Çengelköy'de Bir Çeng (1996), Şiirler (1968-1990), Şiirler (1990-2000), Karakavak Şiirleri ve On Yıl Öncekiler (2005), Kişver: Son Şiirler, İlk şiirler (2011), Şiirler (2013) adlı şiir kitapları takip etti.
Hüsrev Hatemi, şiirlerinde ferdî olandan çok toplumsal konuları ele aldı, daha çok muhalif bir tavır geliştirdi, kendine has bir şiir dünyası oluşturdu. Bütün bir kültür tarihimiz, coğrafyamız ve millet olarak maceramız Hüsrev Hatemi'nin şiirlerinde gündeme geldi. Hatemi, şiirlerindeki muhalif tutumla ilgili sorulan bir soru neticesinde şu tespitleri yapar: "Şairin siyasi veya felsefi görüşü varsa tabii ki muhalefeti şiirine yansıyacaktır. O zaman şiirinin şiir olmaktan çıkacağına inanmıyorum. Nazım Hikmet'in şiiri, Pir Sultan Abdal'ın şiiri muhalefet yapmalarından dolayı yara almıyor. Demek ki yapmasını bilen, şiirine fikir de katabilir. Beceremeyenin elinde ise ideolojik şiir çok tatsız olur. Benim muhalefetim, başta hükm-i zaman ve ölüm olmak üzere 'insan oluş durumu'na karşı." (Kara, 2013: 10-11).
Şair, biçim özellikleri ve şiiri kavrama açısından Ahmet Haşim'e, tarih ve toplum karşısında geliştirdiği tavır bakımından da Yahya Kemal'e yakındır (Kara, 2013: 16). Hüsrev Hatemi, gelenekten sıklıkla faydalanan, şiirini metinlerarası ilişkilerle besleyen bir şair olarak dikkat çekti. Hatemi, kendisi ile yapılan bir söyleşide şiirlerinde birçok mâni ve halk türküsünün anonim şairleri ile birlikte Yunus Emre, Hâfız-ı Şirazi, Fuzulî, Pir Sultan Abdal, Yahya Kemal, Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Nâzım Hikmet, Attila İlhan, Ece Ayhan gibi isimlerden etkilendiğini belirtti (Kara, 2013: 17). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında şair kimliği ile ön plana çıkan Hüsrev Hatemi, deneme türünde de onlarca kitap kaleme almış, hatıra türünde de eserler yazmıştır. Hüsrev Hatemi, başta Mevlana ve Ömer Hayyam rubaileri olmak üzere çeşitli çeviriler yapmış, tıp alanında da pek çok kitaba imza atmıştır.
Kaynakça
Ayvazoğlu, Beşir (1999). Defterimde 40 Suret. 3. Baskı, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Hakkı, İsmail (1990). "Bağnazlığı Yıkmak (Hüsrev Hatemi'nin Hoşça Bak Zatına Adlı Kitabı Üzerine), Argos, C. 2 , S. 23, ss. 145-146.
Kara, M. İhsan (2013). Orta Sayfa Sohbetleri: Edebiyat 2, İstanbul: Dergâh Yay.
Kurdakul, Şükran (1999). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü, 5. Baskı, s. 314, İstanbul: İnkılâp Yay.
Necatigil, Behçet (1999), Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, 18. Baskı, ss. 188-189, İstanbul: Varlık Yay.
Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. Baskı, C.1, s. 509-510, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NECATİ TONGAYayın Tarihi: 23.05.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 23.05.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Eski Kentte Bir Gece | Hareket Yay. / İstanbul | 1968 | Şiir |
Akşam Gümrükçüleri | Hareket Yay. / İstanbul | 1972 | Şiir |
Şiirler | Dergâh Yay. / İstanbul | 1984 | Şiir |
Lodosçu | Dergâh Yay. / İstanbul | 1987 | Şiir |
Yozlaşmadan Uzlaşmak | Dergâh Yay. / İstanbul | 1988 | Deneme |
Grili Çocuk | Dergâh Yay. / İstanbul | 1988 | Şiir |
Osmanlı İmparatorluğu'ndan Yeni Nizamların Cedreli | Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yay. / İstanbul | 1988 | Derleme |
Hoşça Bak Zatına | İşaret Yay. / İstanbul | 1988 | Deneme |
Çelebi, Bizi Unutma | İşaret Yay. / İstanbul | 1989 | Deneme |
Bir Bilim Dili Mücadelesi ve Tanzimat | İşaret Yay. / İstanbul | 1989 | İnceleme |
Bütün Şiirler | Dergâh Yay. / İstanbul | 1990 | Şiir |
Türk Aydını : Dünü-Bugünü | İşaret Yay. / İstanbul | 1991 | Deneme |
Gün Akşamlıdır | Dergâh Yay. / İstanbul | 1994 | Şiir |
İstibdat-Meşrutiyet-Cumhuriyet Devirlerinde 80 Yıllık Hatıralarım | Arma Yay. / İstanbul | 1994 | Derleme |
Çengelköy'de Bir Çeng | Arma Yay. / İstanbul | 1996 | Şiir |
Baba Ben Druid miyem? | Arma Yay. / İstanbul | 1996 | Deneme |
Kimlik Kuyusu | Arma Yay. / İstanbul | 1997 | Deneme |
Darülfünun ve Darüşşifa | Dergâh Yay. / İstanbul | 1998 | Deneme |
Aydın, Toplum ve Tarih | Dergâh Yay. / İstanbul | 1998 | Deneme |
Eriyen Mumlar | Dergâh Yay. / İstanbul | 1998 | Deneme |
Şiirler (1968-1990) | Dergâh Yay. / İstanbul | 1999 | Şiir |
Şiirler (1990-2000) | Dergâh Yay. / İstanbul | 2000 | Şiir |
Anıcak Ol Meclisi : Hatıralar | Dergâh Yay. / İstanbul | 2001 | Hatıra |
Karton Kutudan Güfteler | Pan Yay. / İstanbul | 2002 | Hatıra |
Kopuz ile Çeşte | Pan Yay. / İstanbul | 2004 | Deneme |
N'etti Bu Yunus N'etti | Pan Yay. / İstanbul | 2004 | Deneme |
Karakavak Şiirleri ve On Yıl Öncekiler | Dergâh Yay. / İstanbul | 2005 | Şiir |
Göğe Giden Kervanlar : Mevlânâ'dan Deyişler | Dergâh Yay. / İstanbul | 2006 | Derleme |
Anılar : Ömür Süvarisi | Dergah Yay. / İstanbul | 2007 | Hatıra |
Dekorlar Kaldı Geride | Dergâh Yay / İstanbul | 2008 | Deneme |
Hüsrev Hatemi'den Duyduklarımız | Dergâh Yay. / İstanbul | 2008 | Hatıra |
Hüsrev Hatemi Kitabı: Hekim-İlim Adamı-Şair | Dergâh Yay. / İstanbul | 2008 | Biyografi |
İl, Dil, Din Üzerine | Dergah Yay. / İstanbul | 2010 | Deneme |
Hz. Mevlana'dan Rubailer : Vuslat Denizi | Sufi Kitap Yay. / İstanbul | 2010 | Çeviri |
Nasıl Okudum | İşaret Yay. / İstanbul | 2010 | Derleme |
Kişver : Son Şiirler, İlk şiirler | Dergâh Yay. / İstanbul | 2011 | Şiir |
Özge Temaşa : Gerçek Hayat Dergisi Yazıları 2009-2011 | Çağrı Yay. / İstanbul | 2012 | Deneme |
Rubâiler / Ömer Hayyam | Çağrı Yay. / İstanbul | 2012 | Çeviri |
Şiirler | Dergâh Yay. / İstanbul | 2013 | Şiir |
Bilim Tarihi ve Kültür Yazıları | İşaret Yay. / İstanbul | 2013 | Deneme |
Görüntüler ve Görüşler | Çağrı Yay. / İstanbul | 2014 | Deneme |
Tapu Sicil Muhafızının Anıları : Zerrât-ı Tahattur | Dergah Yay. / İstanbul | 2014 | Hatıra |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NASFET, Ahmed Rızâ Nasfet Efendi | d. 1792 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SA’ÎD, Kîlârî Hızrağa-zâde Sa’îd Bey, Hızrağa-zâde Enderûnî/Enderûnlu Sa’îd Bey | d. ? - ö. 1837 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | NAZÎF, Mustafa | d. ? - ö. 1825 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KUL SALİH/SALİH/SALİHOĞLU, Ali Gök | d. 1938 - ö. 12.08.2012 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Mehmet Hulusi Öcal | d. 15 Ocak 1938 - ö. 29 Ağustos 2016 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Hikmet Ersoy | d. 1938 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Nermin Bezmen | d. 30 Nisan 1954 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | Hüzeyme Yeşim Koçak | d. 24 Nisan 1958 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Sinan Yağmur | d. 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Kerim Korcan | d. 31 Ocak 1918 - ö. 9 Kasım 1990 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Hasan Akarsu | d. 1 Temmuz 1952 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Enver Naci Gökşen | d. 1916 - ö. 14 Ocak 1986 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | AZMÎ, Hasan Paşa-zâde | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ALİ CEZRÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | HASAN HÜSNÎ PAŞA, Sührâb-zâde Hocaoğlu, Mısırlı | d. ? - ö. 1897 | Madde Adı | Görüntüle |