Madde Detay

Haydar Aslan, 1926'da Aksaray'ın Delihebil köyünde doğmuştur. Babası köyün eşrafından çiftçi Bayram, annesi Cennet'tir. Çok zengin olmalarına rağmen seferberlikte her şeyini kaybederler. Dokuz kardeşi olan Haydar Aslan, okuyamaz. Bir süre çobanlık yapar. 1940'da teyzesinin kızı döndü ile evlenir. Bu evlilikten yedisi erkek beşi kız on iki çocuğu dünyaya gelir. Çocuklardan dördü küçük yaşta ölür. 1946'da geçim sıkıntısı sebebiyle Adana'ya işçi olarak çalışmaya gider. Aksaray'a gidip gelmek zor olduğu için daha sonra Adana'ya yerleşir. Beş yaşında çoban değneğini saz yapıp çalan Haydar Aslan'ın âşıklığa o yaşlardan beri büyük ilgisi vardır. Bir gün Hz. Ali, Pir Sultan Abdal, Hacı Bektaşi Veli ve Hz. Muhammed'i rüyasında görür. Kimisi lokma yedirir, kimisi bade içirir. Haydar Aslan'daki değişmeyi fark eden anne babası komşulardan borç alıp ona saz alırlar. Sazı sesiyle birlikte çalmaya başlar. Çevresindeki âşıkları izler, ailesinde de âşıklık gelenek hâlindedir. Dedesi yörenin tanınmış âşıklarından Âşık Hüseyin'dir. Amcası Âşık Veli de hocasıdır. Bütün ülkeyi adım adım gezer sanatını icra eder. 1950'lerde Şarkışla'da Âşık Veysel ile tanışır, ondan âşıklık geleneğini öğrenir (Halıcı 1992: 43). O günden sonra Âşık Veysel'in öğrettiği gibi çalıp, söyler. Âşığın radyo yayınına çıkması şu şekilde olur: Bir sohbette köylüler âşığa "Âşık, sazı çalıp çok güzel söylüyorsun, iyisin hassın; ellerin âşıkları radyoda durmadan çalıp söylüyor, sen ise bir kez olsun radyoda çalmadın." derler. Bunun üzerine Âşık Haydar, Ankara'ya gider Muzaffer Sarısözen'i bulur ve biraz da ısrarla programa çıkar. Âşık Haydar'ın elli kadar türküsü radyo arşivinde bulunmaktadır. Pek çok ödülün sahibidir. Aslan, 2007 yılında vefat etmiştir.

Âşık Haydar Aslan, hemen hemen her konuda başarılı şiirler kaleme almıştır. Türk milletinin başarılarıyla, atalarıyla övünür. Haydar Aslan şiirlerinde Türk olmanın gururunu yaşadığı görülür. Türklerin en yüce millet, bayrağının en kutsi bayrak olduğunu belirten âşık, Türklüğü, bayrağı ve milletiyle övünür. Tabiat sevgisini anlattığı "Turnalar, Dağlar, Orman" adlı şiirleri vardır. Karacaoğlan'dan etkilenmiştir. Şiirlerinde Karacaoğlan'ın Türkçesinden ve şiirlerindeki etkisinden bahseder. Karacaoğlan dışında şiirlerinde, Seyranî, Nasreddin Hoca, Yunus Emre, Mevlana gibi isimlere de yer verir. Çok kalabalık bir ailesi olan Haydar Aslan "Geçim Şartı" adlı şiirinde pahalılıktan şikâyet eder ve mizahî bir dille anlatır. Âşık Haydar şiirlerini sade bir dille yazmıştır. Mahallî söyleyişlere çok az rastlanmaktadır. Haydar Aslan okula hiç gitmemiş bir âşıktır. Şiirlerini yazarken sanat yaptığını bilmez. Ama şiirlerinde teşbih, intak, teşhis, telmih, mecaz gibi sanatlar görülür. Özellikle benzetmeleri dikkat çeker (Avan 1995).