HAYDAR/HAYDAR ARSLAN, Haydar Aslan

(d. 1926 / ö. 2007)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Haydar Aslan, 1926'da Aksaray'ın Delihebil köyünde doğmuştur. Babası köyün eşrafından çiftçi Bayram, annesi Cennet'tir. Çok zengin olmalarına rağmen seferberlikte her şeyini kaybederler. Dokuz kardeşi olan Haydar Aslan, okuyamaz. Bir süre çobanlık yapar. 1940'da teyzesinin kızı döndü ile evlenir. Bu evlilikten yedisi erkek beşi kız on iki çocuğu dünyaya gelir. Çocuklardan dördü küçük yaşta ölür. 1946'da geçim sıkıntısı sebebiyle Adana'ya işçi olarak çalışmaya gider. Aksaray'a gidip gelmek zor olduğu için daha sonra Adana'ya yerleşir. Beş yaşında çoban değneğini saz yapıp çalan Haydar Aslan'ın âşıklığa o yaşlardan beri büyük ilgisi vardır. Bir gün Hz. Ali, Pir Sultan Abdal, Hacı Bektaşi Veli ve Hz. Muhammed'i rüyasında görür. Kimisi lokma yedirir, kimisi bade içirir. Haydar Aslan'daki değişmeyi fark eden anne babası komşulardan borç alıp ona saz alırlar. Sazı sesiyle birlikte çalmaya başlar. Çevresindeki âşıkları izler, ailesinde de âşıklık gelenek hâlindedir. Dedesi yörenin tanınmış âşıklarından Âşık Hüseyin'dir. Amcası Âşık Veli de hocasıdır. Bütün ülkeyi adım adım gezer sanatını icra eder. 1950'lerde Şarkışla'da Âşık Veysel ile tanışır, ondan âşıklık geleneğini öğrenir (Halıcı 1992: 43). O günden sonra Âşık Veysel'in öğrettiği gibi çalıp, söyler. Âşığın radyo yayınına çıkması şu şekilde olur: Bir sohbette köylüler âşığa "Âşık, sazı çalıp çok güzel söylüyorsun, iyisin hassın; ellerin âşıkları radyoda durmadan çalıp söylüyor, sen ise bir kez olsun radyoda çalmadın." derler. Bunun üzerine Âşık Haydar, Ankara'ya gider Muzaffer Sarısözen'i bulur ve biraz da ısrarla programa çıkar. Âşık Haydar'ın elli kadar türküsü radyo arşivinde bulunmaktadır. Pek çok ödülün sahibidir. Aslan, 2007 yılında vefat etmiştir.

Âşık Haydar Aslan, hemen hemen her konuda başarılı şiirler kaleme almıştır. Türk milletinin başarılarıyla, atalarıyla övünür. Haydar Aslan şiirlerinde Türk olmanın gururunu yaşadığı görülür. Türklerin en yüce millet, bayrağının en kutsi bayrak olduğunu belirten âşık, Türklüğü, bayrağı ve milletiyle övünür. Tabiat sevgisini anlattığı "Turnalar, Dağlar, Orman" adlı şiirleri vardır. Karacaoğlan'dan etkilenmiştir. Şiirlerinde Karacaoğlan'ın Türkçesinden ve şiirlerindeki etkisinden bahseder. Karacaoğlan dışında şiirlerinde, Seyranî, Nasreddin Hoca, Yunus Emre, Mevlana gibi isimlere de yer verir. Çok kalabalık bir ailesi olan Haydar Aslan "Geçim Şartı" adlı şiirinde pahalılıktan şikâyet eder ve mizahî bir dille anlatır. Âşık Haydar şiirlerini sade bir dille yazmıştır. Mahallî söyleyişlere çok az rastlanmaktadır. Haydar Aslan okula hiç gitmemiş bir âşıktır. Şiirlerini yazarken sanat yaptığını bilmez. Ama şiirlerinde teşbih, intak, teşhis, telmih, mecaz gibi sanatlar görülür. Özellikle benzetmeleri dikkat çeker (Avan 1995).

Kaynakça

Avan, Yasemin (1995). Aksaraylı Âşıklar. Aksaray: Aksaray Valiliği Kültür Yay.

Halıcı, Feyzi (1992). Âşıklık Geleneği ve Günümüz Halk Şairleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: HİLAL SÜKÜT
Yayın Tarihi: 23.06.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1VASSAF, Osmanzâde Hüseyin Vassafd. 08.03.1872 - ö. 22.10.1929Doğum YeriGörüntüle
2Muazzez Uslu Avcıd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Nahit Eruzd. 20 Ekim 1936 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Kâmran Yüced. 1926 - ö. 13 Ekim 1986Doğum YılıGörüntüle
5Haldun Haluk Marlalıd. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Başarand. 25 Nisan 1926 - ö. 27 Haziran 2015Doğum YılıGörüntüle
7KEMAL, Kemal Ozanoğlud. 1929 - ö. 2007Ölüm YılıGörüntüle
8BERDARÎ, Ali Doğand. 1928 - ö. 04.08.2007Ölüm YılıGörüntüle
9Şükrü Tekin Kaptand. 16 Kasım 1942 - ö. 11 Ekim 2007Ölüm YılıGörüntüle
10SELİMd. 1849 - ö. 1911Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11TURANOĞLU, Sadık Turand. 12.02.1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12NEVCİVAN, Nevcivan Özmerihd. 1934 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13MEMİŞ, Memiş Eroğlud. 1925 - ö. 23.10.2007Madde AdıGörüntüle
14CELALÎ, Celalettin Tokmakd. 1976 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15ABBAS, Abbas Yılmazd. 1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle