Fikret Otyam

Ali Bircan, Elvan Can, Fikret Mayto
(d. 19 Aralık 1926 / ö. 9 Ağustos 2015)
Ressam, Fotoğrafçı, Gazeteci, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Aksaray’da dünyaya geldi. Babası askeriyeden emekli olduktan sonra eczacılığa yönelen Vasfi Efendi, annesi ise Naciye Hanım’dır. Babası Vasfi Bey, askerliği esnasında Yemen’de ve Anadolu’nun kurtuluşunda mücadele etti. İlk ve ortaöğrenimini Aksaray'da tamamladı. Ünlü besteci ve orkestra şefi Nedim Vasıf Otyam ile Nusret Kemal Otyam’ın kardeşidir. Sanatçıda resim ve fotoğraf tutkusunun başlamasında ortaokulda iken Fransızca öğretmeni olan Emekli Albay Lüleci Haşim Bey’in kendisine “Lenduha ayaklı, cama çeken fotoğraf makinesini” hediye etmesi etkili oldu (Tekin 2005: 415). Ankara Atatürk Lisesi'nde başladığı eğitimine Kayseri Yatılı Lisesi'nde devam etti (Oral 2011:1995).

Otyam, Kayseri Lisesi'nden mezun olduktan sonra babasının yanında çalışmaya devam etti. Bu dönemde, Akademi’de öğrenci olan ressam Neşet Günal ile karşılaştı. Resme ilgisi olduğunu fark eden Neşet Günal, Otyam'a İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ne girmesini önerdi. Fikret Otyam, 1945 yılında Akademi'ye kabul edildi ve resim eğitimi almaya başladı. Akademi'deki ilk yılında İbrahim Çallı’nın atölyesinde klasik eğitim alan sanatçı, Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun atölyesine geçmesi ile birlikte konu ve biçem yönünden serbest olarak çalışma imkânı buldu (Otyam 1997: 37). Akademiye devam ettiği yıllarda Gece Postası adlı gazetede çalışmaya başladı. 1953 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Orta Resim Bölümü’nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra sırasıyla Son Saat, Dünya, Ulus ve Cumhuriyet gazetelerinde çalıştı (Yılmaz ve Küçükşahin 2017: 166).

1953 yılında evlendi ve bir yıl sonra kızı Elvan dünyaya geldi. Aynı yıl ilk kez Güneydoğu ve Doğu Anadolu’yu gezdi. Cumhuriyet gazetesinden Yaşar Kemal ile röportaja çıktı. 1956'dan itibaren Ankara'da Ulus gazetesinde, 1962'den itibaren de Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. 1979'da Cumhuriyet gazetesinden emekli oldu. Böbrek yetmezliği nedeniyle bir süre tedavi gören Fikret Otyam, Antalya'da yaşamını yitirdi.

Röportaj yapmak için gittiği yerlerde, Anadolu insanını ve doğasını yakından inceleme ve gözlemleme fırsatı yakalamıştır. Gezilerinde bu coğrafyadaki insanı, yaşamı ve gelenekleri incelemiş, bu gözlem ve incelemelerini resimlerine ve fotoğraflarına konu etmiştir. Yazılarına da yansıttığı gözlemlerini yalın, sade bir dille aktaran sanatçı, olayları olduğu gibi kaleme almış, bu olaylardaki kişilerin konuşma alışkanlıklarını, tepkilerini ve yöreye göre değişen şivelerini yazıya doğrudan aktarmıştır (Yılmaz ve Küçükşahin 2017: 166).

Fikret Otyam, her ne kadar yaptığı gezi ve röportajlar neticesinde birçok kitap yayımlasa da resim onun için hayatının sonuna kadar uğraşmak istediği bir sanat dalı olmuştur. Hatta kaleme aldığı birçok eserinde resimlerine rast gelmek mümkündür. Resimlerinde Turgut Zaim ve Namık İsmail’in konu ve betimleme anlayışı etkisinde kaldığı görülmektedir. Anadolu motiflerini sık kullanıyor olması hocası Bedri Rahmi Eyüboğlu’ndan aldığı eğitim ve sanat anlayışının etkisini düşündürmektedir. Resimlerinde keçi ve başı örtülü Anadolu kadınlarını figür olarak sık sık kullanmaktadır. Anadolu’yu, insanlarını, hayvanlarını, bitkilerini ve mahalli unsurlarını işlemeyi seven bir ressam olarak dikkat çeker.

Anadolu’ya ait kültürel ögelere eserlerinde sıkça yer veren Otyam, yaşamı boyunca önem verdiği yerelliği evrensel değerler ile yoğurarak kendine has bir sentez ortaya çıkarmıştır.

Kaynakça

http://www.fikretotyam.com/biyografi [erişim tarihi: 25.07. 2018]

http://www.hurriyet.com.tr/gundem/fikret-otyam-kimdir-fikret-otyam-tablolari-kitaplari-ve-aldigi-oduller-29775566 [erişim tarihi: 27.07. 2018]

Oral, Merter (2011). Toplumsal Belgeci Fotoğraf ve Fikret Otyam Örneği. İstanbul: Espas Sanat Kuram Yayınları.

Otyam, Fikret (1997). Filiz Otyam-Fikret Otyam Söyleşi, Fikret Otyam: Gazeteci Ressam. Ankara: Türkiye Halk Bankası Kültür Yayınları.

Tekin, Aslan (2005). Edebiyatımızda İsimler. Ankara: Elips Yayınları.

Yılmaz, Evren ve Ezel Küçükşahin (2017). “Fikret Otyam’ın Resimlerinde Halk Sanatının Etkisi: Yerellik Ve Evrensellik Bağlamında Bir Değerlendirme”. SDÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi. 10 (19). 160-186.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. MUSTAFA KAYA
Yayın Tarihi: 13.09.2018
Güncelleme Tarihi: 01.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Gide Gide-1 (Ha Bu Diyar) TürkçeDost Yayınları / Ankara1959Gezi Yazısı
Gide Gide-2 (Doğu’dan Gezi Notları)Dost Yayınları / Ankara1960Gezi Yazısı
Gide Gide-3 (Harran-Hoyrat-Mayın ve Irp)Forum Yayınları / Ankara1961Gezi Yazısı
Gide Gide-4 (Uy Babo)Dost Yayınları / Ankara1962Gezi Yazısı
Gide Gide-5 (Topraksızlar)Yeditepe Yayınları / İstanbul1963Gezi Yazısı
Gide Gide-6 (Hu Dost)Ankara Gazeteciler Cemiyet Yayınları / Ankara1964Gezi Yazısı
Gide Gide-7 (Bir Karış Toprak İçin)İmece Yayınları / Ankara1965Gezi Yazısı
Gide Gide-8 (Oy Fırat Asi Fırat-Denizi Yiyenler-Yaşama Duvarı-Kızamık Melekleri)Yalım Kitabevi / Ankara1966Gezi Yazısı
Gide Gide-9 (Korku-Kaymakam-Babo-Köprü-Kara Tohum)Başnur Matbaası / Ankara1967Gezi Yazısı
Gide Gide-10 (Can Pazarı-Vay Kurban- Hayvanlar ve İnsanlar)Doğan Yayınevi / Ankara1969Gezi Yazısı
Gide Gide-11 (Ne Biçim Amerika, Ne Biçim Rusya ve İran-Afganistan-Pakistan)Ok Yayınları / İstanbul1970Gezi Yazısı
Gide Gide-12 (Arkadaşım Orhan Kemal ve Mektupları)Aksoy Yayıncılık / İstanbul1975Mektup
Gide Gide-13 (Kara Sevdam Anadolu’m)Çağdaş Yayınevi / İstanbul1976Gezi Yazısı
Can ArkadaşCem Yayınevi / İstanbul1976Roman
Mayınlı Topraklar ÜzerindeÇağdaş Yayınevi / İstanbul1977Gezi Yazısı
Kanlı GömleklerKöyün Çocuğu Yayınları / İstanbul1977Gezi Yazısı
Ceylanlar Suya İndiCem Yayınları / İstanbul1978Gezi Yazısı
Adı YemendirYazko Yayınevi / Ankara1981Roman
Mayınlar Çiçek AçmazYazko Yayınevi / Ankara1983Gezi Yazısı
Şu Bizim Gazipaşa ve İsmet Paşalı YıllarıAdam Yayınları / İstanbul1984Hatıra
Pavli KardeşKaynak Yayınları / İstanbul1985Mektup
Harran KoçaklamasıBoyut Yayınevi / İstanbul1987Gezi Yazısı
Ey Samandağ SamandağGerçek Sanat Yayınları / İstanbul1991Gezi Yazısı
Ağlama AnamGendaş Yayıncılık / İstanbul1991Gezi Yazısı
Can PazarıBaşak Yayınları / Ankara1992Gezi Yazısı
40 Yıl Önce 40 Yıl SonraÜmit Yayıncılık / Ankara1994Gezi Yazısı
Dosttan Gelen SelamsınGünizi Yayıncılık / İstanbul2004Mektup
Silivri 5. Ordu 1. KitapKaynak Yayınları / İstanbul2012Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Muazzez Uslu Avcıd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2VASSAF, Osmanzâde Hüseyin Vassafd. 08.03.1872 - ö. 22.10.1929Doğum YeriGörüntüle
3HAYDAR/HAYDAR ARSLAN, Haydar Asland. 1926 - ö. 2007Doğum YeriGörüntüle
4MUHAMMED HÜSEYİN YEGÂNEd. 1926 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Ziya Mısırlıd. 5 Şubat 1926 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Fatma Günerd. 16 Mart 1926 - ö. 05 Aralık 2004Doğum YılıGörüntüle
7Hasan Demird. 12 Temmuz 1954 - ö. 30 Ekim 2015Ölüm YılıGörüntüle
8Ali Tavşancıoğlud. 17 Ağustos 1971 - ö. 23 Mayıs 2015Ölüm YılıGörüntüle
9Ertuğrul Karakoçd. 15 Mart 1936 - ö. 26 Temmuz 2015Ölüm YılıGörüntüle
10Asaf Hâlet Çelebid. 27 Aralık 1907 - ö. 15 Ekim 1958MeslekGörüntüle
11Akın Tahir Karauğuzd. 1898 - ö. 4 Haziran 1982MeslekGörüntüle
12Mustafa Ökkeş Evrend. 15 Ekim 1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Emin Türksoyd. 1904 - ö. 1979Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Yavuz Adugitd. 1973 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Celal (Musahipzade)d. 31 Ağustos 1868 - ö. 20 Temmuz 1959Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Burhan Erend. 02 Mayıs 1972 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Hulki Aktunçd. 27 Ocak 1949 - ö. 29 Haziran 2011Madde AdıGörüntüle
18Tacettin Şimşekd. 20 Nisan 1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle