Madde Detay
Hilmi Yücebaş
Ahmet Hilmi, A. Hilmi Yücebaş
(d. 1915 / ö. 21 Şubat 1996)
Araştırmacı, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Tam adı Ahmet Hilmi Yücebaş'tır. Ahmet Hilmi ve A. Hilmi Yücebaş imzalarını da kullandı. Balkan savaşlarından sonra Yunanistan sınırları içinde kalan Türk şehri Drama’da doğdu. 1924’te yapılan mübadelede ailesiyle birlikte Türkiye’ye geldi ve Tekirdağ'a yerleşti. Orta öğreniminin ardından Malkara'ya bağlı Şahin ve Pirinççeşme köylerinde iki yıl kadar ilkokul öğretmenliği yaptıktan sonra gazeteciliğe başladı (Oy 1995: 367; Ayvazoğlu 2016). 1932-1942 yıllarında Tekirdağ gazetesinin yazı işlerini yönetti. Daha sonra İstanbul’a yerleşerek Akşam, Cumhuriyet ve Son Posta gazeteleriyle Anadolu Ajansı’nda muhabir olarak çalıştı (Ayvazoğlu 2016). Kısa süreler Tekirdağ Halkevi İdare memurluğu (Cumhuriyet 1939: 4) gibi birtakım görevlerinde bulunsa da genç yaşında başlayıp ömrü boyunca sürdürdüğü gazeteciliği dolayısıyla kendisine basın şeref kartı verildi. 1967'de emekli olup Üsküdar'a yerleşti. 1988'de Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından bir plaketle ödüllendirildi (Oy 1995: 367). Evli ve iki çocuk babası sahibi olan Yücebaş, 21 Şubat 1996 tarihinde öldü ve Karacaahmet Mezarlığı’nda defnedildi (Cumhuriyet 1996: 20).
1937’de Cumhuriyet gazetesinde çıkan Namık Kemal ve Vatan Sevgisi adlı kitabının ilanında kendisinden "genç şairlerden A. Hilmi Yücebaş" (Cumhuriyet 1937: 4) olarak bahsedilen Yücebaş, edebiyat zevkini Tekirdağ’da ortaokul sıralarında edinmiş; ilk şiirleri ile yazılarını Resimli Şark ve Muhit dergilerinde yayımlamıştır (Ayvazoğlu 2016). Ancak Yücebaş'ı geniş kitleye tanıtan ve bugüne taşıyan eserleri; biyografi, araştırma ve derlemelerdir.
Yücebaş’ın bu çerçevede verdiği ilk eser, öğretmenliği sırasında yaptığı folklor araştırmalarının ürünü olan Trakya Köylerinde (1935) (Ayvazoğlu 2016) olmakla birlikte kendisine asıl şöhreti sağlayan çalışmaları, “Bütün Cepheleriyle” üst başlığı ile yayımlanan kitaplarıdır. Behçet Necatigil'in "Birçoğu ünlü edebiyatçılarımızı tanıtan, araştırıcılara kolaylıklar sağlayan, kaynaklar gösteren; hayat hikâyesi, seçmeler, haklarında verilmiş yargılar toplamıdır." (Necatigil 1993: 352-353) sözleriyle değerlendirdiği çalışmalarla ilgili Beşir Ayvazoğlu da Yücebaş'ın yazar ve şairler hakkında pek çoğu gazete ve dergilerde çıkmış “yazı, eleştiri, hatıra notları, fıkra ve karikatürleri derleyerek biyografi ilmine ve edebiyat tarihine büyük bir hizmette bulun[duğunu]” söyler (2016).
“Edebiyat tarihçilerimizin bahis konusu ettikleri şahsiyetler hakkında uzun boylu incelemelerde bulunmak zahmetine katlanmadıklarını görünce ben de milletçe sevilen şair, edip ve sanatçılarımızın hayat hikâyelerini, hatıralarını ve eserlerini derinlemesine inceleyerek bütün cepheleriyle tanıtmak ve yaşatmak yolunu tuttum.” (akt. Ayvazoğlu) diyerek çalışma fikrini ve amacını anlatan Yücebaş'ın sade ve akıcı bir üslup ile kaleme aldığı kitaplarının ilanlarında geçen “neşesi, ahlâkı, pehlivanlığı, hamallığı, vefatı üzerine Türk basınında çıkan yazılar, çalışma tarzı, şarkıları ve hikâyeleri, yemek destanı, harb muhabirliği ve sakal macerası, mülâkatları; sohbetlerini, kavgalarını, yüzlerce şair, edib, ressam ve aydının üstada dair düşüncelerini, nazirelerini, şakalarını, tahmislerini, mersiyelerini” (Cumhuriyet 1950: 2; 1957: 3; 1957: 3; 1958: 1; 1974: 2) gibi ifadelerden söz konusu çalışmaların yayımlandıkları dönemden bugüne araştırmacıların ve meraklıların neden ilgisini çektiği ve ayrıcalıklı bir yere sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Vefatından üç sene evvel Yücebaş ile tanışan Ayvazoğlu, yazarın Unutulmuş Şair ve Ediplerimiz, Bütün Cepheleriyle Mithat Cemal Kuntay, Gül Baba, Kâzım Karabekir Paşa'dan Hatıralar gibi yayıma hazır ancak yayımlanmamış on kitabının bulunduğunu aktarmaktadır (Ayvazoğlu 1997: 229).
Kaynakça
(2001). "Yücebaş, Hilmi". Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C. II. ed. Murat Yalçın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 1111-1112.
(1937). "Yeni Eserler: Namık Kemal ve Vatan Sevgisi". Cumhuriyet. 11 Nisan. İstanbul. s. 4.
(1939). "Teşekkür". Cumhuriyet. 12 Mart. İstanbul. s. 4.
(1950). "Bütün Cephelerile Rıza Tevfik". Cumhuriyet. 17 Şubat. İstanbul. s. 2.
(1957). "Ahmet Rasim: Aşkları- Hatıraları". Cumhuriyet. 21 Eylül. İstanbul. s. 3.
(1958). "Bütün Cephelerile Yahya Kemal". Cumhuriyet. 12 Aralık. İstanbul. s. 1.
(1957). "Bütün Cepheleriyle Reşat Nuri". Cumhuriyet. 23 Ekim. İstanbul. s. 3.
(1974). "Bütün Cepheleriyle Faruk Nafiz: Hayatı, Hatıraları, Şiirleri". Cumhuriyet. 23 Ocak. İstanbul. s. 2.
(1996). "Gazeteci Yücebaş Toprağa Verildi". Cumhuriyet. 24 Şubat İstanbul. s. 20.
Ayvazoğlu, Beşir (1997). "Bir Edebiyat Emektârının Ölümü". Altı Çizili Satırlar. İstanbul: Timaş Yayınları.
Ayvazoğlu, Beşir (2016). "Yücebaş, Ahmet Hilmi". TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/yucebas-ahmet-hilmi [erişim tarihi: 14.07.2018]
Necatigil, Behçet (1993). "Yücebaş, Hilmi". Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları. s. 352-353.
Oy, Aydın (1995). Yüzyıllar Boyunca Tekirdağlı Şairler ve Yazarlar. İstanbul: Tekirdağ Valiliği Yayını.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİLEM TERCÜMANYayın Tarihi: 27.09.2018Güncelleme Tarihi: 02.11.2020
Yayın Tarihi: 27.09.2018Güncelleme Tarihi: 02.11.2020
Güncelleme Tarihi: 02.11.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Tabiye ve İaşe Tabiyesi | Gayret Matbaası / İstanbul | 1934 | Diğer |
| Trakya Köylerinde Kültür Derlemeleri | Akşam Matbaası / İstanbul | 1935 | Derleme |
| Namık Kemal ve Vatan Sevgisi | İl Basımevi / Tekirdağ | 1937 | Biyografi |
| Tekirdağlı Şairler | Cumhuriyet Matbaası / İstanbul | 1939 | Derleme |
| Gazi Osman Paşa ve Plevne | Kenan Matbaası / İstanbul | 1943 | Biyografi |
| Mithat Paşa: Düşünceler, Hatıralar, Fıkralar, Şiirler | Osmanbey Basımevi / Ankara | 1944 | Derleme |
| 105. Doğum Yıldönümünde Namık Kemal | Ak-ün Basımevi / İstanbul | 1946 | Biyografi |
| Milli Şairimiz Mehmed Emin Yurdakul | Talât Altın Matbaası / İstanbul | 1947 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Cemal Nadir | Damla Dergisi Yayınları / İstanbul | 1950 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Filozof Rıza Tevfik | Halk B. / İstanbul | 1950 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Yahya Kemal | Fakülteler Matbaası / İstanbul | 1953 | Biyografi |
| Partiler Albümü | Türkiye Ticaret Matbaası / İstanbul | 1954 | Derleme |
| Hiciv Edebiyatı Antolojisi | Dizerkonca Matbaası / İstanbul | 1955 | Antoloji |
| Ahmed Rasim: Aşkları, Hatıraları, Ölümünün 25. Yıldönümü Münasebetiyle | Dizerkonca Matbaası / İstanbul | 1957 | Derleme |
| Bütün Cepheleriyle Ercüment Ekrem | Ahmet Halit Kitapevi / İstanbul | 1957 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Reşat Nuri | Yeni Matbaa / İstanbul | 1957 | Biyografi |
| Süleyman Nazif'ten Hatıralar | Dizerkonca Matbaası / İstanbul | 1957 | Derleme |
| Bütün Cepheleriyle Ahmet Haşim | İnkılâp Kitabevi / İstanbul | 1958 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Mehmet Âkif | Dizerkonca Matbaası / İstanbul | 1958 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Neyzen Tevfik | Orhan Mete ve Ortağı Matbaası / İstanbul | 1958 | Biyografi |
| Şair Eşref: Bütün Şiirleri ve Hatıraları | ? / İstanbul | 1958 | Derleme |
| Türk Mizahçıları: Nüktedanlar ve Şairler | Orhan Mete ve Ortağı Matbaası / İstanbul | 1958 | Derleme |
| Bütün Cepheleriyle Aka Gündüz | Ahmet Halit Yaşaroğlu Kağıtçılık, Dizekonca Matbaası / İstanbul | 1959 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Namık Kemal | Ahmet Halit Yaşaroğlu / İstanbul | 1959 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Tevfik Fikret | Ahmet Halit Yaşaroğlu (Dizekonca Matbaası) / İstanbul | 1959 | Biyografi |
| Edebiyatımızda Mevlâna | Ahmet Halit Yaşaroğlu Kitapçılık (Yeni Matbaa) / İstanbul | 1959 | Derleme |
| Karikatür Üstatlarımızdan Cem ve Ramiz | Ahmet Halit Kitabevi (Dizerkonca Matbaası) / İstanbul | 1959 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Ömer Seyfettin | Orhan Mete ve Ortağı Kollektif Şirketi Matbaası / İstanbul | 1960 | Biyografi |
| Büyük Mücahit Hüseyin Cahit | Dizerkonca Matbaası / İstanbul | 1960 | Biyografi |
| Edebiyatımızda Atatürk | Dizerkonca Matbaası / İstanbul | 1960 | Derleme |
| Ömer Hayyam: Hayatı, Felsefesi, Rubaileri | Ahmet Halit Yaşaroğlu (Yeni Matbaa) / İstanbul | 1960 | Biyografi |
| Şair Padişahlar | Ahmed Halid Yaşaroğlu / İstanbul | 1960 | Derleme |
| Yedi Şairden Hatıralar (Abdullah Cevdet, Samih Rifat, Celal Sahir, İhsan Hamami, Halil Nihat, İbrahim Alaattin, Enis Behiç Koryürek) | Ahmet Halit Kitaphanesi (Dizerkonca Matbaası) / İstanbul | 1960 | Derleme |
| Atatürk'ün Nükteleri, Fıkraları, Hatıraları | Kültür Kitabevi (Yeni Matbaa) / İstanbul | 1963 | Derleme |
| Bütün Cepheleriyle Halide Edip Adıvar | İnkılâp ve Aka Kitabevleri (Yeni Matbaa) / İstanbul | 1964 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Hüseyin Rahmi Gürpınar | İnkılâp ve Aka / İstanbul | 1964 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Sait Faik | İnkılâp ve Aka (Dizerkonca Matbaası) / İstanbul | 1964 | Biyografi |
| Nâzım Hikmet Türk Basınında | Yaylacık Matbaası / İstanbul | 1967 | Derleme |
| Bütün Cepheleriyle Refi Cevat Ulunay | Yaylacık Matbaası / İstanbul | 1969 | Biyografi |
| Bütün Cepheleriyle Faruk Nafiz Çamlıbel | Yaylacık Matbaası / İstanbul | 1974 | Biyografi |
| Fatih Sultan Mehmed: Kültür Dünyası, Menkıbeleri, Şiirleri | Memleket Yayınları / İstanbul | 1981 | Biyografi |
| Mevlânâ: Hayatı ve Eserleri | Bulvar Gazetesi / İstanbul | 1986 | Biyografi |
| Ziya Gökalp: Hayatı ve Eserleri | Bulvar Gazetesi / İstanbul | 1986 | Biyografi |
| Namık Kemal: Hayatı ve Eserleri | Bulvar Gazetesi / İstanbul | 1986 | Biyografi |
| Meşhurların Nükteleri | Bulvar Gazetesi / İstanbul | 1987 | Derleme |
| Aşk Armağanı | Bulvar Gazetesi / İstanbul | 1987 | Diğer |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Hüseyin Avni Ozan | d. 1881 - ö. 26 Mart 1946 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | Mehmet Sıtkı | d. 1882 - ö. 19 Mayıs 1932 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Münevver Ayaşlı | d. 1906 - ö. 20 Ağustos 1999 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Haldun Taner | d. 16 Mart 1915 - ö. 7 Mayıs 1986 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Fazıl Oyat | d. 1915 - ö. 1992 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | VEZİR UMMANÎ, Vezir Köroğlu | d. 1915 - ö. 1995 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Ahmet Hilmi Kalaç | d. 1888 - ö. 1996 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | İskender Cenap Ege | d. 1918 - ö. 30 Ekim 1996 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Nüzhet Erman | d. 28 Nisan 1926 - ö. 11 Kasım 1996 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Sacit Karaibrahimoğlu | d. 1927 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Metin Önal Mengüşoğlu | d. 17 Mayıs 1947 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Mehmet Müzekkâ Halidov | d. 1885 - ö. 1974 | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Aysel Özpınar | d. 16 Mayıs 1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Mustafa Necati Sepetçioğlu | d. 1932 - ö. 8 Temmuz 2006 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | İsmail Saymaz | d. 11 Temmuz 1980 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | HİLMÎ, Ahmed Muhtar Hilmî Efendi | d. 1838 - ö. 1903 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | Ahmet Rasim | d. 1865 - ö. 21 Eylül 1932 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | İdris Ahmet Pura | d. 1910 - ö. 1975 | Madde Adı | Görüntüle |