Hilmi Yücebaş

Ahmet Hilmi, A. Hilmi Yücebaş
(d. 1915 / ö. 21 Şubat 1996)
Araştırmacı, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Tam adı Ahmet Hilmi Yücebaş'tır. Ahmet Hilmi ve A. Hilmi Yücebaş imzalarını da kullandı. Balkan savaşlarından sonra Yunanistan sınırları içinde kalan Türk şehri Drama’da doğdu. 1924’te yapılan mübadelede ailesiyle birlikte Türkiye’ye geldi ve Tekirdağ'a yerleşti. Orta öğreniminin ardından Malkara'ya bağlı Şahin ve Pirinççeşme köylerinde iki yıl kadar ilkokul öğretmenliği yaptıktan sonra gazeteciliğe başladı (Oy 1995: 367; Ayvazoğlu 2016). 1932-1942 yıllarında Tekirdağ gazetesinin yazı işlerini yönetti. Daha sonra İstanbul’a yerleşerek Akşam, Cumhuriyet ve Son Posta gazeteleriyle Anadolu Ajansı’nda muhabir olarak çalıştı (Ayvazoğlu 2016). Kısa süreler Tekirdağ Halkevi İdare memurluğu (Cumhuriyet 1939: 4) gibi birtakım görevlerinde bulunsa da genç yaşında başlayıp ömrü boyunca sürdürdüğü gazeteciliği dolayısıyla kendisine basın şeref kartı verildi. 1967'de emekli olup Üsküdar'a yerleşti. 1988'de Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından bir plaketle ödüllendirildi (Oy 1995: 367). Evli ve iki çocuk babası sahibi olan Yücebaş, 21 Şubat 1996 tarihinde öldü ve Karacaahmet Mezarlığı’nda defnedildi (Cumhuriyet 1996: 20).

1937’de Cumhuriyet gazetesinde çıkan Namık Kemal ve Vatan Sevgisi adlı kitabının ilanında kendisinden "genç şairlerden A. Hilmi Yücebaş" (Cumhuriyet 1937: 4) olarak bahsedilen Yücebaş, edebiyat zevkini Tekirdağ’da ortaokul sıralarında edinmiş; ilk şiirleri ile yazılarını Resimli Şark ve Muhit dergilerinde yayımlamıştır (Ayvazoğlu 2016). Ancak Yücebaş'ı geniş kitleye tanıtan ve bugüne taşıyan eserleri; biyografi, araştırma ve derlemelerdir.

Yücebaş’ın bu çerçevede verdiği ilk eser, öğretmenliği sırasında yaptığı folklor araştırmalarının ürünü olan Trakya Köylerinde (1935) (Ayvazoğlu 2016) olmakla birlikte kendisine asıl şöhreti sağlayan çalışmaları, “Bütün Cepheleriyle” üst başlığı ile yayımlanan kitaplarıdır. Behçet Necatigil'in "Birçoğu ünlü edebiyatçılarımızı tanıtan, araştırıcılara kolaylıklar sağlayan, kaynaklar gösteren; hayat hikâyesi, seçmeler, haklarında verilmiş yargılar toplamıdır." (Necatigil 1993: 352-353) sözleriyle değerlendirdiği çalışmalarla ilgili Beşir Ayvazoğlu da Yücebaş'ın yazar ve şairler hakkında pek çoğu gazete ve dergilerde çıkmış “yazı, eleştiri, hatıra notları, fıkra ve karikatürleri derleyerek biyografi ilmine ve edebiyat tarihine büyük bir hizmette bulun[duğunu]” söyler (2016).

“Edebiyat tarihçilerimizin bahis konusu ettikleri şahsiyetler hakkında uzun boylu incelemelerde bulunmak zahmetine katlanmadıklarını görünce ben de milletçe sevilen şair, edip ve sanatçılarımızın hayat hikâyelerini, hatıralarını ve eserlerini derinlemesine inceleyerek bütün cepheleriyle tanıtmak ve yaşatmak yolunu tuttum.” (akt. Ayvazoğlu) diyerek çalışma fikrini ve amacını anlatan Yücebaş'ın sade ve akıcı bir üslup ile kaleme aldığı kitaplarının ilanlarında geçen “neşesi, ahlâkı, pehlivanlığı, hamallığı, vefatı üzerine Türk basınında çıkan yazılar, çalışma tarzı, şarkıları ve hikâyeleri, yemek destanı, harb muhabirliği ve sakal macerası, mülâkatları; sohbetlerini, kavgalarını, yüzlerce şair, edib, ressam ve aydının üstada dair düşüncelerini, nazirelerini, şakalarını, tahmislerini, mersiyelerini” (Cumhuriyet 1950: 2; 1957: 3; 1957: 3; 1958: 1; 1974: 2) gibi ifadelerden söz konusu çalışmaların yayımlandıkları dönemden bugüne araştırmacıların ve meraklıların neden ilgisini çektiği ve ayrıcalıklı bir yere sahip olduğu anlaşılmaktadır.

Vefatından üç sene evvel Yücebaş ile tanışan Ayvazoğlu, yazarın Unutulmuş Şair ve Ediplerimiz, Bütün Cepheleriyle Mithat Cemal Kuntay, Gül Baba, Kâzım Karabekir Paşa'dan Hatıralar gibi yayıma hazır ancak yayımlanmamış on kitabının bulunduğunu aktarmaktadır (Ayvazoğlu 1997: 229).

Kaynakça

(2001). "Yücebaş, Hilmi". Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C. II. ed. Murat Yalçın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 1111-1112.

(1937). "Yeni Eserler: Namık Kemal ve Vatan Sevgisi". Cumhuriyet. 11 Nisan. İstanbul. s. 4.

(1939). "Teşekkür". Cumhuriyet. 12 Mart. İstanbul. s. 4.

(1950). "Bütün Cephelerile Rıza Tevfik". Cumhuriyet. 17 Şubat. İstanbul. s. 2.

(1957). "Ahmet Rasim: Aşkları- Hatıraları". Cumhuriyet. 21 Eylül. İstanbul. s. 3.

(1958). "Bütün Cephelerile Yahya Kemal". Cumhuriyet. 12 Aralık. İstanbul. s. 1.

(1957). "Bütün Cepheleriyle Reşat Nuri". Cumhuriyet. 23 Ekim. İstanbul. s. 3.

(1974). "Bütün Cepheleriyle Faruk Nafiz: Hayatı, Hatıraları, Şiirleri". Cumhuriyet. 23 Ocak. İstanbul. s. 2.

(1996). "Gazeteci Yücebaş Toprağa Verildi". Cumhuriyet. 24 Şubat İstanbul. s. 20.

Ayvazoğlu, Beşir (1997). "Bir Edebiyat Emektârının Ölümü". Altı Çizili Satırlar. İstanbul: Timaş Yayınları.

Ayvazoğlu, Beşir (2016). "Yücebaş, Ahmet Hilmi". TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/yucebas-ahmet-hilmi [erişim tarihi: 14.07.2018]

Necatigil, Behçet (1993). "Yücebaş, Hilmi". Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları. s. 352-353.

Oy, Aydın (1995). Yüzyıllar Boyunca Tekirdağlı Şairler ve Yazarlar. İstanbul: Tekirdağ Valiliği Yayını.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİLEM TERCÜMAN
Yayın Tarihi: 27.09.2018
Güncelleme Tarihi: 02.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tabiye ve İaşe TabiyesiGayret Matbaası / İstanbul1934Diğer
Trakya Köylerinde Kültür DerlemeleriAkşam Matbaası / İstanbul1935Derleme
Namık Kemal ve Vatan Sevgisiİl Basımevi / Tekirdağ1937Biyografi
Tekirdağlı ŞairlerCumhuriyet Matbaası / İstanbul1939Derleme
Gazi Osman Paşa ve PlevneKenan Matbaası / İstanbul1943Biyografi
Mithat Paşa: Düşünceler, Hatıralar, Fıkralar, ŞiirlerOsmanbey Basımevi / Ankara1944Derleme
105. Doğum Yıldönümünde Namık KemalAk-ün Basımevi / İstanbul1946Biyografi
Milli Şairimiz Mehmed Emin YurdakulTalât Altın Matbaası / İstanbul1947Biyografi
Bütün Cepheleriyle Cemal NadirDamla Dergisi Yayınları / İstanbul1950Biyografi
Bütün Cepheleriyle Filozof Rıza TevfikHalk B. / İstanbul1950Biyografi
Bütün Cepheleriyle Yahya KemalFakülteler Matbaası / İstanbul1953Biyografi
Partiler AlbümüTürkiye Ticaret Matbaası / İstanbul1954Derleme
Hiciv Edebiyatı AntolojisiDizerkonca Matbaası / İstanbul1955Antoloji
Ahmed Rasim: Aşkları, Hatıraları, Ölümünün 25. Yıldönümü MünasebetiyleDizerkonca Matbaası / İstanbul1957Derleme
Bütün Cepheleriyle Ercüment EkremAhmet Halit Kitapevi / İstanbul1957Biyografi
Bütün Cepheleriyle Reşat NuriYeni Matbaa / İstanbul1957Biyografi
Süleyman Nazif'ten HatıralarDizerkonca Matbaası / İstanbul1957Derleme
Bütün Cepheleriyle Ahmet Haşimİnkılâp Kitabevi / İstanbul1958Biyografi
Bütün Cepheleriyle Mehmet ÂkifDizerkonca Matbaası / İstanbul1958Biyografi
Bütün Cepheleriyle Neyzen TevfikOrhan Mete ve Ortağı Matbaası / İstanbul1958Biyografi
Şair Eşref: Bütün Şiirleri ve Hatıraları? / İstanbul1958Derleme
Türk Mizahçıları: Nüktedanlar ve ŞairlerOrhan Mete ve Ortağı Matbaası / İstanbul1958Derleme
Bütün Cepheleriyle Aka GündüzAhmet Halit Yaşaroğlu Kağıtçılık, Dizekonca Matbaası / İstanbul1959Biyografi
Bütün Cepheleriyle Namık KemalAhmet Halit Yaşaroğlu / İstanbul1959Biyografi
Bütün Cepheleriyle Tevfik FikretAhmet Halit Yaşaroğlu (Dizekonca Matbaası) / İstanbul1959Biyografi
Edebiyatımızda MevlânaAhmet Halit Yaşaroğlu Kitapçılık (Yeni Matbaa) / İstanbul1959Derleme
Karikatür Üstatlarımızdan Cem ve RamizAhmet Halit Kitabevi (Dizerkonca Matbaası) / İstanbul1959Biyografi
Bütün Cepheleriyle Ömer SeyfettinOrhan Mete ve Ortağı Kollektif Şirketi Matbaası / İstanbul1960Biyografi
Büyük Mücahit Hüseyin CahitDizerkonca Matbaası / İstanbul1960Biyografi
Edebiyatımızda AtatürkDizerkonca Matbaası / İstanbul1960Derleme
Ömer Hayyam: Hayatı, Felsefesi, RubaileriAhmet Halit Yaşaroğlu (Yeni Matbaa) / İstanbul1960Biyografi
Şair PadişahlarAhmed Halid Yaşaroğlu / İstanbul1960Derleme
Yedi Şairden Hatıralar (Abdullah Cevdet, Samih Rifat, Celal Sahir, İhsan Hamami, Halil Nihat, İbrahim Alaattin, Enis Behiç Koryürek)Ahmet Halit Kitaphanesi (Dizerkonca Matbaası) / İstanbul1960Derleme
Atatürk'ün Nükteleri, Fıkraları, HatıralarıKültür Kitabevi (Yeni Matbaa) / İstanbul1963Derleme
Bütün Cepheleriyle Halide Edip Adıvarİnkılâp ve Aka Kitabevleri (Yeni Matbaa) / İstanbul1964Biyografi
Bütün Cepheleriyle Hüseyin Rahmi Gürpınarİnkılâp ve Aka / İstanbul1964Biyografi
Bütün Cepheleriyle Sait Faikİnkılâp ve Aka (Dizerkonca Matbaası) / İstanbul1964Biyografi
Nâzım Hikmet Türk BasınındaYaylacık Matbaası / İstanbul1967Derleme
Bütün Cepheleriyle Refi Cevat UlunayYaylacık Matbaası / İstanbul1969Biyografi
Bütün Cepheleriyle Faruk Nafiz ÇamlıbelYaylacık Matbaası / İstanbul1974Biyografi
Fatih Sultan Mehmed: Kültür Dünyası, Menkıbeleri, ŞiirleriMemleket Yayınları / İstanbul1981Biyografi
Mevlânâ: Hayatı ve EserleriBulvar Gazetesi / İstanbul1986Biyografi
Ziya Gökalp: Hayatı ve EserleriBulvar Gazetesi / İstanbul1986Biyografi
Namık Kemal: Hayatı ve EserleriBulvar Gazetesi / İstanbul1986Biyografi
Meşhurların NükteleriBulvar Gazetesi / İstanbul1987Derleme
Aşk ArmağanıBulvar Gazetesi / İstanbul1987Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FATÎN, Dâvudd. 1814 - ö. 1866Doğum YeriGörüntüle
2Nimet Çalapalad. 1908 - ö. 1984Doğum YeriGörüntüle
3Münevver Ayaşlıd. 1906 - ö. 20 Ağustos 1999Doğum YeriGörüntüle
4Alıkul Osmonovd. 1915 - ö. 1950Doğum YılıGörüntüle
5Ziya Ünseld. 1915 - ö. 6 Mart 1972Doğum YılıGörüntüle
6Tarık Binatd. 1915 - ö. 2001Doğum YılıGörüntüle
7BOYACI, Ali Rıza Gözütokd. 1916 - ö. 1996Ölüm YılıGörüntüle
8Müstecib Ülküsald. 1899 - ö. 10 Ocak 1996Ölüm YılıGörüntüle
9Nüzhet Ermand. 28 Nisan 1926 - ö. 11 Kasım 1996Ölüm YılıGörüntüle
10Kemal Ahmetd. 1904 - ö. Ekim 1934MeslekGörüntüle
11Şadan Gökovalıd. 15 Mart 1939 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Bahçıvan, Orhand. 1952 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Nurdan Gürbilekd. 20 Mayıs 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Necati Haksund. 10 Mayıs 1930 - ö. 1992Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ali Ulvi Temeld. 20 Kasım 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16AHMET VEFA ARAYd. 1913 - ö. 1990Madde AdıGörüntüle
17Ahmet Necdet Sözerd. 01 Mart 1933 - ö. 05 Mayıs 2010Madde AdıGörüntüle
18Ahmet Akad. 20 Mayıs 1970 - ö. ?Madde AdıGörüntüle