Burhan Sadık Yalçın

(d. 1912 / ö. 1996)
Yazar, Şair, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi Burhanettin Orhan Yalçın'dır (Kayacan 1997: 108). Yazılarında ve eserlerinde "Burhan Sadık Yalçın" imzasını kullandı (Yıldırım 2006: 423). Hukukçu Tarsuslu Sadık Yalçın'ın oğludur. Burhan Sadık, 1912 yılında Mersin'in Tarsus kazasında doğdu. Adana'da Zaferi Milli Okulu'ndan sonra Adana Lisesi'nde bir süre okudu. Gazeteciliğe başladı; Yeni Adana, Türk Sözü ve Gür Ses gazetelerinde yazı işleri müdürlüğü, Akşam gazetesinin Adana muhabirliğini yaptı. İstanbul'da Matbuat Umum Müdürlüğü'nde memurluğa başladı. 1933'te Adana vilayeti Mektubi Kalemi başkâtipliğine tayin oldu, bir ay sonra bu görevinden istifa ederek ayrıldı. Daha sonra Ankara'ya giderek Tasvir gazetesinde, Turizm ve Tanıtma Bakanlığı'nda çalıştı. 1953'te Yeni Devir gazetesini kurdu. 1996 yılında öldü.

Burhan Sadık Yalçın, Adana Lisesi'nde öğrenciyken okuduğu edebî eserlerin etkisiyle ilk şiir ve hikâyelerini yazmaya başladı. "Handan" adlı ilk şiiri, İstanbul'da yayımlanan Çiçek dergisinde çıktı. "Hoppa Kız" adlı ilk hikâyesi ise lise ikinci sınıfta öğrenciyken Adana'da çıkan Yeni Adana gazetesinde basıldı. Aynı dönemde İsmail Habib'in Çukurova'da Memleket dergisinde şiirler, İstanbul'da yayımlanan Hareket gazetesinde nesirler yayımlamaya başladı.

1935 yılında İstanbul'a giderek orada Salih Zeki Aktay'la tanışması edebiyat hayatında bir dönüm noktası oldu. Burhan Sadık, edebiyat hayatında Salih Zeki'nin oynadığı rolü şu cümlelerle belirtir: “1935’te İstanbul’a gittim, muhterem üstadım şair Salih Zeki Aktay ile tanıştım. İstanbul mecmualarının bir kısmında nesir ve şiirlerimin intişar sahasına çıkması için kıymetli tavassut ve delâletlerde bulundular. Bana hakikî sanatın kapısını, ebedî sanatkârlara has büyük bir tevazu içinde o gösterdi. Onun harikalı telkinatıyla mucizeli dehlizlerden geçtim. Üstadım Salih Zeki Aktay’ın yazı aşkıma eşsiz, aydınlık, kaynayan bir şuur indirdiği burada, bir ibadette bulunur gibi, kaydetmeliyim. Bu benim ebedî şükran borcumdur.” (Yazar 1938: 94). Salih Zeki Aktay'ın yardımları ile edebiyat dünyasında yer edinmeye başlayan Burhan Sadık, daha sonra öykülerini ve Kızıl Gece adlı roman tefrikasını Yeni Adana gazetesinde, şiirleri ve yazılarını Çukurovada Memleket, Hareket, Uyanış, Hayat, Yeni Hayat, Varlık, Gündüz ve İstanbul'un Sesi, İçel Kültürü, Güneyde Kültür dergileriyle Akşam, Ulus ve Zafer gazetelerinde yayımlandı.

Burhan Sadık Yalçın, 1934 yılında Yakaza: Enişte ve Baldızlar adlı romanını yayımladı. Romanda posta memuru iken İstiklâl Savaşı sırasında İstanbul'dan İnebolu'ya oradan da Anadolu'ya giden Sacit Kudret adlı kahramanın hayatı anlatılmaktadır. Şadiye isimli bir hanımla evlenen Sacit Kudret, baldızları Meliha, Saffet ve Türkân hanımlara da âşıkâne hislerle yaklaşmaya başlar. Sacit Kudret, baldızı Meliha Hanım Adana'da ihtiyar biri ile evlendikten sonra çılgına döner. Burhan Sadık romanının ön sözünde kitapta yer alan tiplerle ilgili şu bilgileri verir: "Romanımdakiler bugün yaşıyorlar, İzmir'de, İstanbul'da onlara rastlamak mümkündür. Kalemim, bir hayalin hayallerini değil, bir hakikatin hayallerini işledi. Meliha'yı mektuplarından tanıyarak, Sacit Kudret'i karşısında bularak kelime kelime resme çalıştı." (Aktaran: Yazar 1937: 198).

Yayımlandığı dönemde Yalaza adlı romanı ile popüler bir yazar olan Burhan Sadık'ın dikkat çekici bir diğer yönü şairliğidir. Burhan Sadık, kendisiyle yapılan bir söyleşide şiirle ilgili şu düşünceleri ifade etmiştir: "Şiir, hangi kılığa girerse girsin şiirdir. Şiir, dikişsiz bir örtüye de girse o örtü, fildişi kulenin bayrağı olur. Ebedî fikirlerin insanları şahsiyetlendirdiği güneşin yaprakları, suları, hatta katı toprağı ve en massif maddeleri bile altınlaştırdığı, parlatıp şeffaflaştırdığı gibi. Vezinli veya vezinsiz, kafiyeli veya kafiyesiz olsun hakiki şiir; bizatihi ritmiktir. Ruhu doyuran mâna iklimlerinde raksandır." (Kandermir 1949: 6). Burhan Sadık aynı söyleşide Tevfik Fikret, Yahya Kemal, Ahmet Haşim, Salih Zeki Aktay, Halit Fahri Ozansoy, Necip Fazıl, Ömer Bedrettin, Kemalettin Kamu, Ahmet Muhip Dıranas ve Emin Bülent'in şiirlerini beğendiğini belirtir. Şair, 1940'lı yılların şiir ortamı ile ilgili ise şu görüşleri ifade eder: "Bugünkü şiiri nasıl mı buluyorum? Anlatmak, elbette ki güç... Bir 'recm' ayininin verdiği kararsızlık içinde buluyorum. Sanat kervanları soyuluyor, gerçek sanatkâr mağaralara sığınıyor. Dövünen cemiyetin feryatlarını işitmek isteyenler var. Fakat bir yangın içinde bulabildiği vakit müddetince... Âdeta aşk ve ihtiras, fikir ve suç yangınından bir kaç parıltı, bir kaç mısra kaçırır gibi. Bugünkü şiir, bu 'gavga'nın veyahut bu kazası çok, sevabı ve kefareti ve gufranı az, ideali mütehavvil bir garip 'gaza'nın eseridir. Bugünkü şiir, ekseriya küfre ve bayağılığa, bazen yüksek ıstıraba ve nadiren aşka, asalete ve fazilete ve parlak ruhlara sarılabiliyor." (Kandemir 1949: 1, 6). Burhan Sadık, şiirlerini sırasıyla Çeşme (1949, bazı nesirleriyle birlikte), Gönül Damlaları (1968) ve Özlem Kuşları (1992) adlı kitaplarında bir araya getirdi. "Ne Olursun Gitme Parlak Alevinin Çağrısına", "Gece Yarısından Sonra Masmavi Bir Odada" ve "Aşk Akıyor Duru Duru" mısralarıyla başlayan şiirleri Akın Özkan tarafından, "Olur ki Gelemem" adlı şiiri Metin Özülkü tarafından bestelendi.

Kaynakça

Gözler, H. Fethi (1993). "Özlem Kuşları Üzerine". Karınca. C. 59. S. 678. s. 45-47.

Kandemir, Feridun (1949). "Burhan Sadık Yalçın Edebiyatımız Hakkında Ne Düşünüyor?". Edebiyat Âlemi. 10 Kasım 1949. S. 30. s. 1, 6.

Kavukçuoğlu, Nuşin (1984). "Büyük Şair ve Yazar Burhan Sadık Yalçın". Eflatun. C. 16. S. 187-188. s. 23-24.

Kayacan, İsa (1997). Türk Basınında Unutmadıklarımız. Ankara: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.

Savaşçı, M. (1968). "Burhan Sadık Yalçın'ın Biyografisi: Basılı ve Basılacak Eserleri". Gönül Damlaları içinde. Ankara: Butik Matbaa. s. 13-14.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (3. Baskı). C. 2. İstanbul: Yapı Kredi Yay. s. 1101.

Yazar, Mehmet Behçet (1935). Edebiyatçılarımız ve Türk Edebiyatı. İstanbul: Kanaat Kitabevi Yay.

Yazar, Mehmet Behçet (1937). Genç Romancılarımız ve Eserleri. İstanbul: Ahmet Sait Basımevi.

Yıldırım, Tahsin (2006). Edebiyatımızda Müstear İsimler. İstanbul: Selis Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 29.05.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Yalaza: Enişte ve BaldızlarAkşam Matbaası / İstanbul1934Roman
Çeşme: Şiirler-NesirlerAnıl Matbaası / İstanbul1949Şiir
Gönül DamlalarıButik Matbaa / Ankara1968Şiir
Özlem KuşlarıUçuk Yay. / İstanbul1992Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nezir İçgörend. 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Hakan İlhan Kurtd. 04 Ağustos 1976 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Hüseyin Kılbaşd. 22 Mart 1970 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Feridun Fazıl Türlbentçid. 1912 - ö. 6 Ağustos 1982Doğum YılıGörüntüle
5FEGANİ, Alipaşa Feganid. 1912 - ö. 1975Doğum YılıGörüntüle
6Fevziye Abdullah Tanseld. 1912 - ö. 4 Ağustos 1988Doğum YılıGörüntüle
7Nüzhet Ermand. 28 Nisan 1926 - ö. 11 Kasım 1996Ölüm YılıGörüntüle
8HAZIM/DELİ DOLU/DELİ HAZIM, Hazım Demircid. 1925 - ö. 1996Ölüm YılıGörüntüle
9Ahmet Hilmi Kalaçd. 1888 - ö. 1996Ölüm YılıGörüntüle
10Mina Urgand. 01 Mayıs 1915 - ö. 15 Haziran 2000MeslekGörüntüle
11Yunus Nadi Abalıoğlud. 1879 - ö. 28 Mart 1945MeslekGörüntüle
12Zafer Şenocakd. 25 Ocak 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Piraye Şengeld. 31 Ocak 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Duygu Bayar Ekrend. 1977 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Fikret Demirağd. 10 Ocak 1940 - ö. 28 Kasım 2010Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16YALÇINKAYA, Melih Yalçınd. 03.06.1984 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Zeynep Sati Yalçınd. 10 Ağustos 1972 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Bahadır Cüneyt Yalçınd. 01 Şubat 1982 - ö. ?Madde AdıGörüntüle