İKRAM, Mehmet Ali İkram

(d. 1890 / ö. 1926)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmet Ali olan âşık, 1890'da Kars'ın Selim ilçesinin Oluklu köyünde doğmuştur. İlk eğitimini köyünde alan âşığın (Karadeniz ve Bahçıvan 2010: 653) babası Âşık Havasî mahlasıyla bilinen Âşık Dursun'dur. Âşık Dursun, 65 yaşlarındayken Ağyar/Akyar köyünde 1918'in nisan ayında "Otuz Dört Kırgını" da denilen Ermeni katliamında öldürülmüştür (www.turkudostlari.net). Hakkında kaynaklarda çok fazla bilgi bulunmayan Âşık İkram, Kars'ın Kağızman ilçesine bağlı Yalnızağaç köyünde evlenerek o köye yerleşmiştir. Sonraki yıllarda o yörede gezerek sesini duyuran âşık, 1926'da Yalnızağaç köyünde vefat etmiş ve aynı köyde defnedilmiştir (www.antoloji.com).

Âşık İkram, özellikle babasından etkilenerek âşıklık geleneği ve şiirle küçük yaşlarda ilgilenmeye başlar. Şiire ve bağlamaya ilişkin ilk dersleri de babası Âşık Havasi'den alır. Zamanla kendi şiirlerini seslendirmeye başlar. Kısa sürede yörede adı duyulmuş ve birçok âşık meclisine katılır. İkram mahlası ona babası tarafından verilir. Özellikle Dursun Cevlanî'nin ustası olarak bilinen İkram, sonraki yıllarda bulunduğu yöre ve civarında dolaşarak sesini duyurmuş ve birçok âşığın yetişmesine yardımcı olur (Karadeniz ve Bahçıvan 2010: 653). Bu yönüyle İkram'ın usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişen ve kendinden sonrası için çıraklar yetiştiren bir âşık olduğunu söylemek mümkündür. İkram'ın, âşıklık geleneği içinde yer alan rüyada bade içme olayını yaşayıp yaşamadığı hakkında bir bilgiye ulaşılamamıştır. Âşık İkram şiirlerinde aşk, ayrılık, tabiat, yaşadığı yerin güzelliği gibi konulara yer vermiştir. Âşık İkram'ın çırağı Dursun Cevlanî tarafından Âşık İkram'ın bazı türküleri TRT repertuvarına aktarılmıştır (www.turkudostlari.net). Âşık İkrami'nin 1923 yılı sonlarında Kars'ın son defa düşman işgalinden kurtuluşu üzerine, Bardızlı Âşık Nihani'ye nazire olarak söylediği "Kars'ın Son Kurtuluşu ve Paşalar Destanı" Kars, Sarıkamış ve Kağızman Türkmenleri arasında yaygın olarak bilinmektedir (TDEA 2007: 161).

Kaynakça

https://www.antoloji.com/asik-ikrami/hayati/ [erişim tarihi: 05.12.2018].

https://www.turkudostlari.net/kimdir.asp?kim=474 [erişim tarihi: 05.12.2018].

Karadeniz, Bekir, O. Bahçıvan (2010). Doğulu Halk Şairleri I. Ankara: Kara Mavi Yay.

Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2007). C. 5. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NAGİHAN ÇETİN
Yayın Tarihi: 25.03.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Tayfun Talipoğlud. 01 Ocak 1962 - ö. 21 Mart 2017Doğum YeriGörüntüle
2BURHANÎ, Burhan Dikend. 02.02.1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Hacı Murat Yıldızd. 1922 - ö. 2003Doğum YeriGörüntüle
4Orhan Seyfi Orhond. 23 Ekim 1890 - ö. 22 Ağustos 1972Doğum YılıGörüntüle
5ELİ GENCELİd. 1890 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Hasan Basri Lostard. 1890 - ö. 25 Ekim 1946Doğum YılıGörüntüle
7PESENDİ, M. Mardiros Kımpetyand. 1864 - ö. 1926Ölüm YılıGörüntüle
8Fatih Emirhand. 13 Ocak 1886 - ö. 9 Mart 1926Ölüm YılıGörüntüle
9KÜLAHÇIZÂDE MEHMET EFENDİd. ? - ö. 1926Ölüm YılıGörüntüle
10OZAN DİRENÇ/DİRENÇ, Selahattin Akbıyıkd. 1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11MESUT/KABULLÜLÜ, Mesut Dönmezd. 1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12TEMİROĞLU, Ali Teker Temiroğlud. 1934 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13MİNBERÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14ADİLEd. ? - ö. 1953Madde AdıGörüntüle
15SIDKId. 1858 - ö. 1914Madde AdıGörüntüle