İKRAM, Mehmet Ali İkram

(d. 1890 / ö. 1926)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmet Ali olan âşık, 1890'da Kars'ın Selim ilçesinin Oluklu köyünde doğmuştur. İlk eğitimini köyünde alan âşığın (Karadeniz ve Bahçıvan 2010: 653) babası Âşık Havasî mahlasıyla bilinen Âşık Dursun'dur. Âşık Dursun, 65 yaşlarındayken Ağyar/Akyar köyünde 1918'in nisan ayında "Otuz Dört Kırgını" da denilen Ermeni katliamında öldürülmüştür (www.turkudostlari.net). Hakkında kaynaklarda çok fazla bilgi bulunmayan Âşık İkram, Kars'ın Kağızman ilçesine bağlı Yalnızağaç köyünde evlenerek o köye yerleşmiştir. Sonraki yıllarda o yörede gezerek sesini duyuran âşık, 1926'da Yalnızağaç köyünde vefat etmiş ve aynı köyde defnedilmiştir (www.antoloji.com).

Âşık İkram, özellikle babasından etkilenerek âşıklık geleneği ve şiirle küçük yaşlarda ilgilenmeye başlar. Şiire ve bağlamaya ilişkin ilk dersleri de babası Âşık Havasi'den alır. Zamanla kendi şiirlerini seslendirmeye başlar. Kısa sürede yörede adı duyulmuş ve birçok âşık meclisine katılır. İkram mahlası ona babası tarafından verilir. Özellikle Dursun Cevlanî'nin ustası olarak bilinen İkram, sonraki yıllarda bulunduğu yöre ve civarında dolaşarak sesini duyurmuş ve birçok âşığın yetişmesine yardımcı olur (Karadeniz ve Bahçıvan 2010: 653). Bu yönüyle İkram'ın usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişen ve kendinden sonrası için çıraklar yetiştiren bir âşık olduğunu söylemek mümkündür. İkram'ın, âşıklık geleneği içinde yer alan rüyada bade içme olayını yaşayıp yaşamadığı hakkında bir bilgiye ulaşılamamıştır. Âşık İkram şiirlerinde aşk, ayrılık, tabiat, yaşadığı yerin güzelliği gibi konulara yer vermiştir. Âşık İkram'ın çırağı Dursun Cevlanî tarafından Âşık İkram'ın bazı türküleri TRT repertuvarına aktarılmıştır (www.turkudostlari.net). Âşık İkrami'nin 1923 yılı sonlarında Kars'ın son defa düşman işgalinden kurtuluşu üzerine, Bardızlı Âşık Nihani'ye nazire olarak söylediği "Kars'ın Son Kurtuluşu ve Paşalar Destanı" Kars, Sarıkamış ve Kağızman Türkmenleri arasında yaygın olarak bilinmektedir (TDEA 2007: 161).

Kaynakça

https://www.antoloji.com/asik-ikrami/hayati/ [erişim tarihi: 05.12.2018].

https://www.turkudostlari.net/kimdir.asp?kim=474 [erişim tarihi: 05.12.2018].

Karadeniz, Bekir, O. Bahçıvan (2010). Doğulu Halk Şairleri I. Ankara: Kara Mavi Yay.

Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2007). C. 5. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NAGİHAN ÇETİN
Yayın Tarihi: 25.03.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Turgut Erbekd. 20 Ağustos 1959 - ö. 24 Ocak 2011Doğum YeriGörüntüle
2KEMAL DEVRANÎ, Kemal Arpaçayd. 01.12.1939 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Metin Cengizd. 03 Mayıs 1953 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Hamdi Nüzhet Çançard. 1890 - ö. 15 Haziran 1957Doğum YılıGörüntüle
5Refi Cevat Ulunayd. 1890 - ö. 4 Kasım 1968Doğum YılıGörüntüle
6Bezmi Nusret Kaygusuzd. 10 Şubat 1305/22 Şubat 1890 - ö. 25 Nisan 1961 İzmirDoğum YılıGörüntüle
7KEMALÎ BABA, Mustafad. 1859 - ö. 06.05.1926Ölüm YılıGörüntüle
8TAHİRÎ, Tahird. 1861 - ö. 1926Ölüm YılıGörüntüle
9AZMİ BEKİR, Bekird. 1870 - ö. 20.03.1926Ölüm YılıGörüntüle
10OSMANCIKOĞLU, Hamdi Öztosund. 1908 - ö. 1945Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ERFANİ, Serkan Açıkgözd. 28.03.1976 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12ÖMERÎ/ÖMER, Ömer Yerlid. 1941 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13EMÎNÎ, Emin Düştüd. 20.10.1943 - ö. 31.01.2016Madde AdıGörüntüle
14GARDAŞ/HAMDİ, Hamdi Şahind. 1940 - ö. 26.05.1987Madde AdıGörüntüle
15KAYIKÇI ALİ/DEREBAHÇELİ/ ALİ RIZA/ HAMSİKÖYLÜ/Ali Kayıkçıd. 14.08.1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle