Kadircan Kaflı

Turan Can
(d. 1889 / ö. 1969)
Yazar, Gazeteci, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Abdulkadir olan Kadircan Kaflı, 1899 yılında Kuzey Kafkasya’da bulunan Dağıstan bölgesindeki Urma Köyü’nde doğmuştur. Babası Mehmet Efendi, annesi Ayşe Hanım’dır. Rus savaşının devam ettiği yıllarda ailesiyle birlikte Anadolu’ya göç etmiştir. İlköğrenimine İstanbul’da başlamış daha sonra ise Adana parasız yatılı okuluna geçerek, 1921 yılında öğretmen okulundan mezun olmuştur. Aynı yıl Konya’nın Saiteli kazasında Darülirfan Mektebi’nde öğretmen olarak göreve başlamıştır. Bir süre İzmir’de de öğretmenlik yapan Kaflı, mesleğinden istifa eder ve 1927 yılında Ziraat Bankası Umumi Muhasebe Müdürlüğü Muhasipliği görevine başlar (Kaplan 2013: 24). Edebi faliyetlerini sürdürürken bir taraftan da eğitim hayatına devam etmek isteyen yazar, Gazi Eğitim Enstitüsü'nde Edebiyat bölümünü okur. Kendisi ayrıca 1951 yılında kurulan Kuzey Kafkas Türk Kültür ve Yardımlaşma Derneği’nin kurucuları arasında yer almıştır (Kaplan 2011: 20). 1956 yılında Mediha Hanım’la evlenen Kaflı, 1969 yılında geçirdiği bir felç sonucu vefat eder.

Türk edebiyatında romancı, hikâyeci ve gazeteci kimliğiyle tanınan Kadircan Kaflı’nın edebiyata olan ilgisi okul yıllarında kaleme aldığı şiirleriyle başlar. Yazar ilk şiirlerini 1933 yılında Köpüklü Deniz adlı kitabında yayımlar. Şiire olan ilgisi kısa süren ve düzyazıya yönelen Kaflı, ilk yazılarını Yedi Gün adlı dergide yayımlar ve daha sonra pek çok dergide hikâyeleri ve romanları tefrika edilir.

Romanlarında tarihi ana malzeme olarak kullanan ve tarihi roman türünün gelişmesine katkıda bulunan Kadircan Kaflı, romanlarının tarihsel boyutuyla hem eğitici hem de eğlendirici bir özelliği bulunmasını istemiştir. Edebiyatımızdaki tarihî roman türündeki eksikliği fark eden yazar, bu alandaki eserlerin ilgiyle izlendiğini, çok beğenildiğini fark etmiş, toplam altmış yedi romanının elli beşinde tarihî konuları işlemiştir. Bu tarihî romanlardan on ikisi İslâm tarihi, yirmi dokuzu korsan ve denizcilik tarihi, altısı valide sultanlarla, sekizi ise muhtelif konularla ilgilidir (Kaplan 2013, 92).

İlk hikâyelerini Yedigün, Son Posta gibi dergilerde yayımlayan Kaflı, bu alanda dikkat çeker ve kalemini uzun süre hikâye alanında oynatarak edebiyat dünyasında tanınır. Tıpkı romancılığında olduğu gibi tarihi hikâyelerinin merkezine alan Kaflı’nın bu eserlerinin, tarihi ve sosyal konular olmak üzere iki ana eksen üzerine inşa edildiği görülmektedir (Kaplan 2013:163). Yazarın tarihten beslenen hikâyelerindeki temel konular, Bizans, Roma, Yunan, Mısır, Lidya, İran ve Osmanlı tarihi gibi alanlar etrafında şekillenmektedir. Kaflı, sosyal konuların ele alındığı hikâyelerinde ise köy, köylü, şehir ve şehir insanları, iş hayatı, kadın, aşk ve ahlâki değerler gibi konuları tercih etmiştir (Kaplan 2013:185).

Kadircan Kaflı’nın edebiyatçılığın en önemli taraflarından biri de onun gazeteci kimliğidir. Yazarlığı boyunca edebiyatçılığının merkezine gazeteciliği koyan Kaflı, kalem oynattığı bütün edebi türleri esasında gazete için yazmıştır. Dönemin hemen hemen bütün büyük basın yayın organlarında yazılar yazan Kaflı'nın, kronolojik olarak Yedi Gün, Her Gün, Vakit, Haber, En Son Dakika, Son Posta, Yeni Sabah ve Tercüman gibi gazete ve dergilerde çeşitli yazıları bulunmaktadır (Kaplan 2013:209).

Kaynakça

Kaplan, Muharrem (2011). “Kafkasların Yitik Bir Hazinesi: Kadircan Kaflı”. Journal Of Qafqaz Unıversıty: Philology and Pedagogy, Number:32.

Kaplan, Muharrem (2013). Kadircan Kaflı ve Eserleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Kesit Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. MUSTAFA TEMİZSU
Yayın Tarihi: 12.06.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Köpüklü DenizYeni Matbaa / İstanbul1933Şiir
Şimali KafkasyaVakit Matbaası / İstanbul1942İnceleme
Osmanlı Devrinden Tarihi FıkralarYeni Mecmua Neşriyat / İstanbul1943İnceleme
Kösem SultanYeni Mecmua Neşriyat / İstanbul1943Roman
Yağız AtlıYeni Mecmua Neşriyatı / İstanbul1943Roman
Atatürk'ten Altın YapraklarYeni Mecmua Neşriyatı / İstanbul1943İnceleme
Turhan SultanYeni Mecmua Neşriyatı / İstanbul1944Roman
Diri GömülenlerTan Matbaası / İstanbul1947Roman
Mithat PaşaYeni Mecmua Yayınevi / İstanbul1948İnceleme
Hz.Adem ve HavvaÇeltüt Matbaacılık / İstanbul1960Roman
Türkiyenin KaderiCelcüt Matbaası / İstanbul1965İnceleme
Hz. Nuh ve TufanBedir Yayınevi / İstanbul1966Roman
Korsan YuvasıSalkımsöğüt Yayınları / İstanbul2013Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Abusupiyan Akayevd. 8 Aralık 1872 - ö. 1931Doğum YeriGörüntüle
2NÂKÂMd. 1839 - ö. 1906Doğum YeriGörüntüle
3HAMDÎ, Mehmed Hamdî Efendi, Dağıstanlıd. 1819 - ö. 1889Doğum YeriGörüntüle
4KUDSİZADE, Ahmed Medenîd. 1889 - ö. 1940Doğum YılıGörüntüle
5ALİ HAKİ EDNA/HARHARİ/FİGANÎ/HİCRANÎ/EDNAÎ/GULAMÎ/VİSALÎ/GEDAÎ, Ali Doğand. 1889 - ö. 1961Doğum YılıGörüntüle
6Emin Hakid. 16 Ekim 1889 - ö. 1 Nisan 1921Doğum YılıGörüntüle
7CELÂL, Celâleddin Avkovand. 1908 - ö. 29.11.1969Ölüm YılıGörüntüle
8Osman İlhami Bilgerd. 1910 - ö. 1969Ölüm YılıGörüntüle
9FERRAHÎ, Mehmet Alid. 1934 - ö. 22.04.1969Ölüm YılıGörüntüle
10Oya Adalıd. 20 Mart 1942 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Halit Payzad. 23 Ağustos 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Kenan Mümtaz Akışıkd. 1925 - ö. 25 Ağustos 2017MeslekGörüntüle
13Florinalı Nazımd. 1883 - ö. 6 Haziran 1939Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Celal Sahir Erozand. 29 Eylül 1883 - ö. 16 Kasım 1935Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Hakkı Süha Gezgind. 1895 - ö. 7 Kasım 1963Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Ali Hüseyin (Hüseyinzâde) Turand. 8 Mart 1864 - ö. 17 Mart 1940Madde AdıGörüntüle
17HASAN TURANd. 1924 - ö. 29.09.2002Madde AdıGörüntüle
18Can Kozanoğlud. 1963 - ö. ?Madde AdıGörüntüle