Madde Detay
Mevlüt Kaplan
(d. 20 Haziran 1930 / ö. -)
Yazar, şair, öğretmen
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Konya’nın Akşehir ilçesine bağlı Ökes köyünde dünyaya geldi. Fadime Hanım ile inşaat ustası Mehmet Kaplan’ın oğludur. 1948’de Ereğli İvriz Köy Enstitüsü’nü bitirdi. 1955’de Gazi Eğitim Enstitüsü Özel Eğitim Bölümünden mezun oldu. Almanya ve İngiltere’de çocuk edebiyatı üzerine öğrenim gören Kaplan, 1962’de Marylebone Dil Koleji'ni bitirdi. Bir yıl Londra BBC Radyosu'nda çalıştı. Konya ve Akşehir’de öğretmenlik, Mersin ve Antalya’da ilköğretim müfettişliği, İzmir’de eğitim uzmanlığı yaptı. Türkiye Öğretmenler Sendikası'nın (TÖS) kurucuları arasından yer aldı. 1964’te İzmir’de Özgür Eğitim Yayınevi’ni kurdu. 1953’te Eşeğimiz ve Ben adlı kitabında komünizm propagandası yaptığı gerekçesi ile yargılandı ve aklandı. 1997’den sonra adına edebiyat ödülü (Mevlüt Kaplan Edebiyat Ödülü) düzenlendi. 1996-2000 yılları arasında Kültür Bakanlığı danışmanlığı yaptı. 1981'de emekliye ayrıldı. 1958’de öğretmen Ayten Kaplan’la evlenen yazarın Özlem ve Özgür adında iki çocuğu vardır. Eşi Ayten Hanım 22 Şubat 2019 tarihinde vefat etti.
Mevlüt Kaplan’ın ilk şiiri "Yaylada", 1946'da Samsun’da çıkan Yayla dergisinde yayımlandı. Daha sonra şiir ve yazıları Ülkü, Erciyes, Edebiyat Dünyası, Kaynak, Fikirler, Sultandağı, İvris, Köy Postası, Sabah Postası, Demokrat İzmir, Cumhuriyet, Demet, Yücel, Köy ve Eğitim, İmece, Yeni Ufuklar, 20. Asır gibi dergi ve gazetelerde okuyucularla buluştu. Eğitimciler Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Türkiye Yazarlar Sendikası üyesi olan Mevlüt Kaplan, çocuk edebiyatı alanında çeşitli dernek ve örgütlerden çok sayıda ödül aldı. İlk ödülü, şiir dalında 1947'de Bursa Nilüfer dergisinden aldığı üçüncülüktür. 2009'da edebiyata hizmeti nedeniyle İzmir/Konak Belediyesi tarafından yaşadığı sokağa Mevlüt Kaplan adı verildi.
Öğretmenlik, eğitim uzmanlığı, ilköğretim müfettişliği, Kültür Bakanlığı Seçici Kurul Üyeliği ve yayın danışmanlığı görevlerinde bulundu. Masal, şiir, öykü yazarlığının yanında ilköğretim öğrencileri için ders ve eğitim kitapları da yazdı. Yayımlanan kitap sayısı 600’ü aştı. Çağdaş Eğitim ve Köy Enstitüleri Vakfı kurularında yer aldı. İzmir’de ilk kez Türkiye İlköğretim Müfettişleri Sendikasını (TİM-DER) kurdu. CHP örgütlerinde delege, merkez ilçe yöneticiliği, halkla ilişkiler koordinatörlüğü görevlerinde bulundu. Eğitimciler Derneği, Tüm İlköğretim Müfettişleri Derneği, Atatürkçü Düşünce Derneği, Kıbrıs-Avrasya-Balkanlar Türk Edebiyatları Kurumu Derneği, Türk Dil Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Edebiyatçılar Derneği üyesidir. Yaşamını İzmir'de sürdürmektedir.
Yazın yaşamı, 1945 yılında Konya Ereğli İvriz Köy Enstitüsü'nde iken başlayan ve çocuk edebiyatı sahasında oldukça üretken bir isim olan Mevlüt Kaplan, eserlerinde eğitimci kimliğini ön planda tutmuştur. 600'den fazla eser kaleme alan yazar, Anadolu'nun mekân olarak kullanıldığı gerçekçi eserlerinde çocukları bilgilendirmeyi de ihmal etmemiştir. Düş yüklü masallar yerine gerçeklere odaklanan Kaplan, anlatım olarak da halk diline yakın sade bir üslubu tercih etmiştir. Toplumcu gerçekçi çizgide çocuklar için yazdığı eserlerinde onlara öğütler vermeyi ihmal etmemiştir.
Mevlüt Kaplan, eğitimci kimliğinin gerektirdiği sorumlulukla çocuklara yönelik masallar, şiirler, romanlar, öylüler kaleme almış; derlemeler yapmıştır. Nasrettin Hoca'dan Keloğlan'a, Anadolu Masalları'ndan Kurtuluş Savaşı öykülerine, bilmecelerden tekerlemelere kadar pek çok alanda derlemeler yapan Kaplan, bu yolla çocukları eğlendirirken bilgilendirmeyi amaçlamıştır.
Kaynakça
http://egeninsesi.com/haber/23887-mevlut_kaplan_ustaya_sayginin_konugu [erişim tarihi: 01.10.2019]
http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/adnan-kaya/7-24-yazar-27241173 [erişim tarihi: 03.10.2019]
http://www.kaplankultur.com/2019/04/16/mevlut-kaplan-ozgecmis/ [erişim tarihi: 03.10.2019]
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. ELİF AKTAŞYayın Tarihi: 20.11.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 20.11.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Cıvıltı | Şenkay Basımevi / Ankara | 1950 | Şiir |
| Anadolu Yankıları | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1951 | Şiir |
| Ozanca | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1952 | Şiir |
| Köylü Aşkı | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1953 | Roman |
| Yetim Bücür Osman | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1958 | Roman |
| Saray Kızı-Ceylan Kuzu | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1960 | Masal |
| Peri Kızı | İstiklal Matbaası / İzmir | 1960 | Masal |
| Aksi Horoz | İstiklal Matbaası / İzmir | 1960 | Masal |
| Zallak ile Mallak | Ticaret Basımevi / İzmir | 1960 | Masal |
| Devler Arasında Bir Kız | İstiklal Matbaacılık / İzmir | 1960 | Masal |
| Zanuşakları | Ticaret Matbaacılık / İzmir | 1960 | Masal |
| Adada Bir Yıl | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1962 | Roman |
| Seçme Türk Halk Masalları | - / İzmir | 1963 | Masal |
| Anılarla Atatürk | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1963 | İnceleme |
| Küme ve Grupla Çalışma Tekniği | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1964 | İnceleme |
| Keloğlan ile Delioğlan | Altın Kitapları / İstanbul | 1970 | Masal |
| Telli Turna | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1975 | Masal |
| Edi ile Büdü | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1980 | Masal |
| Ders Veren Masallar | Yeni Asır Yayınları / İzmir | 1980 | Masal |
| Nasrettin Hoca | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1980 | Masal |
| Kahraman Keloğlan | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1980 | Masal |
| Barış Ülkesi | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1980 | Roman |
| Eğitici Gülmeceler | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1980 | Derleme |
| Öğretici Bilmeceler | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1980 | Derleme |
| Çalışan Kazanır Dizisi (8 Kitap) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1983 | Hikâye |
| Okuyan Bilir Dizisi (10 Kitap) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1983 | Hikâye |
| Bilmece Gülmece | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1983 | Derleme |
| Tekerleme Şekerleme | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1983 | Derleme |
| Nasrettin Hoca | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1985 | İnceleme |
| Yolun Öteki Ucu | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1990 | Hikâye |
| Mavi Sularda | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1993 | Roman |
| Çağdaş Eğitim ve Köy Enstitüleri | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1993 | İnceleme |
| Tren Düdükleri | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1994 | Roman |
| Serçeler Yakına Konar | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1996 | Hikâye |
| Bir Arpa Boyu Uygarlık | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1996 | Hikâye |
| Köyün Demircisi | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1996 | Roman |
| Cumhuriyet Dönemi Çocuk Şiirleri Seçkisi | Kültür Bakanlığı Yayınları / Ankara | 1998 | Şiir |
| En İyi Arkadaş Dizisi (10 Kitap) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Balıkçı ile Balık Kız | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Cin Kuyusu | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Büyülü Gül | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Takla Atan Güvercin | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Akıl Kutusu | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Altın Beşik | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Dilli Düdük | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Altın Saçlı Kız | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Balım Sultan | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Keloğlan ile Sihirli Fasulyeler | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Kaybolan Kedi | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1998 | Masal |
| Mektuplar Barış Olsa | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 1999 | Hikâye |
| Sabahlar Günaydınla Başlar | Kültür Bakanlığı Yayınları / Ankara | 2000 | Hikâye |
| Öyküler Ne Söyler? | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2000 | Hikâye |
| Kınalı Güvercin | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2000 | Roman |
| Beyaz Mendil | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2001 | Hikâye |
| Günaydın Çocuklar | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2001 | Hikâye |
| Yaşama Sevinci | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2002 | Şiir |
| Keloğlan Masalları Dizisi (8 Kitap) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2002 | Masal |
| Nasrettin Hoca Masalları Dizisi (8 Kitap) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2002 | Masal |
| Ağlayan Duvar | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2002 | Hikâye |
| Aydınlanma Devrimi ve Köy Enstitüleri | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2002 | İnceleme |
| Dumanlı Kaya | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2002 | Hikâye |
| Yaşayan Anadolu Efsaneleri | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2004 | Masal |
| Atatürk Şiirleri | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Şiir |
| Belirli Günler ve Haftalar Şiirleri | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Şiir |
| Ünlü Masallar | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Büyülü Gül | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Gülmeyen Kız | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Ayça Kız | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Nasrettin Hoca Gülmeceleri | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Keloğlan’ın Dersi | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Çiçek Kız | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Üç Elma | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Dağların Çiçeği | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Masal |
| Kurtuluş Savaşı Öyküleri (İlköğretim) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Hikâye |
| Nasrettin Hoca ve Gülmeceleri | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Derleme |
| Bilmeceler (İlköğretim) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Derleme |
| Bilmeceler (Ortaöğretim) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2008 | Derleme |
| Sihirli Sandık | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2012 | Masal |
| Altın Kaz | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2012 | Masal |
| Ayça Kız | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2012 | Masal |
| Yaşayan Anadolu Efsaneleri I-II | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2012 | Masal |
| Kurtuluş Savaşı Öyküleri (Ortaöğretim) | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2012 | Hikâye |
| İzmir’in Kavakları | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2015 | Roman |
| Toroslardan Doğan Güneş İvriz Köy Enstitüsü | Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Yayınları / İzmir | 2015 | İnceleme |
| İlk Aşkım Son Şarkım | Özgür Eğitim Yayınları / İzmir | 2016 | Şiir |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | DELİ KIZ, Anakız | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | DERVİŞ OZAN, Mehmet Tahir Sakman | d. 1957 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | AZİZÎ, Aziz Küçük | d. 1956 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | ADVİYE BACI, Adviye Koca | d. 1930 - ö. 17.10.1997 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | EMİN, Emin Yıldızdal | d. 1930 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | Zeki Büyüktanır | d. 17 Şubat 1930 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Meriç Demiray | d. 25 Şubat 1975 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 8 | Beyhan Eröz | d. 1958 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 9 | Mehmet Salihoğlu | d. 25 Aralık 1922 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 10 | Mustafa Bülbül | d. 01 Ocak 1946 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 11 | Özlem Şimşek | d. 1972 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 12 | Recep S. Tatar | d. 1965 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 13 | Metin Kaplan | d. 1954 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 14 | İlhan Kemal | d. 13 Eylül 1968 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 15 | YILDIRIM, Mevlüt Yıldırım | d. 1896 - ö. 04.04.1954 | Madde Adı | Görüntüle |