Mevlüt Kaplan

(d. 20 Haziran 1930 / ö. -)
Yazar, şair, öğretmen
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Konya’nın Akşehir ilçesine bağlı Ökes köyünde dünyaya geldi. Fadime Hanım ile inşaat ustası Mehmet Kaplan’ın oğludur. 1948’de Ereğli İvriz Köy Enstitüsü’nü bitirdi. 1955’de Gazi Eğitim Enstitüsü Özel Eğitim Bölümünden mezun oldu. Almanya ve İngiltere’de çocuk edebiyatı üzerine öğrenim gören Kaplan, 1962’de Marylebone Dil Koleji'ni bitirdi. Bir yıl Londra BBC Radyosu'nda çalıştı. Konya ve Akşehir’de öğretmenlik, Mersin ve Antalya’da ilköğretim müfettişliği, İzmir’de eğitim uzmanlığı yaptı. Türkiye Öğretmenler Sendikası'nın (TÖS) kurucuları arasından yer aldı. 1964’te İzmir’de Özgür Eğitim Yayınevi’ni kurdu. 1953’te Eşeğimiz ve Ben adlı kitabında komünizm propagandası yaptığı gerekçesi ile yargılandı ve aklandı. 1997’den sonra adına edebiyat ödülü (Mevlüt Kaplan Edebiyat Ödülü) düzenlendi. 1996-2000 yılları arasında Kültür Bakanlığı danışmanlığı yaptı. 1981'de emekliye ayrıldı. 1958’de öğretmen Ayten Kaplan’la evlenen yazarın Özlem ve Özgür adında iki çocuğu vardır. Eşi Ayten Hanım 22 Şubat 2019 tarihinde vefat etti.

Mevlüt Kaplan’ın ilk şiiri "Yaylada", 1946'da Samsun’da çıkan Yayla dergisinde yayımlandı. Daha sonra şiir ve yazıları Ülkü, Erciyes, Edebiyat Dünyası, Kaynak, Fikirler, Sultandağı, İvris, Köy Postası, Sabah Postası, Demokrat İzmir, Cumhuriyet, Demet, Yücel, Köy ve Eğitim, İmece, Yeni Ufuklar, 20. Asır gibi dergi ve gazetelerde okuyucularla buluştu. Eğitimciler Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Türkiye Yazarlar Sendikası üyesi olan Mevlüt Kaplan, çocuk edebiyatı alanında çeşitli dernek ve örgütlerden çok sayıda ödül aldı. İlk ödülü, şiir dalında 1947'de Bursa Nilüfer dergisinden aldığı üçüncülüktür. 2009'da edebiyata hizmeti nedeniyle İzmir/Konak Belediyesi tarafından yaşadığı sokağa Mevlüt Kaplan adı verildi.

Öğretmenlik, eğitim uzmanlığı, ilköğretim müfettişliği, Kültür Bakanlığı Seçici Kurul Üyeliği ve yayın danışmanlığı görevlerinde bulundu. Masal, şiir, öykü yazarlığının yanında ilköğretim öğrencileri için ders ve eğitim kitapları da yazdı. Yayımlanan kitap sayısı 600’ü aştı. Çağdaş Eğitim ve Köy Enstitüleri Vakfı kurularında yer aldı. İzmir’de ilk kez Türkiye İlköğretim Müfettişleri Sendikasını (TİM-DER) kurdu. CHP örgütlerinde delege, merkez ilçe yöneticiliği, halkla ilişkiler koordinatörlüğü görevlerinde bulundu. Eğitimciler Derneği, Tüm İlköğretim Müfettişleri Derneği, Atatürkçü Düşünce Derneği, Kıbrıs-Avrasya-Balkanlar Türk Edebiyatları Kurumu Derneği, Türk Dil Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Edebiyatçılar Derneği üyesidir. Yaşamını İzmir'de sürdürmektedir.

Yazın yaşamı, 1945 yılında Konya Ereğli İvriz Köy Enstitüsü'nde iken başlayan ve çocuk edebiyatı sahasında oldukça üretken bir isim olan Mevlüt Kaplan, eserlerinde eğitimci kimliğini ön planda tutmuştur. 600'den fazla eser kaleme alan yazar, Anadolu'nun mekân olarak kullanıldığı gerçekçi eserlerinde çocukları bilgilendirmeyi de ihmal etmemiştir. Düş yüklü masallar yerine gerçeklere odaklanan Kaplan, anlatım olarak da halk diline yakın sade bir üslubu tercih etmiştir. Toplumcu gerçekçi çizgide çocuklar için yazdığı eserlerinde onlara öğütler vermeyi ihmal etmemiştir.

Mevlüt Kaplan, eğitimci kimliğinin gerektirdiği sorumlulukla çocuklara yönelik masallar, şiirler, romanlar, öylüler kaleme almış; derlemeler yapmıştır. Nasrettin Hoca'dan Keloğlan'a, Anadolu Masalları'ndan Kurtuluş Savaşı öykülerine, bilmecelerden tekerlemelere kadar pek çok alanda derlemeler yapan Kaplan, bu yolla çocukları eğlendirirken bilgilendirmeyi amaçlamıştır.

Kaynakça

http://egeninsesi.com/haber/23887-mevlut_kaplan_ustaya_sayginin_konugu [erişim tarihi: 01.10.2019]

http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/adnan-kaya/7-24-yazar-27241173 [erişim tarihi: 03.10.2019]

http://www.kaplankultur.com/2019/04/16/mevlut-kaplan-ozgecmis/ [erişim tarihi: 03.10.2019]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ELİF AKTAŞ
Yayın Tarihi: 20.11.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
CıvıltıŞenkay Basımevi / Ankara1950Şiir
Anadolu YankılarıÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1951Şiir
OzancaÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1952Şiir
Köylü AşkıÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1953Roman
Yetim Bücür OsmanÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1958Roman
Saray Kızı-Ceylan KuzuÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1960Masal
Peri Kızıİstiklal Matbaası / İzmir1960Masal
Aksi Horozİstiklal Matbaası / İzmir1960Masal
Zallak ile MallakTicaret Basımevi / İzmir1960Masal
Devler Arasında Bir Kızİstiklal Matbaacılık / İzmir1960Masal
ZanuşaklarıTicaret Matbaacılık / İzmir1960Masal
Adada Bir YılÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1962Roman
Seçme Türk Halk Masalları- / İzmir1963Masal
Anılarla AtatürkÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1963İnceleme
Küme ve Grupla Çalışma TekniğiÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1964İnceleme
Keloğlan ile DelioğlanAltın Kitapları / İstanbul1970Masal
Telli TurnaÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1975Masal
Edi ile BüdüÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1980Masal
Ders Veren MasallarYeni Asır Yayınları / İzmir1980Masal
Nasrettin HocaÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1980Masal
Kahraman KeloğlanÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1980Masal
Barış ÜlkesiÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1980Roman
Eğitici GülmecelerÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1980Derleme
Öğretici BilmecelerÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1980Derleme
Çalışan Kazanır Dizisi (8 Kitap)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir1983Hikâye
Okuyan Bilir Dizisi (10 Kitap)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir1983Hikâye
Bilmece GülmeceÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1983Derleme
Tekerleme ŞekerlemeÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1983Derleme
Nasrettin HocaÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1985İnceleme
Yolun Öteki UcuÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1990Hikâye
Mavi SulardaÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1993Roman
Çağdaş Eğitim ve Köy EnstitüleriÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1993İnceleme
Tren DüdükleriÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1994Roman
Serçeler Yakına KonarÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1996Hikâye
Bir Arpa Boyu UygarlıkÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1996Hikâye
Köyün DemircisiÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1996Roman
Cumhuriyet Dönemi Çocuk Şiirleri SeçkisiKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara1998Şiir
En İyi Arkadaş Dizisi (10 Kitap)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Balıkçı ile Balık KızÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Cin KuyusuÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Büyülü GülÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Takla Atan GüvercinÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Akıl KutusuÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Altın BeşikÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Dilli DüdükÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Altın Saçlı KızÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Balım SultanÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Keloğlan ile Sihirli FasulyelerÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Kaybolan KediÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1998Masal
Mektuplar Barış OlsaÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir1999Hikâye
Sabahlar Günaydınla BaşlarKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara2000Hikâye
Öyküler Ne Söyler?Özgür Eğitim Yayınları / İzmir2000Hikâye
Kınalı GüvercinÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2000Roman
Beyaz MendilÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2001Hikâye
Günaydın ÇocuklarÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2001Hikâye
Yaşama SevinciÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2002Şiir
Keloğlan Masalları Dizisi (8 Kitap)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir2002Masal
Nasrettin Hoca Masalları Dizisi (8 Kitap)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir2002Masal
Ağlayan DuvarÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2002Hikâye
Aydınlanma Devrimi ve Köy EnstitüleriÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2002İnceleme
Dumanlı KayaÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2002Hikâye
Yaşayan Anadolu EfsaneleriÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2004Masal
Atatürk ŞiirleriÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Şiir
Belirli Günler ve Haftalar ŞiirleriÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Şiir
Ünlü MasallarÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Büyülü GülÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Gülmeyen KızÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Ayça KızÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Nasrettin Hoca GülmeceleriÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Keloğlan’ın DersiÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Çiçek KızÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Üç ElmaÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Dağların ÇiçeğiÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Masal
Kurtuluş Savaşı Öyküleri (İlköğretim)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Hikâye
Nasrettin Hoca ve GülmeceleriÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Derleme
Bilmeceler (İlköğretim)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Derleme
Bilmeceler (Ortaöğretim)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir2008Derleme
Sihirli SandıkÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2012Masal
Altın KazÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2012Masal
Ayça KızÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2012Masal
Yaşayan Anadolu Efsaneleri I-IIÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2012Masal
Kurtuluş Savaşı Öyküleri (Ortaöğretim)Özgür Eğitim Yayınları / İzmir2012Hikâye
İzmir’in KavaklarıÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2015Roman
Toroslardan Doğan Güneş İvriz Köy EnstitüsüYeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Yayınları / İzmir2015İnceleme
İlk Aşkım Son ŞarkımÖzgür Eğitim Yayınları / İzmir2016Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MANSUR, Eyüp İncid. 1907 - ö. 15.03.1991Doğum YeriGörüntüle
2Ali Akınd. 12 Ağustos 1967 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3GARİP, Hasan Hüseyin Erdend. 1936 - ö. 2018Doğum YeriGörüntüle
4Ahmet İhsan Gençd. 1930 - ö. 19 Şubat 2020Doğum YılıGörüntüle
5DÖNDÜ KÜÇÜKd. 1930 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ŞAHBAZOĞLU, İhsan Şahbazoğlud. 01.02.1930 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Nemat Kelimbetovd. 4 Nisan 1937 - ö. 14 Aralık 2010MeslekGörüntüle
8Aytekin Karaçoband. 23 Ağustos 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Ahmet Sıvacıd. 10 Nisan 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Zehra Ünüvard. 29 Şubat 1944 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Füsun Çetineld. 3 Haziran 1962 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Canan Tand. 28 Ekim 1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13KAPLANÎ, Abuzer Kapland. 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Sefa Kapland. 1 Şubat 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15SEFİLÎ, Mevlüt Altaşd. 1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle