Hafız Kâmil Kıdeyş

Kâmil
(d. 1911 / ö. 4 Ocak 1980)
Hafız, Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kilis’te doğan Hafız Kâmil Kıdeyş'in babasının ismi İsmail, annesinin ismi Naime’dir. Sanatçının dört kardeşi vardır ve bunlardan birisi Amerika’da doktor olan Fazıl Kıdeyş’tir. Kardeşinin ifadesine göre beş yaşındayken trahom hastalığından gözleri kör olmuştur. 1960 yılına kadar bu hastalıktan ıstırap çeken Hafız Kâmil Kıdeyş, ilk Kur’an derslerini Ahmo Hoca’dan, Hafız Ali Efendi’den ve Hafız Bekir Hoca’dan alır. Kilis’in ünlü mutasavvıfı “Şeyh Efendi” olarak anılan Baytazzade Mehmet Vakıf Efendi’den Arapça ve Farsça dersleri alır. Şiire meraklı olan Hafız Kâmil Kıdeyş dinleyerek aruzu öğrenir. Diğer taraftan Halep’e eğitim için gider ve Şabaniye ve Haşimiye medreselerine devam eder. 1941-1949 yılları arasında Kilis’teki Kadı Camii’nde ücretsiz Kur’an dersleri verir. 1949 yılında Şeyh Camii’nde dersler veren Hafız Kâmil Kıdeyş, 1961’de Alacacı Camii’ne atanır. Daha sonra çeşitli camilerde çalışmaya devam eden sanatçı, 1975 yılında emekli olur. 1980 yılında felç geçirir ve 4 Ocak Çarşamba günü vefat eder (Divan-ı Kâmil 2011: 19-23; Soğukömeroğulları 2012: 11-16).

Hafız Kâmil Kıdeyş’in gözleri görmediği için şiirlerinin kaynağı öğrencileri tarafından tutulan notlardır (Divan-ı Kâmil 2011: 25). Sanatçının hayatı ile şiirleri arasında büyük bir bağ bulunur. “Babama”, “Amerika’daki Doktor Kardeşine” ve “İlk Hanımın Vefatına Gazel” bu türden şiirlerine örnektir. Şiirlerinde bireysel ve toplumsal konuları işleyen sanatçı, kişisel alamda yalnızlığı konu edinen metinler vücuda getirir. Aynı zamanda metafizik konulara da değinir. Toplumsal konular çerçevesinde Kilis ve halk hafızasında yer eden kişiler üzerinde durur. Siyasal çerçevede Demokrat Parti iktidarına atıflar yapar. Şiirlerinin kaynağını divan edebiyatı, halk edebiyatı ile ayet ve hadisler oluşturur. Nazım şekli olarak daha çok gazel nazım şeklini kullansa da düz kafiye, çapraz kafiye ve serbest nazım şekillerine de yer verir. Şiirlerinde teşhis, teşbih, mübalağa gibi söz sanatlarına da yer veren Kıdeyş, Türkçeyi iyi kullanır. Ahengi sağlamak için de ses tekrarlarından, söz tekrarlarından, vezin ve kafiyeden faydalanır (Soğukömeroğulları 2012: 85-87). Nurullah Çetin, şairin şiirlerini teknik olarak manzume olarak değerlendirir ve Kıdeyş'in, şiirin teknik imkânlarını kullanarak insanlara bazı ilahi, insani ve manevi doğruları anlatmayı amaçladığını belirtir (Çetin 2011: 16).

Kaynakça

______ (2011). “Hafız Kâmil Kıdeyş’in Hayatı”. Divan-ı Kâmil. s. 19-23.

______ (2011). “Hafız Kâmil Kıdeyş’in Şiiri”. Divan-ı Kâmil. s. 25-27.

Çetin, Nurullah (2011). “Önsöz”. Divan-ı Kâmil. s. 15-17.

Soğukömeroğulları, Mehmet (2012). Hafız Kâmil Kıdeyş’in Hayatı ve Şiir Dünyası. Ankara: Grafiker Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. MEHMET SOĞUKÖMEROĞULLARI
Yayın Tarihi: 28.02.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Divan-ı KâmilAdım Kitap Yayınları / İstanbul2011Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KÂ’İL, Mustafa Efendid. 1715-16 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HÂKÎ, Mehmed Efendid. 1758-59 - ö. 1831-32Doğum YeriGörüntüle
3HÂKÎ, Mehmed Hâkîd. ? - ö. 1759Doğum YeriGörüntüle
4ZAHİDEd. 1911 - ö. 1965Doğum YılıGörüntüle
5MAHİR, Mahir Eşdemird. 1911 - ö. 1979Doğum YılıGörüntüle
6KUL SEVİNDİK, Sevindik Sevindikd. 1911 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Suut Kemal Yetkind. 13 Eylül 1903 - ö. 18 Nisan 1980Ölüm YılıGörüntüle
8Nâzım Kurşunlud. 1911 - ö. 8 Ekim 1980Ölüm YılıGörüntüle
9Fahreddin İnald. 1908 - ö. 4 Aralık 1980Ölüm YılıGörüntüle
10Ahmet Mikdat Poyrazd. 1871 - ö. 26 Aralık 1939MeslekGörüntüle
11Halil Güneyd. 22 Mart 1973 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Gülbahar Ünlüd. 03 Ocak 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Haldun Haluk Marlalıd. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Reha Bilgend. 1955 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Fatma Çolakd. 30 Eylül 1977 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HÂFIZ, Altuncu-zâde Hâfız Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17AHMED TAL'AT, Benlerli-zâde Hâfız Ahmed Tal'at Efendid. ? - ö. 1903Madde AdıGörüntüle
18NİYÂZÎ, Hâfız Acemoğlu, Niyazî Mehmed Şah Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle