Madde Detay
Hafız Kâmil Kıdeyş
Kâmil
(d. 1911 / ö. 4 Ocak 1980)
Hafız, Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kilis’te doğan Hafız Kâmil Kıdeyş'in babasının ismi İsmail, annesinin ismi Naime’dir. Sanatçının dört kardeşi vardır ve bunlardan birisi Amerika’da doktor olan Fazıl Kıdeyş’tir. Kardeşinin ifadesine göre beş yaşındayken trahom hastalığından gözleri kör olmuştur. 1960 yılına kadar bu hastalıktan ıstırap çeken Hafız Kâmil Kıdeyş, ilk Kur’an derslerini Ahmo Hoca’dan, Hafız Ali Efendi’den ve Hafız Bekir Hoca’dan alır. Kilis’in ünlü mutasavvıfı “Şeyh Efendi” olarak anılan Baytazzade Mehmet Vakıf Efendi’den Arapça ve Farsça dersleri alır. Şiire meraklı olan Hafız Kâmil Kıdeyş dinleyerek aruzu öğrenir. Diğer taraftan Halep’e eğitim için gider ve Şabaniye ve Haşimiye medreselerine devam eder. 1941-1949 yılları arasında Kilis’teki Kadı Camii’nde ücretsiz Kur’an dersleri verir. 1949 yılında Şeyh Camii’nde dersler veren Hafız Kâmil Kıdeyş, 1961’de Alacacı Camii’ne atanır. Daha sonra çeşitli camilerde çalışmaya devam eden sanatçı, 1975 yılında emekli olur. 1980 yılında felç geçirir ve 4 Ocak Çarşamba günü vefat eder (Divan-ı Kâmil 2011: 19-23; Soğukömeroğulları 2012: 11-16).
Hafız Kâmil Kıdeyş’in gözleri görmediği için şiirlerinin kaynağı öğrencileri tarafından tutulan notlardır (Divan-ı Kâmil 2011: 25). Sanatçının hayatı ile şiirleri arasında büyük bir bağ bulunur. “Babama”, “Amerika’daki Doktor Kardeşine” ve “İlk Hanımın Vefatına Gazel” bu türden şiirlerine örnektir. Şiirlerinde bireysel ve toplumsal konuları işleyen sanatçı, kişisel alamda yalnızlığı konu edinen metinler vücuda getirir. Aynı zamanda metafizik konulara da değinir. Toplumsal konular çerçevesinde Kilis ve halk hafızasında yer eden kişiler üzerinde durur. Siyasal çerçevede Demokrat Parti iktidarına atıflar yapar. Şiirlerinin kaynağını divan edebiyatı, halk edebiyatı ile ayet ve hadisler oluşturur. Nazım şekli olarak daha çok gazel nazım şeklini kullansa da düz kafiye, çapraz kafiye ve serbest nazım şekillerine de yer verir. Şiirlerinde teşhis, teşbih, mübalağa gibi söz sanatlarına da yer veren Kıdeyş, Türkçeyi iyi kullanır. Ahengi sağlamak için de ses tekrarlarından, söz tekrarlarından, vezin ve kafiyeden faydalanır (Soğukömeroğulları 2012: 85-87). Nurullah Çetin, şairin şiirlerini teknik olarak manzume olarak değerlendirir ve Kıdeyş'in, şiirin teknik imkânlarını kullanarak insanlara bazı ilahi, insani ve manevi doğruları anlatmayı amaçladığını belirtir (Çetin 2011: 16).
Kaynakça
______ (2011). “Hafız Kâmil Kıdeyş’in Hayatı”. Divan-ı Kâmil. s. 19-23.
______ (2011). “Hafız Kâmil Kıdeyş’in Şiiri”. Divan-ı Kâmil. s. 25-27.
Çetin, Nurullah (2011). “Önsöz”. Divan-ı Kâmil. s. 15-17.
Soğukömeroğulları, Mehmet (2012). Hafız Kâmil Kıdeyş’in Hayatı ve Şiir Dünyası. Ankara: Grafiker Yayınları.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. MEHMET SOĞUKÖMEROĞULLARIYayın Tarihi: 28.02.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 28.02.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Divan-ı Kâmil | Adım Kitap Yayınları / İstanbul | 2011 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KÂ’İL, Mustafa Efendi | d. 1715-16 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HÂKÎ, Mehmed Efendi | d. 1758-59 - ö. 1831-32 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HÂKÎ, Mehmed Hâkî | d. ? - ö. 1759 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ZAHİDE | d. 1911 - ö. 1965 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MAHİR, Mahir Eşdemir | d. 1911 - ö. 1979 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | KUL SEVİNDİK, Sevindik Sevindik | d. 1911 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Suut Kemal Yetkin | d. 13 Eylül 1903 - ö. 18 Nisan 1980 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Nâzım Kurşunlu | d. 1911 - ö. 8 Ekim 1980 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Fahreddin İnal | d. 1908 - ö. 4 Aralık 1980 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Ahmet Mikdat Poyraz | d. 1871 - ö. 26 Aralık 1939 | Meslek | Görüntüle |
11 | Halil Güney | d. 22 Mart 1973 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Gülbahar Ünlü | d. 03 Ocak 1963 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Haldun Haluk Marlalı | d. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Reha Bilgen | d. 1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Fatma Çolak | d. 30 Eylül 1977 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | HÂFIZ, Altuncu-zâde Hâfız Efendi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | AHMED TAL'AT, Benlerli-zâde Hâfız Ahmed Tal'at Efendi | d. ? - ö. 1903 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | NİYÂZÎ, Hâfız Acemoğlu, Niyazî Mehmed Şah Çelebi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |