Mahmut Özay

M. Özay
(d. 1909 / ö. 12 Ağustos 1980)
Hikâyeci, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bazı yazı ve öykülerinde "M. Özay" imzasını da kullandı. Mahmut Özay, Manastır'ın Kayalar köyünde doğdu. Babası Hasan Bey, annesi Naile Hanım'dır. Babalar soyu Umurcaoğulları adıyla tanınır. Yazar günlüğünde soyağacını anlatırken, atalarının Karamanlı olduğunu; Fatih Sultan Mehmet’in Karamanoğlu İbrahim Bey’i yenmesinden sonra, İbrahim Bey’in iki büyük komutanını Rumeli’ye göçe zorladığını, Hasan ve Külfal adlı iki kardeşin Manastır’la Selânik arasında yurt kurduğunu anlatır. (Toker 2005: 450).

Ailesi, Balkan Savaşı sırasında Manastır'dan göç ederek Nazilli'ye yerleşti. Henüz üç yaşında iken Balkan Savaşları'nın acılarını yaşayan yazar, ilköğrenimine Turan Mahallesi İlkmektebi'nde başladı. Birinci Dünya Savaşı şartları yüzünden Nazilli'den ayrılıp Bozdoğan'a taşınan Özay, ilköğrenimine burada devam etti. Daha sonra İzmir Karataş Erkek Öğretmen Okulu'nu bitirdi (1928). 1933-1934 yılları arasında askerliğini yaptı. 1938 yılında Naşide Hanım'la evlendi. Bu evlilikten İlker (beş aylıkken öldü), Uğur ve Mehmet Barış adlarında üç erkek çocuğu dünyaya geldi. Mahmut Özay, Kayseri ve Söke'de üç yıl ilkokul öğretmenliği yaptı. Ortaokul öğretmenliği sınavını kazanarak Türkçe öğretmeni oldu. Aksaray ve Merzifon ortaokullarında sekiz yıl müdürlük, Aydın ve Kuşadası'nda öğretmenlik yaptı. Yorgo adlı hikâye kitabı ile 1965 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı Kamuran Şipal'le paylaştı. Mahmut Özay, İzmir Kuşadası'nda öldü. Kuşadası Adalızâde Mezarlığı'na defnedildi.

İzmir Öğretmen Okulu'nda öğrenci iken İctihad ve Sebilürreşad dergilerini okuyarak fikir ve hayal dünyasını zenginleştiren Mahmut Özay, ilk öykülerini Varlık ve Hisar dergilerinde yayımladı. Daha sonra Mücadele ve Aydınca dergilerinde hikâyeleriyle yer aldı. Yazar, hikâyelerini sırasıyla Tireli Hafsa Hatun Yıldırım Han Zevcesi (1946), O Mübarek Serviler (1950), Yorgo (1964), İhtiyar Elma Ağacı (1966), Babam, Babam (1970), Deli Manda (1974) adlı kitaplarında topladı. Hikâyeleri, 2007 yılında Yapı Kredi Yayınları tarafından Deli Manda adıyla tek kitap hâlinde yayımlandı.

Mahmut Özay, şiir ve makale türlerinde de eserler vermekle birlikte hikâyeci kimliği ile ön plana çıktı. Meslek hayatı boyunca Anadolu’nun pek çok değişik yöresinde görev yapması, onun Anadolu’yu, Anadolu insanını ve sorunlarını yakından tanımasını sağladı.

Kaynakça

Güler, Abdülkadir (2004). Mahmut Özay: Hayatı, Sanatı, Eserlerinden Seçmeler. Aydın: Kolalı Ofset Basım.

Şen, Ayşe (2005). Hayatı ve Eserleriyle Mahmut Özay. Aydın: Kolalı Matbaası.

Toker, Şevket; Şen, Ayşe (Kasım 2005). "Bir Öğretmen Hikâyeci: Mahmut Özay". Türk Dili. C. XC. S. 647. 450-458.

Türk Dünyası Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2002). "Mahmut Özay" Maddesi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. C. 7. 197.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. C. 2. 811.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 31.05.2018
Güncelleme Tarihi: 07.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tireli Hafsa Hatun Yıldırım Han ZevcesiBerrin Basımevi / İzmir1946Hikâye
O Mübarek ServilerPulhan Matbaası / İstanbul1950Hikâye
Kırklar Meclisi En Güzel Bektaşi ŞiirleriGayret Kitabevi Yay. / İstanbul1952Derleme
Kelile ve Dimne'den Manzum MasallarKıraat Matbaası / Aydın1960Çeviri
YorgoKanaat Matbaası / Aydın1964Hikâye
İhtiyar Elma AğacıYeditepe Yay. / İstanbul1966Hikâye
Babam, BabamKarınca Matbaacılık / İzmir1970Hikâye
Deli MandaKarınca Matbaacılık / İzmir1974Hikâye
Deli Manda: Bütün HikâyeleriYapı Kredi Yay. / İstanbul2007Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Manastırlı Mehmed Rifatd. 1851 - ö. 1907Doğum YeriGörüntüle
2DÂNİŞ, Ahmed Efendid. ? - ö. 1898Doğum YeriGörüntüle
3NÛRÎ, Rızâ Nûrî, Manastırlıd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
4YUSİF MUSA OĞLU YUSİFOVd. 1909 - ö. 1980Doğum YılıGörüntüle
5Suavi Koçerd. 1909 - ö. 12 Haziran 1987Doğum YılıGörüntüle
6Süheyl Bekend. 1909 - ö. 16 Ekim 1985Doğum YılıGörüntüle
7Naki Tezeld. 6 Ağustos 1915 - ö. 24 Temmuz 1980Ölüm YılıGörüntüle
8TEYMUR HÜSEYNOVd. 1895 - ö. 1980Ölüm YılıGörüntüle
9Mehmet Behçet Yazard. 1890 - ö. 2 Temmuz 1980Ölüm YılıGörüntüle
10İSMAİL, İsmail Cevizcid. 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
11SELAHATTİN BAYSALd. 10.04.1942 - ö. 11.03.2015MeslekGörüntüle
12FEDAÎ, Durmuş Ali Özkaled. 1944 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Nurettin Özdemird. 1927 - ö. 26 Ağustos 2016Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Şebnem Moroğlud. 03 Mayıs 1964 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Yahya Akengind. 01 Şubat 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Esat Mahmut Karakurtd. 1902 - ö. 15 Temmuz 1977Madde AdıGörüntüle
17DERTLİ MAHMUT/MAHMUT, Mahmut Anıland. 1933 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18MAHMUT GOLOĞLUd. 1915 - ö. 11.10.1982Madde AdıGörüntüle