Mahmut Özay

M. Özay
(d. 1909 / ö. 12 Ağustos 1980)
Hikâyeci, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bazı yazı ve öykülerinde "M. Özay" imzasını da kullandı. Mahmut Özay, Manastır'ın Kayalar köyünde doğdu. Babası Hasan Bey, annesi Naile Hanım'dır. Babalar soyu Umurcaoğulları adıyla tanınır. Yazar günlüğünde soyağacını anlatırken, atalarının Karamanlı olduğunu; Fatih Sultan Mehmet’in Karamanoğlu İbrahim Bey’i yenmesinden sonra, İbrahim Bey’in iki büyük komutanını Rumeli’ye göçe zorladığını, Hasan ve Külfal adlı iki kardeşin Manastır’la Selânik arasında yurt kurduğunu anlatır. (Toker 2005: 450).

Ailesi, Balkan Savaşı sırasında Manastır'dan göç ederek Nazilli'ye yerleşti. Henüz üç yaşında iken Balkan Savaşları'nın acılarını yaşayan yazar, ilköğrenimine Turan Mahallesi İlkmektebi'nde başladı. Birinci Dünya Savaşı şartları yüzünden Nazilli'den ayrılıp Bozdoğan'a taşınan Özay, ilköğrenimine burada devam etti. Daha sonra İzmir Karataş Erkek Öğretmen Okulu'nu bitirdi (1928). 1933-1934 yılları arasında askerliğini yaptı. 1938 yılında Naşide Hanım'la evlendi. Bu evlilikten İlker (beş aylıkken öldü), Uğur ve Mehmet Barış adlarında üç erkek çocuğu dünyaya geldi. Mahmut Özay, Kayseri ve Söke'de üç yıl ilkokul öğretmenliği yaptı. Ortaokul öğretmenliği sınavını kazanarak Türkçe öğretmeni oldu. Aksaray ve Merzifon ortaokullarında sekiz yıl müdürlük, Aydın ve Kuşadası'nda öğretmenlik yaptı. Yorgo adlı hikâye kitabı ile 1965 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı Kamuran Şipal'le paylaştı. Mahmut Özay, İzmir Kuşadası'nda öldü. Kuşadası Adalızâde Mezarlığı'na defnedildi.

İzmir Öğretmen Okulu'nda öğrenci iken İctihad ve Sebilürreşad dergilerini okuyarak fikir ve hayal dünyasını zenginleştiren Mahmut Özay, ilk öykülerini Varlık ve Hisar dergilerinde yayımladı. Daha sonra Mücadele ve Aydınca dergilerinde hikâyeleriyle yer aldı. Yazar, hikâyelerini sırasıyla Tireli Hafsa Hatun Yıldırım Han Zevcesi (1946), O Mübarek Serviler (1950), Yorgo (1964), İhtiyar Elma Ağacı (1966), Babam, Babam (1970), Deli Manda (1974) adlı kitaplarında topladı. Hikâyeleri, 2007 yılında Yapı Kredi Yayınları tarafından Deli Manda adıyla tek kitap hâlinde yayımlandı.

Mahmut Özay, şiir ve makale türlerinde de eserler vermekle birlikte hikâyeci kimliği ile ön plana çıktı. Meslek hayatı boyunca Anadolu’nun pek çok değişik yöresinde görev yapması, onun Anadolu’yu, Anadolu insanını ve sorunlarını yakından tanımasını sağladı.

Kaynakça

Güler, Abdülkadir (2004). Mahmut Özay: Hayatı, Sanatı, Eserlerinden Seçmeler. Aydın: Kolalı Ofset Basım.

Şen, Ayşe (2005). Hayatı ve Eserleriyle Mahmut Özay. Aydın: Kolalı Matbaası.

Toker, Şevket; Şen, Ayşe (Kasım 2005). "Bir Öğretmen Hikâyeci: Mahmut Özay". Türk Dili. C. XC. S. 647. 450-458.

Türk Dünyası Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2002). "Mahmut Özay" Maddesi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. C. 7. 197.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. C. 2. 811.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 31.05.2018
Güncelleme Tarihi: 07.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tireli Hafsa Hatun Yıldırım Han ZevcesiBerrin Basımevi / İzmir1946Hikâye
O Mübarek ServilerPulhan Matbaası / İstanbul1950Hikâye
Kırklar Meclisi En Güzel Bektaşi ŞiirleriGayret Kitabevi Yay. / İstanbul1952Derleme
Kelile ve Dimne'den Manzum MasallarKıraat Matbaası / Aydın1960Çeviri
YorgoKanaat Matbaası / Aydın1964Hikâye
İhtiyar Elma AğacıYeditepe Yay. / İstanbul1966Hikâye
Babam, BabamKarınca Matbaacılık / İzmir1970Hikâye
Deli MandaKarınca Matbaacılık / İzmir1974Hikâye
Deli Manda: Bütün HikâyeleriYapı Kredi Yay. / İstanbul2007Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DÂVUD ES'AD PAŞA, Manastırlıd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
2SABÂYÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3AHMED BABAd. ? - ö. 1887Doğum YeriGörüntüle
4MAHMUT TÜRKTENd. 1909 - ö. 1977Doğum YılıGörüntüle
5Ertuğrul Şevket Avaroğlud. 1909 - ö. 18 Kasım 1987Doğum YılıGörüntüle
6Süheyl Bekend. 1909 - ö. 16 Ekim 1985Doğum YılıGörüntüle
7DERDİMEND, Fatma Oflazd. 1895 - ö. 09.11.1980Ölüm YılıGörüntüle
8Zekeriya Serteld. 1890 - ö. 11 Mart 1980Ölüm YılıGörüntüle
9FATMA AKKAYAd. 1894 - ö. 1980Ölüm YılıGörüntüle
10Yusuf Dursund. 01 Ocak 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
11SALİH, Salih Çelikd. 1957 - ö. ?MeslekGörüntüle
12İHYÂ, Ömer İhyâüddin Efendid. 1876-77 - ö. 1909MeslekGörüntüle
13Onat Kutlard. 25 Ocak 1936 - ö. 11 Ocak 1995Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ş. Yüksel Yılmazd. 02 Kasım 1982 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Arzu Demird. 09 Haziran 1973 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KİRAZÎ, Mahmut Camcıd. 1938 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17İbnülemin Mahmut Kemal İnald. 17 Kasım 1871 - ö. 14 Mayıs 1957Madde AdıGörüntüle
18MAHMUT, Mahmut Karataşd. 1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle