Mahmut Özay

M. Özay
(d. 1909 / ö. 12 Ağustos 1980)
Hikâyeci, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bazı yazı ve öykülerinde "M. Özay" imzasını da kullandı. Mahmut Özay, Manastır'ın Kayalar köyünde doğdu. Babası Hasan Bey, annesi Naile Hanım'dır. Babalar soyu Umurcaoğulları adıyla tanınır. Yazar günlüğünde soyağacını anlatırken, atalarının Karamanlı olduğunu; Fatih Sultan Mehmet’in Karamanoğlu İbrahim Bey’i yenmesinden sonra, İbrahim Bey’in iki büyük komutanını Rumeli’ye göçe zorladığını, Hasan ve Külfal adlı iki kardeşin Manastır’la Selânik arasında yurt kurduğunu anlatır. (Toker 2005: 450).

Ailesi, Balkan Savaşı sırasında Manastır'dan göç ederek Nazilli'ye yerleşti. Henüz üç yaşında iken Balkan Savaşları'nın acılarını yaşayan yazar, ilköğrenimine Turan Mahallesi İlkmektebi'nde başladı. Birinci Dünya Savaşı şartları yüzünden Nazilli'den ayrılıp Bozdoğan'a taşınan Özay, ilköğrenimine burada devam etti. Daha sonra İzmir Karataş Erkek Öğretmen Okulu'nu bitirdi (1928). 1933-1934 yılları arasında askerliğini yaptı. 1938 yılında Naşide Hanım'la evlendi. Bu evlilikten İlker (beş aylıkken öldü), Uğur ve Mehmet Barış adlarında üç erkek çocuğu dünyaya geldi. Mahmut Özay, Kayseri ve Söke'de üç yıl ilkokul öğretmenliği yaptı. Ortaokul öğretmenliği sınavını kazanarak Türkçe öğretmeni oldu. Aksaray ve Merzifon ortaokullarında sekiz yıl müdürlük, Aydın ve Kuşadası'nda öğretmenlik yaptı. Yorgo adlı hikâye kitabı ile 1965 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı Kamuran Şipal'le paylaştı. Mahmut Özay, İzmir Kuşadası'nda öldü. Kuşadası Adalızâde Mezarlığı'na defnedildi.

İzmir Öğretmen Okulu'nda öğrenci iken İctihad ve Sebilürreşad dergilerini okuyarak fikir ve hayal dünyasını zenginleştiren Mahmut Özay, ilk öykülerini Varlık ve Hisar dergilerinde yayımladı. Daha sonra Mücadele ve Aydınca dergilerinde hikâyeleriyle yer aldı. Yazar, hikâyelerini sırasıyla Tireli Hafsa Hatun Yıldırım Han Zevcesi (1946), O Mübarek Serviler (1950), Yorgo (1964), İhtiyar Elma Ağacı (1966), Babam, Babam (1970), Deli Manda (1974) adlı kitaplarında topladı. Hikâyeleri, 2007 yılında Yapı Kredi Yayınları tarafından Deli Manda adıyla tek kitap hâlinde yayımlandı.

Mahmut Özay, şiir ve makale türlerinde de eserler vermekle birlikte hikâyeci kimliği ile ön plana çıktı. Meslek hayatı boyunca Anadolu’nun pek çok değişik yöresinde görev yapması, onun Anadolu’yu, Anadolu insanını ve sorunlarını yakından tanımasını sağladı.

Kaynakça

Güler, Abdülkadir (2004). Mahmut Özay: Hayatı, Sanatı, Eserlerinden Seçmeler. Aydın: Kolalı Ofset Basım.

Şen, Ayşe (2005). Hayatı ve Eserleriyle Mahmut Özay. Aydın: Kolalı Matbaası.

Toker, Şevket; Şen, Ayşe (Kasım 2005). "Bir Öğretmen Hikâyeci: Mahmut Özay". Türk Dili. C. XC. S. 647. 450-458.

Türk Dünyası Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2002). "Mahmut Özay" Maddesi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. C. 7. 197.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. C. 2. 811.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 31.05.2018
Güncelleme Tarihi: 07.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tireli Hafsa Hatun Yıldırım Han ZevcesiBerrin Basımevi / İzmir1946Hikâye
O Mübarek ServilerPulhan Matbaası / İstanbul1950Hikâye
Kırklar Meclisi En Güzel Bektaşi ŞiirleriGayret Kitabevi Yay. / İstanbul1952Derleme
Kelile ve Dimne'den Manzum MasallarKıraat Matbaası / Aydın1960Çeviri
YorgoKanaat Matbaası / Aydın1964Hikâye
İhtiyar Elma AğacıYeditepe Yay. / İstanbul1966Hikâye
Babam, BabamKarınca Matbaacılık / İzmir1970Hikâye
Deli MandaKarınca Matbaacılık / İzmir1974Hikâye
Deli Manda: Bütün HikâyeleriYapı Kredi Yay. / İstanbul2007Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1CEVÂNÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ABDURRAHMAN FEHMÎd. ? - ö. 1904Doğum YeriGörüntüle
3Aka Gündüzd. 1885 - ö. 7 Kasım 1958Doğum YeriGörüntüle
4Faik Dranazd. 1909 - ö. 1984Doğum YılıGörüntüle
5Mualla Anıld. 1909 - ö. 23 Ekim 1985Doğum YılıGörüntüle
6Ertuğrul Şevket Avaroğlud. 1909 - ö. 18 Kasım 1987Doğum YılıGörüntüle
7Naki Tezeld. 6 Ağustos 1915 - ö. 24 Temmuz 1980Ölüm YılıGörüntüle
8İsmail Gerçeksözd. 1925 - ö. 4 Nisan 1980Ölüm YılıGörüntüle
9Nâzım Kurşunlud. 1911 - ö. 8 Ekim 1980Ölüm YılıGörüntüle
10Ali Kadird. 1936 - ö. 1997MeslekGörüntüle
11Tahsin Burdurlud. 1905 - ö. 1962MeslekGörüntüle
12VELİ, Hüseyin Kalabad. 1921 - ö. 1973MeslekGörüntüle
13İhsan Devrimd. 7 Ocak 1914 - ö. 6 Ocak 2010Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İsmail Hakkı Aydınd. 11 Şubat 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Yıldız İncesud. 30 Kasım 1939 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Mahmut Şevket Özdönmezd. 13 Temmuz 1873 - ö. 1954Madde AdıGörüntüle
17MAHMUT, Mahmut Cihangirîd. 1966 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Mahmut Yağmurd. 1927 - ö. ?Madde AdıGörüntüle