Madde Detay
Mahmut Şevket Özdönmez
Gavsi
(d. 13 Temmuz 1873 / ö. 1954)
Şair, öğretmen, bestekar, müzikolog ve neyzen
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Gavsi mahlasını kullanan Mahmut Şevket, Edirne’de doğdu. Babası şair Hasan Daniş Bey’i üç yaşında kaybetti. Edirne Askeri İdadisi ve İstanbul’da Mülkiye’den sonra, Babıseraskeri’de levazım memuru oldu. Yenikapı Mevlevihanesi'nde Hilmi Dede'den ney öğrendi (1886) (İbnülemin 1970: 261). Genç yaşta evlendi. Meşrutiyetin ilanı ile 1908'de Harbiye Nezareti kurulduğu zaman kadro dışı kalarak emekliye ayrıldı. Mehmet Emin (Yurdakul) ve Rıza Tevfik’in Türk Ocağı'ndaki konferanslarına katıldı. 1922’den sonra serneyzen Rauf Yekta ile 1925'e kadar Yenikapı Mevlevihanesi’nde neyzenlik yaptı (Kaya 2012: 311). 1931'de Yavrular Yurdu’nu kurdu. 1938'de “Özdönmez” soyadını aldı. Okullarda öğretmenlik dışında müzik derneklerinde ney dersleri verdi. 1943’te Eminönü Halkevi’nde yapılan Matbuat Büyükleri Jübilesinde adı kayıtlıdır (Anonim 1953: s. 3 ve 8). Özdönmez, 1954'te 81 yaşında öldü, Edirnekapı mezarlığına defnedildi.
İlk şiir kitabı Bahâr-ı Hevesim’i 1891’de, aynı adı taşıyan ikinci ve üçüncü şiir kitabı Gülzar-ı Şebab'ı 1894’de, eşi öldükten sonra dördüncü kitabı Manzum Tarih-i Enbiya'yı 1895’te, bir yıl sonra da babasının hayatını yayımladı. 1909-1912 yılları arasında Beyanülhak’ta şiirleri; 1914 yılında Peyam-ı Sabah gazetesinde “edebiyat-ı musiki” başlıklı yazıları (Uslu 2011: 103-125); Donanma Mecmuası’nda (sy. 116/67, 1915) musikide usul ve Peyam-ı Edebi’de (1919-1920) eleştiri yazıları yayımlandı (Kahraman 2010). 1951’den sonra İslamın Nuru dergisinde birkaç şiiri görülür. Bazıları Muallim Naci’nin şiirlerine nazire olan şiirleri genellikle başarılı bulunur (Birdal 2013). Özdönmez’in biri Çanakkale Marşı olan 26 saz, 12 söz eseri olan toplam 38 bestesi tespit edilebilmiştir.
Kaynakça
Anonim (1953). Basın Hayatında 50 Yıl. İstanbul: Vakit Matbaası.
Başara, Erol (2010). “Danişzade’nin Musikimiz ve Taksimlerle İlgili Bir Makalesi”, CÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 14/1. 125-131.
Birdal, Tuğba (2013). “Son Dönem Osmanli Şâirlerinden Dânişmendzâde Şevket Gavsî ve Muallim Nâci’ye Nazîreleri”, Türk Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. S.1. 198-211
Bostancı, Kahraman (2010). Peyam-ı Edebi’de Edebi Tenkit, İstanbul: Kesit yay.
Ergun, S. Nushet (1943). Türk Musikisi Antolojisi., C. II, İstanbul: Rıza Coşkun matb.
Haskan, M. Nermi (2004). Eyuplü Musikişinaslar (haz. M. Güntekin), İstanbul: Eyüp Belediyesi yay.
Işık, İhsan (2006). Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar Kültür Adamları Ansiklopedisi, Ankara: Elvan yay.
İbnülemin (1970). Son Asır Türk Şairleri, İstanbul: Dergah yay.
Karataş, Ahmet (2013). "Türk-i̇slam Kültür Ve Edebi̇yatinda Kısas-ı Enbi̇ya Türü", Diyanet İlmi Dergi. Cilt: 49, Sayı: 3, s. 113-126 (121 /kısas-ı enbiya manzum-)
Kaya, Bayram Ali (2012). Tekke Kapısı, İstanbul: Zeytinburnu Belediye yay. s. 311
Özalp, Nazmi (2000). Türk Musikisi Tarihi, İstanbul: MEB yayını.
Rona, Mustafa (ts). 50 Yıllık Türk Musikisi, İstanbul: Türkiye yay.
Süleymaniye Kütüphanesi, Revnakoğlu Arşivi, Şevket Gavsi dosyası no.176
Uslu, Recep (2011). “Neyzen Mahmut Şevket Özdönmez ve Türk Musikisi Görüşleri”, Eyüp Sultan Sempozyumu XI. İstanbul: Eyüp Belediyesi yay. 103-125.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. RECEP USLUYayın Tarihi: 07.03.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 07.03.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Bahar-ı Hevesim | İstepan matb. / İstanbul | 1308/1891 | Şiir |
| Gülzar-ı Şebab | İstepan matb. / İstanbul | 1312/1894 | Şiir |
| Şair Daniş Bey | Yuvanak Panayotidis matb. / İstanbul | 1312/1894 | Araştırma |
| Manzum Tarih-i Enbiya | İstepan matb / İstanbul | 1313/1895 | Şiir |
| Müntahabat-ı Farisiyye | İstepan matb / İstanbul | 1313/1895 | Derleme |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | RİF'ATÎ, Rif'atî Efendi | d. ? - ö. 1013/1604-05 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | HÜSEYNÎ/HALVAYÎ, Emir Hüseyin-i Halvâyî | d. ? - ö. 1621-22 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebi | d. ? - ö. 1686-87 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | İbrahim Aşkî Tanık | d. 1873 - ö. 25 Ocak 1977 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Ali Kâmi Akyüz | d. 1873 - ö. 11 Mart 1945 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | KURBANÎ, Sivaslı | d. 1873 - ö. 1914 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Efzayiş Suat Yalçın | d. 1894 - ö. 27 Ocak 1954 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | Sadreddin Ayni | d. 15 Nisan 1878 - ö. 15 Temmuz 1954 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Şükrü Osman Şenozan | d. 1875 - ö. 3 Temmuz 1954 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Pelin Özer | d. 17 Haziran 1972 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Nilay Özer | d. 6 Mart 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Serdar Aysev | d. 1962 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 13 | İbnülemin Mahmut Kemal İnal | d. 17 Kasım 1871 - ö. 14 Mayıs 1957 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Örikağasızade Hasan Sırrı | d. 9 Ocak 1861 - ö. 1933 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Kazım Vehbi Oral | d. 1892 - ö. 16 Nisan 1985 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | ŞEVKET, Şevket Dede | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | COŞKUNER, Mahmut Taş | d. 1928 - ö. 1984 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | GAVSÎ, Şeyh Mustafa Gavsî Efendi | d. ? - ö. 1757 | Madde Adı | Görüntüle |