Mahmut Şevket Özdönmez

Gavsi
(d. 13 Temmuz 1873 / ö. 1954)
Şair, öğretmen, bestekar, müzikolog ve neyzen
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Gavsi mahlasını kullanan Mahmut Şevket, Edirne’de doğdu. Babası şair Hasan Daniş Bey’i üç yaşında kaybetti. Edirne Askeri İdadisi ve İstanbul’da Mülkiye’den sonra, Babıseraskeri’de levazım memuru oldu. Yenikapı Mevlevihanesi'nde Hilmi Dede'den ney öğrendi (1886) (İbnülemin 1970: 261). Genç yaşta evlendi. Meşrutiyetin ilanı ile 1908'de Harbiye Nezareti kurulduğu zaman kadro dışı kalarak emekliye ayrıldı. Mehmet Emin (Yurdakul) ve Rıza Tevfik’in Türk Ocağı'ndaki konferanslarına katıldı. 1922’den sonra serneyzen Rauf Yekta ile 1925'e kadar Yenikapı Mevlevihanesi’nde neyzenlik yaptı (Kaya 2012: 311). 1931'de Yavrular Yurdu’nu kurdu. 1938'de “Özdönmez” soyadını aldı. Okullarda öğretmenlik dışında müzik derneklerinde ney dersleri verdi. 1943’te Eminönü Halkevi’nde yapılan Matbuat Büyükleri Jübilesinde adı kayıtlıdır (Anonim 1953: s. 3 ve 8). Özdönmez, 1954'te 81 yaşında öldü, Edirnekapı mezarlığına defnedildi.

İlk şiir kitabı Bahâr-ı Hevesim’i 1891’de, aynı adı taşıyan ikinci ve üçüncü şiir kitabı Gülzar-ı Şebab'ı 1894’de, eşi öldükten sonra dördüncü kitabı Manzum Tarih-i Enbiya'yı 1895’te, bir yıl sonra da babasının hayatını yayımladı. 1909-1912 yılları arasında Beyanülhak’ta şiirleri; 1914 yılında Peyam-ı Sabah gazetesinde “edebiyat-ı musiki” başlıklı yazıları (Uslu 2011: 103-125); Donanma Mecmuası’nda (sy. 116/67, 1915) musikide usul ve Peyam-ı Edebi’de (1919-1920) eleştiri yazıları yayımlandı (Kahraman 2010). 1951’den sonra İslamın Nuru dergisinde birkaç şiiri görülür. Bazıları Muallim Naci’nin şiirlerine nazire olan şiirleri genellikle başarılı bulunur (Birdal 2013). Özdönmez’in biri Çanakkale Marşı olan 26 saz, 12 söz eseri olan toplam 38 bestesi tespit edilebilmiştir.

Kaynakça

Anonim (1953). Basın Hayatında 50 Yıl. İstanbul: Vakit Matbaası.

Başara, Erol (2010). “Danişzade’nin Musikimiz ve Taksimlerle İlgili Bir Makalesi”, CÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 14/1. 125-131.

Birdal, Tuğba (2013). “Son Dönem Osmanli Şâirlerinden Dânişmendzâde Şevket Gavsî ve Muallim Nâci’ye Nazîreleri”, Türk Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. S.1. 198-211

Bostancı, Kahraman (2010). Peyam-ı Edebi’de Edebi Tenkit, İstanbul: Kesit yay.

Ergun, S. Nushet (1943). Türk Musikisi Antolojisi., C. II, İstanbul: Rıza Coşkun matb.

Haskan, M. Nermi (2004). Eyuplü Musikişinaslar (haz. M. Güntekin), İstanbul: Eyüp Belediyesi yay.

Işık, İhsan (2006). Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar Kültür Adamları Ansiklopedisi, Ankara: Elvan yay.

İbnülemin (1970). Son Asır Türk Şairleri, İstanbul: Dergah yay.

Karataş, Ahmet (2013). "Türk-i̇slam Kültür Ve Edebi̇yatinda Kısas-ı Enbi̇ya Türü", Diyanet İlmi Dergi. Cilt: 49, Sayı: 3, s. 113-126 (121 /kısas-ı enbiya manzum-)

Kaya, Bayram Ali (2012). Tekke Kapısı, İstanbul: Zeytinburnu Belediye yay. s. 311

Özalp, Nazmi (2000). Türk Musikisi Tarihi, İstanbul: MEB yayını.

Rona, Mustafa (ts). 50 Yıllık Türk Musikisi, İstanbul: Türkiye yay.

Süleymaniye Kütüphanesi, Revnakoğlu Arşivi, Şevket Gavsi dosyası no.176

Uslu, Recep (2011). “Neyzen Mahmut Şevket Özdönmez ve Türk Musikisi Görüşleri”, Eyüp Sultan Sempozyumu XI. İstanbul: Eyüp Belediyesi yay. 103-125.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. RECEP USLU
Yayın Tarihi: 07.03.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Bahar-ı Hevesimİstepan matb. / İstanbul1308/1891Şiir
Gülzar-ı Şebabİstepan matb. / İstanbul1312/1894Şiir
Şair Daniş BeyYuvanak Panayotidis matb. / İstanbul1312/1894Araştırma
Manzum Tarih-i Enbiyaİstepan matb / İstanbul1313/1895Şiir
Müntahabat-ı Farisiyyeİstepan matb / İstanbul1313/1895Derleme

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mustafa Reşitd. 1861 - ö. 7 Eylül 1936Doğum YeriGörüntüle
2ABDÎ, Abdî Efendid. ? - ö. 1612Doğum YeriGörüntüle
3NASÛHÎd. ? - ö. 1533/34 veya 1536/37Doğum YeriGörüntüle
4Şerif Çavdaroğlud. 11 Aralık 1873 - ö. 3 Eylül 1958Doğum YılıGörüntüle
5AZİZ TOPRAKd. 1873 - ö. 1946Doğum YılıGörüntüle
6TEVFÎK, Tarsuslu Cûdî-zâde Seyyid Mehmed Efendid. 1873 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Sait Faik Abasıyanıkd. 18 Kasım 1906 - ö. 11 Mayıs 1954Ölüm YılıGörüntüle
8KEMÂLÎ, Osman Kemâlî Ozand. 1862 - ö. 08.01.1954Ölüm YılıGörüntüle
9Abidin Daverd. 1886 - ö. 8 Şubat 1954Ölüm YılıGörüntüle
10Haluk Akerd. 13 Haziran 1940 - ö. 20 Mart 2018MeslekGörüntüle
11Emin Bülentd. 13 Mart 1886 - ö. 29 Kasım 1942MeslekGörüntüle
12Mehmet Sıtkı Akozand. 1890 - ö. 4 Ocak 1948MeslekGörüntüle
13Fakihe Odmand. 1908 - ö. 1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Enis Behiç Koryürekd. 27 Mart 1893 - ö. 18 Ekim 1949Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Abdülvahit Coşkunlud. 1883 - ö. 03 Şubat 1950Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MAHMUT ERDALd. 1938 - ö. 07.07.2010Madde AdıGörüntüle
17Memduh Şevket Esendald. 28 Mart 1884 - ö. 17 Mayıs 1952Madde AdıGörüntüle
18Bulut, Şevketd. 31 Temmuz 1936 - ö. 16 Eylül 1996Madde AdıGörüntüle