Madde Detay

Midilli’de ünlü şair Faik Ali Ozansoy ve Mevhibe Hanım’ın ilk erkek çocuğu olarak dünyaya geldi. Amcası da Servet-i Fünûn’un tanınmış şairlerinden Süleyman Nazif’tir. Şişli’deki École Moderne’de ilköğrenimine başladı, orta ve lise öğrenimini Galatasaray’da tamamladı (1932). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra (1935) İş Bankası müfettiş muavinliği, Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Şubesinde müdür muavini, müdür, müfettiş, teftiş heyet başkanı olarak çalıştı. Sanatın çeşitli dallarıyla ilgilenen Ozansoy Ankara Sanatsevenler Kulübü’nü kurdu (1950). Memuriyet hayatına Dış Ticaret Dairesi Başkanı, müsteşar, Basın-Yayın ve Turizm Umum Müdürü ve nihayet Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri olarak devam etti. 1960 İhtilali sonrası Balmumcu’da nezaret altında tutulduktan sonra tahliye edildi. T.C. Merkez Bankası Umum Müdürlük müşaviri ve Ankara Sanayi Odası genel sekreteri oldu. Ankara Öğretim Derneği ve Galatasaray Kültür Merkezi’ni kurdu. 1965’te Başbakanlık Müsteşarı, 1971’de Dışişleri Bakanlığı UNESCO Daimi Temsilcisi ve Paris büyükelçisi olarak görev yaptı. Kalp krizi sonucu Paris’te vefat etti (1975).

Küçük yaşlarından itibaren babasından dinlediği Abdülhak Hamid’in, Tevfik Fikret’in şiirlerini ezberleyen Ozansoy, henüz alfabeyi öğrenmeden aruzla beyitler düşünmeye başlamıştır. İlk şiirleriyle birlikte edebî yazılarını da Galatasaray’da öğrenciyken, kurucuları arasında yer aldığı ve 15 Ekim 1931 tarihinden sonra Galatasaray adını alan Akademi dergisinde yayımlamış, babası Faik Ali Ozansoy ile birlikte Marmara’yı çıkarmıştır (15 Nisan 1936). İlk şiir kitabı, Abdülhak Hamid’e ithaf ettiği şiirle de aynı adı taşıyan Büyük Mâbedin Eşiğinde (1938)’dir. 1948’de yayımlanan şiir kitabı Hayâl Ettiğim Gibi, Marmara ve Çığır dergilerinde yayımlanmış şiirlerinden oluşmuştur. Gerek yurt içi gerekse yurt dışında pek çok dernekle bağlantısı olan sanatçının üyesi olduğu dernekler arasında AICA (Association Internationale des Arts Critiqués) da vardır. 16 Mart 1950’de yayın hayatına başlayan Hisar dergisini İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı, Yahya Benekay, Gültekin Sâmanoğlu, Mustafa Necati Karaer, Fikret Sezgin, Hasan İzzet Arolat ve Osman Fehmi Özçelik ile birlikte çıkarır. Dergide “Düşündüğüm Gibi” genel başlığı altında edebiyatla ilgili pek çok konu üzerindeki düşüncelerini, yorumlarını deneme-eleştiri türü ile vermiş ve bu yazılarını yine aynı isimle 1957’de kitap olarak yayımlamıştır. 1959 yılında Bir Daha ve hece vezniyle yazılmış şiirlerden oluşan Yakarış adlı şiir kitapları basılır. Aynı yıl Ankara Devlet Tiyatrosu Küçük Sahne’de, Halit Ziya Uşaklıgil’in aynı adlı eserinden uyarlanan Kâbus sahnelenir. Tiyatroya olan ilgisiyle Türk edebiyatına 1963’te, Fransızcadan çevirdiği iki eser kazandırır: Medea ve Andromak. Kitaplarına ön söz yazma âdetinde olmayan Ozansoy, 1965’te yayımlanan Zaman Saati’nde zaman ve şiirle ilgili düşüncelerinden bahsetme ihtiyacı duyarak ön söze yer vermiştir. 1968’de yayımlanan Yakınma, büyük hayranlık beslediği Tevfik Fikret’e ithaf edilmiştir. 1970 yılında geçirdiği trafik kazasında başından ağır şekilde yaralanan ve uzun süren tedaviler sonucu iyileşen Munis Faik Ozansoy’un bu olay sonrasında gerek memuriyet gerekse edebiyat hayatı eskisi kadar hareketli ve verimli olmaz. 1971 yılında son şiir kitabı Kaybolan Dünya'yı yayımlanan sanatçıya 8 Mayıs 1971’de de Türkiye’nin Fransa Büyükelçiliğinde düzenlenen bir törenle Türkiye-Fransa Derneği başkanı Pierre Lyautey tarafından Fransız edebiyatına gösterdiği ilgi ve Fransızcadan Türkçeye yapmış olduğu tercümelerden dolayı Dostluk ve Nezaket nişanı verilir.

Munis Faik Ozansoy, Türk edebiyatında daha çok şair kimliğiyle tanınmasına rağmen dil, edebiyat ve diğer güzel sanatlar konusunda aktüeli takip eden bir sanatçı olarak yazdığı çok sayıdaki makalesiyle de dikkate alınması gereken bir isimdir. Türkiye İktisat Gazetesi, Standard, Türk Ekonomisi, Türkiye İktisat Mecmuası, işiyle ilgili az sayıdaki yazıları yayımladığı yayın organlarıdır. Kurucuları arasında yer aldığı Hisar dergisinde (1950) şiirlerinin yanı sıra çok sayıda makalesi yer alır. Çığır, Millet, Şadırvan, Seçilmiş Hikâyeler, Devlet Tiyatrosu, Kalkınan Köylü yazılarının yayımlandığı diğer dergilerdir. Deneme, eleştiri, inceleme şeklinde kaleme aldığı yazılarında genel olarak edebiyat ve sanata dair görüşlerinden (şiirde şekil, konu, dil, gelenekten yararlanma, yeni şiir, nesir, millî edebiyat, tenkit, resim, müzik, tiyatro, Divan şiiri, Tanzimat sonrası Türk edebiyatı, Servet-i Fünûn şiiri, Meşrutiyet dönemi edebiyatı, Cumhuriyet dönemi edebiyatı, bu edebiyat devirlerinin öne çıkan şair ve yazarları, Batı edebiyatı, vb.) bahsetmiştir.

Babasından gelen etkiyle de şiiri hayatının merkezine koyan Ozansoy, döneminde eski şiiri ve aruzu bilen ustalardan biri olarak kabul edilmiştir. Yahya Kemal estetiğine bağlı olan şair aruzun yanı sıra az sayıda hece vezniyle de şiir yazmıştır. Yahya Kemal etkisi, gazelleri ve bestelenen şiirlerinde de sezilmektedir. Şiirlerinde karamsar, bu dünyadan beklentisi olmayan, hasretle bu dünyadan ayrılacağı günün gelmesini bekleyen, kaybettiği her yakınında ölüm acısını daha derinden hisseden bir şair vardır. Tabiat, aşk ve sevgili, hayal/rüya, yalnızlık, karamsarlık/bezginlik, öte duygusu/kaçış arzusu, maziye özlem, zaman, inanç, ölüm gibi ferdî temaların yanı sıra, insan sevgisi, memleket sevgisi/tarih bilinci gibi sosyal temaları da şiirlerinde işlemiştir. Divan şiiri nazım şekillerinden gazel, mesnevi, müstezad ve şarkı; halk edebiyatından koşma, tekke edebiyatından da ilahi tarzında şiirler yazan Ozansoy, Batı edebiyatından aldığı şekilleri de değiştirerek şiir örnekleri vermiştir. Yayımladığı yedi şiir kitabındaki şiirlerin büyük kısmı daha önce çeşitli dergilerde çıkan şiirlerdir ve şiirde kolaya kaçma taraftarı olmayan Ozansoy, bu tarz şiirlerinde değişiklikler yaparak onları kitap hâline getirmeyi tercih etmiştir.

Şiirlerinde özellikle Divan şiiri etkisinde kalan Ozansoy, kültürün çıkış yeri olarak Grek ve Latin eserlerini gördüğü için Türk edebiyatının özellikle tiyatro alanında bu kaynaklara yönelerek gelişmesi gerektiğine inanmış ve bu düşünceye bağlı olarak Euripides’in Medea, Racine’in Andromaque adlı eserlerini Fransızcadan Türkçeye çevirerek uyarlamasını yapmıştır. Diğer tiyatro uyarlaması ise kitap olarak basılmayan Halit Ziya Uşaklıgil’in Kâbus adlı eseridir.

Özellikle Hisar dergisi çevresinde gençlere örnek olan, onlara yol gösteren Munis Faik Ozansoy şiir anlayışında Abdülhak Hamid Tarhan, Tevfik Fikret, Yahya Kemal Beyatlı ve babası Faik Ali Ozansoy’un etkisi altındadır.