Madde Detay
Bedii Faik Akın
Pençe
(d. 1 Mayıs 1921 / ö. 16 Haziran 2015)
Gazeteci, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Yazılarında "Pençe" imzasını da kullandı. Balıkesirli Faika Hanım ile İstanbullu avukat Faik Bey'in oğlu olarak Bandırma'da doğdu. İlkokulu İzmir'de okudu. Kabataş Erkek Lisesi'ni bitirdikten sonra girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1940'ta bırakarak ticaret hayatına atıldı ve bir tütün şirketinde 1944'e kadar çalıştı. 1945'te Tasvir ve Son Saat gazetelerinde fıkra yazarı oldu. Her iki gazeteye de her gün birer fıkra, haftada bir sohbet yazmaya başladı. 1946'da Demirkırat adlı siyasî bir halk gazetesi çıkardı, büyük boyda ve haftada iki defa çıkan bu gazetenin hemen hemen dörtte üçünü kendi yazıları ile doldurdu (Koçu 1961: 2368). 1948'de Ali Naci Karacan'la Tan (daha sonra Milliyet adını almıştır) gazetesinin yönetiminde yer aldı. İstanbul Radyosu'nda programlar hazırlayıp sundu. Yeni Istanbul ve Ulus gazetelerinde çalıştı. 1952'de Falih Rıfkı Atay'ın kurduğu Dünya gazetesine geçti, daha sonra bu gazetenin ortağı oldu. Yazılarında Demokrat Parti iktidarına karşı sert bir muhalefet çizgisi izledi, bu yüzden 1954'te tutuklandı. 1954'te Tekalonya Cumhuriyeti adlı romanının neşri, sadece gazetedeki ilanları üzerine tefrikaya başlamadan yasaklandı. Bedii Faik, 1960'taki askerî müdahaleden sonra Milli Birlik Komitesi'ni ve CHP'yi destekler nitelikte yazılar kaleme aldı. 1965'ten itibaren ise Adalet Partisi yanlısı bir tutum aldı.
Bedii Faik, bir süre Gazete Sahipleri Sendikası'nın genel sekreterliğini yaptı. 1963'te tümüne sahip olduğu Dünya'nın Falih Rıfkı Atay'ın 1971'deki ölümünden sonra başyazarlığını yaptı ve başyazılarını gazeteyi sattıktan sonra da sürdürdü. Fıkra yazarlığına Son Havadis, Hürriyet ve Tercüman gazetelerinde 1984'e kadar devam etti. Daha sonra Londra'ya yerleşti. Yalancı adlı romanı 1993'te Osman Sınav tarafından filme alındı. İstanbul Gazeteciler Cemiyeti, Ankara Gazeteciler Cemiyeti ve Londra Basın Kulübü üyesi olan Bedii Faik, evli ve üç çocuk babasıydı.
Bedii Faik, 1945 yılında Tasvir ve Son Saat gazetelerinde yazdığı yazılarla basın hayatına atıldı. Tasvir, Son Saat, Tan, Milliyet, Yeni İstanbul, Ulus, Tercüman ve Dünya gazetesinde yıllarca fıkralar kaleme aldı. Yazılarında Steinbeck, Montaigne, Falih Rıfkı Atay, Oscar Wilde, Bernard Shaw gibi isimlerden etkilendi. Reşat Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi'nde Bedii Faik'in yazıları için şu yorumu yapar: "Ciddiyeti, zarafeti ve nüktedanlığı ile süslediği, samimiyeti de laubaliliğe düşürmediği bütün yazılarında görülür." (Koçu 1961: 2368-2369) Yazar, Efendime Söyliyeyim (1953), Rüzgâr Eken (1969) ve Akıl Cumhuriyeti İsrail (1972) adlı kitaplarında fıkralarından yaptığı seçmeleri bir araya getirdi.
Bedii Faik, kullandığı yalın Türkçe ve akıcı üslupla okuyucuyu kendisine yakınlaştırmıştır. (Gözaydın 2011: 441). Amerika seyahatinin gezi notlarını Sam Amcanın Evinde (1954), İngiltere yolculuğunu Bir Garip Ada (1957), Rusya gezisinin izlenimlerini Rusya'dan (1968) adlı kitaplarında yayımladı. Hapishane hatıralarını O Biçim (1958), röportajlarını İhtilalciler Arasında Bir Gazeteci (1967) adıyla kitaplaştırdı. Yalancı (1954) ve Pablo'nun Gülüşü (1973) adlı iki roman kaleme alan yazar, Türkiye basın tarihi açısından önemli bilgiler içeren basın hatıralarını ise Matbuat, Basın Derkeen Medya (2001-2003) başlığı altında 4 cilt olarak yayımladı.
Kaynakça
Gözaydın, Nevzat (2011). "Bedii Faik'ten Türk Diline Katkılar". Türk Dili. Mayıs 2011. S. 713. s. 440-445.
Koçu, Reşad Ekrem (1961). İstanbul Ansiklopedisi. İstanbul: Hüsnütabiat Matbaası. C. 5. s. 2368-2369.
Kurdakul, Şükran (1973). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (3. Baskı). Ankara: Bilgi Yay.
Necatigil, Behçet (1999). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. Baskı). İstanbul: Varlık Yay.
Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yay. C. 1. s. 199-200.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 22.05.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Efendime Söyliyeyim | Yenilik Yay. / İstanbul | 1953 | Fıkra |
Sam Amca'nın Evinde: Amerika Seyahati Notları | Yenilik Yay. / İstanbul | 1954 | Gezi Yazısı |
Yalancı | Çağlayan Yay. / İstanbul | 1954 | Roman |
Bir Garip Ada | Dünya Yay. / İstanbul | 1957 | Gezi Yazısı |
O Biçim | Dünya Yay. / İstanbul | 1958 | Hatıra |
İhtilalciler Arasında Bir Gazeteci | Dünya Yay. / İstanbul | 1967 | Röportaj |
Rusya'dan | Hüsnütabiat Matbaası / İstanbul | 1968 | Gezi Yazısı |
Rüzgâr Eken | Kardeş Matbaası / İstanbul | 1969 | Fıkra |
Akıl Cumhuriyeti İsrail | Dilek Matbaası / İstanbul | 1972 | Fıkra |
Pablo'nun Gülüşü | Dilek Matbaası / İstanbul | 1973 | Roman |
Tanya Dudu: Telekonya 'da Bir Kadın Başbakan (2 cilt) | AD Yay. / İstanbul | 1995 | Mizah |
Matbuat Basın Derkeen Medya (4 C.) | Doğan Yay. / İstanbul | 2001-2003 | Hatıra |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Ramazan Dikmen | d. 5 Şubat 1956 - ö. 10 Nisan 1997 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ÂFİTÂBÎ (ÂFTÂBÎ), Şerîfe | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | İncila Çalışkan | d. 1944 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Mehmet Çekmegil | d. 1921 - ö. 25 Temmuz 2004 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | A. Adnan Çakmakçıoğlu | d. 27 Mayıs 1921 - ö. 2 Şubat 1998 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Şükrulla Yusupov | d. 1921 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Hüseyin Avni Cinozoğlu (Hüseyin Akıncı) | d. 1955 - ö. 4 Eylül 2015 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | İsmail Dervişoğlu | d. 1965 - ö. 25 Şubat 2015 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Celal Özcan | d. 4 Ocak 1941 - ö. 30 Aralık 2015 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Hamâmîzâde Mehmet İhsan | d. 5 Şubat 1885 - ö. 11 Mayıs 1948 | Meslek | Görüntüle |
11 | Muhammed Munis | d. 1978 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Kemal Ahmet | d. 1904 - ö. Ekim 1934 | Meslek | Görüntüle |
13 | Barış İnce | d. 17 Ağustos 1982 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Ömer Eru | d. 1952 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Tarık Torun | d. 29 Mart 1965 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | FÂ’İK, Sâlih Fâ'ik Bey | d. 1825-26 - ö. 1900 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Faik Ali Ozansoy | d. 1876 - ö. 1 Ekim 1950 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Munis Faik Ozansoy | d. 4 Nisan 1911 - ö. 31 Mart 1975 | Madde Adı | Görüntüle |