Barış Pirhasan

(d. 1951 / ö. -)
Şair, yazar, çevirmen, senarist, yönetmen.
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Tam adı Hasan Barış Pirhasan olan şair, İstanbul’da doğdu. Babası yazar Vedat Türkali, annesi Merih Hanım’dır. İlk ve orta öğrenimini Aydın’da tamamladıktan sonra Ankara Fen Lisesi’ni bitirdi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde iki yıl okudu. Sonrasında Boğaziçi Üniversitesi’nin İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümüne başladı. Lisans öğrenimini 1976’da bitirdikten sonra “İngiltere’de The National Film and TV School’da yüksek lisans yaptı” (Işık 2007: 2997).

Bir taraftan edebi alanda eserler vermesinin yanında 1983’ten sonra sinemaya yöneldi. “Yayınevlerinde Çalıştı, senaryo yazarlığını meslek edindi” (Konuk 2007: 247). Başarılı bir senaryo yazarı olan Pirhasan’ın, henüz otuzlu yaşlarındayken pek çok senaryosu filme çekildi. Ömer Kavur’la birlikte yazdığı “Körebe” ve “Amansız Yol” ile birlikte “Asiye Nasıl Kurtulur”, “Adı Vasfiye”, “Ah Belinda”, “Bekle Dedim Gölgeye”, “Değirmen” ve “Kadının Adı Yok” senaryoları film olarak çekilenler arasındadır.

Senaryo yazarlığı ile yetinmeyen yazar, 1989’da kendi yazdığı “Küçük Balıklar” adlı sinema filmini yönetti. Yönetmenliğe adım attığı ilk yıl Londra Beaconsfield Stüdyolarındaki The National Film and Television School’un yönetmenlik bölümüne başladı. 1993’te eğitimini tamamladıktan sonra “Usta Beni Öldürsene” ve “O da Beni Seviyor” filmlerinin yazarlığını ve yönetmenliğini yaptı. 2006’da “Adem’in Trenleri” filmini yöneten Pirhasan 2012’de Yusuf Pirhasan’ın çektiği “Kurtuluş Son Durak” filminin senaryosunu yazdı.

1998’de Usta Beni Öldürsene adlı filmiyle 1997 Antalya Altınportakal Film Festivali En İyi Senaryo Yazarı Ödülü, 1998 Ankara Film Festivali En İyi Film ve En İyi Senaryo” (Işık 2007: 2997) ve 2017 İKSV’nin verdiği onur ödülünün sahibi oldu.

Çalışmalarına devam eden Barış Pirhasan, yaşamını Berlin’de sürdürmektedir.

1974’ten itibaren edebiyat dünyasında yer almaya başlayan Barış Pirhasan’ın şiirleri çeşitli dergilerle birlikte yönetiminde de yer aldığı Militan, Sanat Emeği, Sanat Olayı, Yazko-Edebiyat, Hürriyet Gösteri ve kitap-lık dergilerinde yayınlandı.

Barış Pirhasan, ilk şiir kitabını 1981’de Tarih Kötüdür adıyla yayımladı. Daha sonra ilk şiirlerinin de yer aldığı İmzasız El Yazıları (1984), Babam Benden Hiçbir Şey Anlamıyor (1994) ve Aşkla Kedi Arasındaki Yedi Benzerlik (2011) kitapları yayımlandı. Bunların yanında “Hurrem” adlı uzun şiiri, 2011’de Ceren Oykut’un çizimleriyle kitap olarak basıldı.

Barış Pirhasan’ın yazar, şair, senarist ve yönetmenliğinin yanında çevirmenlik tarafı da vardır. Pek çok yabancı şairin şiirlerini çevirdi. Erdal Alova ile birlikte Constantin Cavafy’den yaptıkları çeviriler birçok yayınevince yayınlanırken kendisinin çevirdiği Lewis Carroll’un “The Hunting of the Snark” adlı uzun şiiri “Köpan Avı” adıyla basıldı.

Yazar, üzerinde çalıştığı İKİ ARTI BİR” adlı romanın ön araştırmalarını Berlin’de sürdürmektedir.

Şiirlerinde zengin bir imge dünyası bulunan Barış Pirhasan, yaşamını olabildiğince gizleyerek eserlerine taşımıştır. Sinema gibi hayatın ve sanatın her tarafına nüfuz edebilen bir alanda çalışan şairin eserlerinde ayrıntı kompozisyonu da dikkat çekmektedir. Şiirlerindeki insan, çoğunlukla büyük şehirlerdeki yalnız birey kimliğinde görünür. Batı’nın zengin ve keşmekeş cazibesine bir adım uzaktaki bu Doğulu şairin devlet/ler karşısındaki başkaldırısı, susturulmuş bir çığlık sesi olarak gelir şiirlerinde. Emperyalizmin sömürdüğü coğrafyaların her iktidar yoksunu silik şahsiyetleri gibi bu şiirlerde de insan, cinselliğe, din/ler’in aldatmacasına ve kalabalıklardaki yalnızlığa düşer. Pirhasan, Ahmet Haşim’in yolunu tercih ederek şiirin anlam derinliğini ön plana çıkarma gayreti göstermektedir.

Kaynakça

Işık, İhsan (2007). “PİRHASAN, Barış”, Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 7), Ankara: Elvan Yayınları.

Konuk, N. (2007). “PİRHASAN, Barış”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (C. 7), (Ed. O. Cihat, Süyinşialiyev), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HATEM TÜRK
Yayın Tarihi: 03.10.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tarih KötüdürYeni Türkü Yayınları / İstanbul1981Şiir
İmzasız El YazılarıAdam Yayınları / İstanbul1984Şiir
Babam Benden Hiçbir Şey AnlamıyorYapı Kredi Yayınları / İstanbul1994Şiir
Aşkla Kedi Arasındaki Yedi BenzerlikSözcükler Yayınevi / İstanbul2011Şiir
Hurremİletişim Yayıncılık / İstanbul2011Şiir
Bütün ŞiirleriKarakarga Yayınları / İstanbul2018Şiir
Ölümden Sonra AşkKarakarga Yayınları / İstanbul2018Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MEHMED CEMÂLEDDÎN EFENDİd. 1848 - ö. 1917Doğum YeriGörüntüle
2FAHRÎ, Hacı Fahreddîn Efendid. ? - ö. 1861 ds.Doğum YeriGörüntüle
3Sevin Okyayd. 25 Kasım 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Müslüm Oğuzd. 20 Şubat 1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5GÜLOĞLU, İsmail Güloğlud. 1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Hüseyin Özbayd. 02 Mart 1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Anıl Meriçellid. 23 Haziran 1937 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Filiz Aygündüzd. 1971 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Cengiz Kılçerd. 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Emine Işınsud. 17 Mayıs 1938 - ö. 5 Mayıs 2021Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Orhan Buriand. 18 Mart 1914 - ö. 5 Mayıs 1953Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Umur Bugayd. 17 Ocak 1941 - ö. 06 Ağustos 2019Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Koray Barış İncitmezd. 23 Ocak 1974 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Barış Uygurd. 1978 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15BARIŞ MANÇOd. 02.01.1943 - ö. 01.02.1999Madde AdıGörüntüle