RAHMÎ, İbrahîm Rahmî Efendi

(d. 1255/1839 - ö. 1312/1894)
divan şairi ve nasir
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı İbrahîm Rahmî Efendi’dir. Şiirlerinde Rahmî mahlasını kullandı. Şevval 1255/1839 yılında Girit adasının Kandiye şehrinde doğdu. Kandiyeli Abdülhamîd Ağa’nın oğludur. İbtidai mektebinde okuduktan sonra dayısı Hoca Sâlih Râcih Efendi’den ve diğer âlimlerden ders gördü. Girit’te bulunduğu sırada şiirlerini okuyup takdir eden Âlî Paşa tarafından salise rütbesiyle Nalviz kazası kaymakam muavinliğine atandı. Kandiye mutasarrıfı Edhem Pertev Paşa’nın uygun bulmasıyla Kandiye, 1285/1868’de İzmir İdare meclisleri baş kitabetine, daha sonra rüsumat tahrirat baş kitabetine tayin edildi. İzmir’deyken Yozgatlı Mustafa Keşfî Efendi’nin derslerine devam ederek icazet aldı. 1296/1879’da Girit Rüsumat Nezaretine, 1303/1886’da Preveze Rüsumat Nezareti vekâletine, 1305/1887’de Cidde Rüsumat Nezaretine tayin olundu. Hac görevini yerine getirdi. Cidde’nin havasına alışamadı ve İstanbul’a geldi. Mütemayiz rütbesi tevcih ve 1308/1889’da İskenderun Rüsumat Nezaretine atandı. 1310/1892’da İstanbul’a gelip bir ay sonra geri İskenderun’a döndü. Mübtela olduğu baş ağrısının etkisiyle 10 Rebiulevvel 1312/11 Eylül 1894 yılında İskenderun’da vefat etti. Vasiyeti üzerine Bilan mevkisindeki kabristana defnedildi. Muallim Fevzî Efendi ölümüne “Târîh-i irtihâlin kayd itdi kilk-i Fevzî/Rahmî Efendi kıldı cidden cinâna rıhlet” beytini tarih düşürdü.
Eserleri şunlardır:
1. Vâsıtatü’s-Sülûk fî Siyâseti’l-Mülûk: Arapçadan çeviridir. 1879’da basıldı.
2. Ferâidü’l-Fevâid: Hâfız-ı Şîrâzî Dîvânı’nın şerhidir. Basılmamıştır.
3. Âdâb-ı İnsân: İmam-ı Gazâlî’nin Bidâyetü’l-Hidâye adlı eserinin bir kısmının çevirisidir. Basılmamıştır.
4. Risâle-i Râbıta: Mevlânâ Hâlid’in rabıtaya dair risalesinin çevirisidir.
İhyâ-yı Ulûm çevirisi ise ölümüyle yarım kaldı.
İbrahîm Rahmî Efendi; Türkçe, Arapça, Farsçada nazım ve nesire muktedir bir edip idi.

Kaynakça

Baştuğ, İbrahim (hzl.) (2002). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şâirleri. C. IV. Ankara: AKM Yay.

Cunbur, Müjgan (2007). “Rahmî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C.7. Ankara: AKM Yay. 278.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Tatcı, Mustafa, Cemal Kurnaz (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. MEHTAP ERDOĞAN
Yayın Tarihi: 25.11.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel
Dil âşinâ-yı sırr-ı hüviyyet değil midir
Meclâ-yı lem’a-i ahediyyet değil midir


Dil vâkıf-ı rümûz-ı hikem olsa çok değil
Üstâdı nüktedân-ı hakîkat değil midir

 

Rencîde etme kalbini zinhâr kimsenin
Kesr-i kulûb mûcib-i nekbet değil midir


Tâkey hevâ-yı befs ile şeytâna ibtidâ
Bu hâletin nihâyeti haybet değil midir

 

Bir nîm-nigâhı mülket-i dil pâdişâhının
Rahmî medâr-ı feyz ü sa’âdet değil midir
(Baştuğ, İbrahim (hzl.) (2002). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şâirleri. C. IV. Ankara: AKM Yay. 1780.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1LEBÎB, Müftî Efendi-zâded. ? - ö. 1768-69Doğum YeriGörüntüle
2RÂŞİD, Ali Râşid Efendi, Kandiyelid. 1858 - ö. 1917Doğum YeriGörüntüle
3NAKŞÎ, Çıkrıkçı Şeyh Mustafa Efendid. ? - ö. 23 Mayıs 1757Doğum YeriGörüntüle
4NÂZIMd. 1839 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5İsmail Hakkı Paşad. 1839-40 - ö. 18 Ocak 1913Doğum YılıGörüntüle
6ÂSAF, Süleymân Âsaf Beyd. 1839 - ö. 1913Doğum YılıGörüntüle
7SÂMİH, Nasûhî-zâde Mehmed Sâmih Efendid. ? - ö. 1894Ölüm YılıGörüntüle
8DELİ MEHMED, Mehmedd. 1836 - ö. 1894Ölüm YılıGörüntüle
9CELÂLÎ, Mustafad. 1829-1830 - ö. 1893-1894Ölüm YılıGörüntüle
10M. Kemaleddind. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11Abdülhak Şinasi Hisard. 14 Mart 1887 - ö. 3 Mayıs 1963MeslekGörüntüle
12Emin Bülentd. 13 Mart 1886 - ö. 29 Kasım 1942MeslekGörüntüle
13HANDÎ, Eskizağralıd. ? - ö. 1860 ds.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SUÂD HANIMd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15RÂZÎ, Arapkirlid. 1833 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16LÂMİ’Î ÇELEBİ, Mahmûd b. Osmând. 1472-3 - ö. 1532Madde AdıGörüntüle
17BEYÂNÎ, Mustafâd. ? - ö. 1597-98Madde AdıGörüntüle
18İSMÂİL HAKKI, Baban-zâde, Bağdatlıd. 1876 - ö. 1913Madde AdıGörüntüle