Madde Detay

Üsküdar'ın İhsaniye Mahallesi'nde dünyaya geldi. Asıl adı Mehmet Burhanettin'dir. Babası Mahmud Ziyaeddin Bey, annesi Fatma Naciye Hanım'dır. Ortaöğrenimini Ravza-i Terakki Mektebi ve Üsküdar İdadisi'nde tamamladı. 1911'de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Avukatlık, Evkaf İnşaat Başkâtipliği, Ticaret Bakanlığı Hukuk Müşavirliği, Fransızca öğretmenliği, İstanbul Şehir Meclisi Üyeliği ve İaşe Müdürlüğü görevlerinde bulunan Felek, uzun yıllar devam edecek olan gazetecilik hayatına öğrencilik yıllarında başladı. 1909 yılı itibariyle Donanma, İdman ve Tetebbu'da spor muhabiri olarak çalıştı. 1918'de Tasvir'i Efkâr'da spor yazarlığı ve foto muhabirliği yapan yazar, 1924'ten itibaren Tevhid-i Efkâr, Vakit, Vatan, Millet, Yeni Ses, Milliyet, Tan ve Cumhuriyet gazetelerinde mizahi yazı ve fıkralarını yayımladı. 1937-1957 yılları arasında Tef, Akbaba ve Kahkaha gibi mizah dergilerinde kısa hikâyeleri ve mizahi yazılarıyla yer aldı. 1969-1982 yılları arasında her gün kaleme aldığı fıkraları, Milliyet gazetesinde yayımlandı.

Sporla yakından ilgilenen Burhan Felek, Spor Yazarları Derneği ve Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi'ndeki başkanlık görevlerinin yanında Beden Terbiyesi Danışma Kurulu'nda üyelik yaptı. Sporla alakalı makaleleriyle Türkiye'de sporun gelişmesine katkıda bulundu. Futbol ve güreş müsabakalarında hakemlik yaptı. Balkan ve Akdeniz Oyunları kurucuları arasında yer alan yazar, 1924 ve 1928 Olimpiyat Oyunları’nda yöneticilik görevini üstlendi.

Türk Basın Birliği kurucularından biri olan Felek, yazılarıyla halk tarafından beğeniyle takip edildi. 1950’lerin başında İstanbul Hemşeriler Cemiyeti'nin kurulmasına öncülük etti. 1967-1982 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1975'te "en eski ve en çok yazı yazan yazar" olması dolayısıyla, 26 yıl başkanlık yapacağı Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından kendisine "Şeyhü'l-Muharrirîn" unvanı verildi. Uluslararası Basın Enstitüsü'nün "basın mesleğinin uluslararası en kıdemli yazarı" seçtiği Felek'e, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi tarafından da "fahri doktorluk" nişanı verildi.

4 Kasım 1982'de İstanbul'da hayatını kaybetti. Kabri, Karacaahmet Mezarlığı’ndadır. Vefatından sonra kendisine Fransa Hükûmeti tarafından "Legion d’honneur" nişanı verildi. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ise basında kesintisiz elli yılı aşkın hizmette bulunan gazetecilere "Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü" vermeye başladı.

Adı İstanbul ile özdeşleşmiş yazarlardan biri olan Burhan Felek, eski İstanbul hayatını her yönüyle anlattığı yazılarıyla tanınmıştır. Toplumsal değişime bilhassa İstanbul üzerinden ayna tuttuğu yazılarında, kendi hayatından örneklerle, geçmiş ve bugün karşılaştırması yapmıştır. Kültürel belleği gelecek nesillere aktarmayı görev bilen yazar; milletin, mazisine sahip çıkması koşuluyla varlığını idame ettirebileceği görüşündedir. Tarih yazımı ile meşgul olanların, ele aldıkları dönemlerin gündelik hayatına yeterince önem vermemelerini eleştirir ve bu boşluğu doldurmanın kendisi için bir ödev olduğunu belirtir (1985: 83; 1974: 7). Receb'in Kahvesi, Felek 1-2, Eski İstanbul Hikâyeleri, Vatandaş Ahmet Efendi gibi eserlerinde İstanbul hayatına dair gözlemlerini paylaşan yazar; ahlaki yozlaşmadan komşuluk ilişkilerine, ekonomik sıkıntılardan yerleşim problemlerine kadar gündelik hayattaki değişimi muhtelif cepheleriyle anlatmaya çalışmıştır.

Burhan Felek için "nevi artık çok az görülen bir İstanbul beyefendisi" ifadesini kullanan Haldun Taner, yazarın halk tarafından çok fazla sevilmesinin "(...) Emekli memurundan ev kadınına, aydın kesiminden halk kesimine, yeni yetişen delikanlılardan genç kızlara kadar her gradoda insanı ilk cümlesi ile yakalayıp yazısını sonuna kadar okutma gücünü borçlu olduğu külfetsiz ve sıcak üslubunun da önce bu nefis Üsküdar Türkçesinden, sonra da Nasreddin Hocalardan, Bektaşi fıkralarından ve bir zamanlar gençliğinde aralarına karışıp övür [akran] olduğu ortaoyunu ustalarının rahatlığından kaynaklandığını (...)" belirtir (1980: 2). Gülmeye ve güldürmeye öncelik verdiğini söyleyen Felek, dramı tercih etmediğini dile getirir; çünkü ona göre "tabiat kâfi miktarda kişiler üzerinde facia yaratmakta"dır. Bu sebeple yazılarını umumiyetle mizahi bir zaviyeden kaleme almaya çalışmıştır. Sadelikten yana olan yazar, yazıda iddiası olmadığını söylemekte, amacının okura ferahlık vermek olduğuna dikkat çekmektedir. Pek çok kez Türkçenin en güzel hâlinin İstanbul Türkçesi olduğunu dile getirmiş, Türkçeyi halkın anlayacağı şekilde yazmaya çalışmıştır (Karaalioğlu 1980: 350; 354).

Türkiye’nin ilk fıkra yazarı olarak kabul edilen Burhan Felek, hayatının 72 yılını gazeteciliğe adamıştır. Mizahi fıkra ve hikâyelerle süsleyerek sohbet havası içinde yazdığı yüzlerce yazısı gazete ve dergilerde okurlarla buluşmuştur. Eserlerinden; Hint Masalları, Hindistan gezisi izlenimlerinden oluşmaktadır. İki cilt hâlinde yayımlanan Felek'te fıkralarını bir araya getirmiştir. Louis Verneuil’in L'Amant de Madame Vidal adlı eserinden uyarladığı "Melek Hanım’ın Kıskançlığı" 1953-1954 yılları arasında Şehir Tiyatroları’nda sahnelenmiştir (Anamur 2013: 1016). "Edi ile Büdü" adlı bir senaryosu olan yazar Don Camillo'nun Küçük Âlemi, Don Camillo Moskova'da, Vur... Fakat Dinleme, Oldu Bitti adlı çevirilere de imza atmıştır.