Madde Detay
Avanzâde Mehmet Süleyman
(d. 1871 / ö. 1922)
Eczacı, Yazar, Çevirmen
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Avanzâde Mehmet Süleyman, 1871'de İstanbul Beşiktaş Abbasağa Mahallesinde doğdu. (Erdoğan Çeltik 2017: 5) Babası Karahisarlı Avanzâde Süleyman Bey’dir. 1890'da Beşiktaş Askerî Rüştiyesi’ni, 1893'te Tıbbiye Mektebi Eczacılık bölümünü bitirdi. (Komisyon 2003: 668) Bu tahsilinden sonra bir müddet Haydarpaşa ve Yıldız Hastanelerinde görev aldı. (Erdoğan Çeltik 2017:6) Ayrıca Haydarpaşa Askerî Tatbikat Mektebi’nde muallim muavini olarak çalıştı ve Fransızca ve fizik derslerine girdi. (Okay 1999: 188)
1902 yılında yazı kurulu sorumlusu olduğu Musavver Terakki’deki Rus karşıtı söylemler sebebiyle 1903 yılında Kudüs’e sürgün edildiği bilgisi galat olsa da; bir jurnal sebebiyle sürgün edildiği daha isabetli bir bilgi olarak karşımıza çıkar. (Shick’ten aktaran Erdoğan Çeltik 2017: 6) Burada beş buçuk yıl kalan (Avanzâde 1327: 5) Avanzâde, Kahire’ye geçti. II. Meşrutiyet’in ilânı üzerine İstanbul’a döndü ve Sıhhıye-i Askeriye’nin tercüme ve istatistik kısmına yüzbaşı rütbesiyle girdi. 1912’de binbaşı rütbesine yükseldi ve Harbiye Nezareti Sıhhiye Dairesi’ne ecza müfettişi olarak görev aldı. (Komisyon 2003: 668; Işık 2007: 2450) Ceride-i Tıbbiye-i Askeriye’nin başmuharrirliğini yaptı. İcra etmiş olduğu görevleri sebebiyle muhtelif madalyalara layık görüldü. (Erdoğan Çeltik 2017: 8) 1922 'de İstanbul’da öldü.
Son derece velût bir yazar olan Mehmed Süleyman, Tanzimat’ın “eğlendirerek eğitme” anlayışını benimsemiştir. Bu bakımdan Ahmet Mithat Efendi’yi takip ettiğini söylemek mümkün olsa da onun kadar telif edebî eser ortaya koyduğunu söylemek güçtür. Halkın ilgisini çekecek popüler meselelerde olduğu gibi, günlük hayatın doğurduğu sorunları hafifletecek eğlenceli meseleler ve halk için faydalı kısa bilgileri onun eserlerinde bulmak mümkündür. Farklı konularda ve farklı disiplinlerde telif ve tercüme olarak yayımladığı eser sayısı yüz otuz beştir. (Erdoğan Çeltik 2017: 11) Bunların pek çoğu çeviri olmakla birlikte, birçoğunun hacmi fasikül seviyesindedir. Makale hacminde olan çalışmalarını da müstakil bir eser formunda bastırdığı için eser sayısı oldukça fazladır. Siyasî, kültürel, ekonomik, sağlık, spor ve daha birçok günlük hususiyetlere dair değerlendirmeleri, bilgileri ve çevirileri müstakil eserler olarak neşretmiştir.
1893'ten itibaren Sabah gazetesindeki eczacılıkla ilgili yazılarıyla bu gazetenin yazı kuruluna dâhil olur. 1898'decHanımlara Mahsus Takvim’de; 1902'de Musavver Terakki’de yazıları çıkar. (Erdoğan Çeltik 2017: 6) İkdam, Tercüman-ı Hakikât ve Tanin gazetelerinin yazı işlerinde çalışmıştır. (Komisyon 1985) Binbaşı rütbesiyle görev yaptığı sırada Ceride-i Tıbbiye-i Askeriye adlı derginin yayım sorumlusu olmuştur. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra çıkardığı aile ve tıbbiye dergisi olan ve ilk sayısı 1913'te çıkan Afiyet sekiz bin tiraja; popüler meselelere odaklanan ve ilk sayısı 1915'te çıkan Güzel Prenses ise on iki bin tiraja ulaşır. 1918'de çıkarttığı Hür Çocuk ve Nevsal-i Nisvan dergileri, devrin süreli yayınları arasında ön plana çıkar. Hür Çocuk ile Mâlûmât birbiriyle örtüşen hususiyetlere sahip olduğu gibi toplamda yüz elli sayıya ulaşan Güzel Prenses ile Afiyet de böyle bir benzerliğe sahiptir. (Erdoğan Çeltik 2017: 386) Başta bir roman olarak çevrilen Güzel Prenses sonraları süreli bir yayın mahiyetine kavuşur. Halktan gelen mektuplar eşliğinde halkı da bu dizgeye dâhil eder. Böylece halka faydalı olabilme konusunu İstanbul sınırlarının da dışına çıkarmış olur. Avanzâde’nin bu algısı, edebî eserlerinde de karşımıza çıkar. Telif ve tercüme romanlarında ortaya koyduğu olay örgülerinin gerçek hayattan alındığına dair yaptığı açıklamalar klasik gerçekçi roman anlayışına örnek teşkil ettiği gibi halk için sanat anlayışını da somut kılar.
Halkı bilgilendirmeyi hedefleyen Avanzâde, (Komisyon 2003: 668) eser ortaya koyarken faydalı olmak esasını önceler. Süreli yayınlarda kalan makalelerini de toplu olarak eserlerinde bir araya getirir. (Erdoğan Çeltik 2017: 12) İnsan sağlığıyla ilgili meselelere ziyadesiyle ağırlık veren Avanzâde, devrin sosyal gerçekliği bağlamında insanların birbirine sormak isteyip de soramadığı hemen her mesele hakkında malumatı barındıran çalışmalar ortaya koymuştur.
Edebî eserleri olay ağırlıklı olan (Erdoğan Çeltik 2017: 17) Avanzâde’nin telif olan edebî eserlerinin sayısı çok fazla değildir. On civarı hikâye ve üç romanı telif olarak değerlendirmek mümkündür. Bununla birlikte çevirdiği hacimli edebî eserlerin varlığında kurguya sağladığı katkıların seviyesini oldukça yüksektir. Uyarlamaya yaklaşan çeviri eserlerinin bazıları tefrika olarak yayımlarken bazılarını da müstakil bir eser olarak tek parça halinde yayımlanır. Avanzâde, 113 Numaralı Hane, Güzel Prense Saray Entrikaları, Atalanta yahut Altın Gölü eserlerini Sisak Ferit ve İskender Efendi ile birlikte hazırlamıştır. (Erdoğan Çeltik 2017: 442)
Eserlerindeki dil ve üslup, devre göre son derece açık ve anlaşılır seviyededir. Cinayet, aşk, ıstırap, entrika gibi izlekler onun edebî eserlerinde yoğun olarak yer alır. Bu bakımdan devrin edebî temayülüne uygunluk söz konusudur. Ayrıca Avanzâde’nin Türk edebiyatındaki polisiye türündeki eserlere nicelik olarak iyi bir katkı sunmuştur. Eserleri bu özellikleri sebebiyle yoğun ilgi görmüş ve genel olarak birden fazla baskı yapmıştır.
Avanzâde’nin Türkçeye çevirdiği eser sayısı, bütün eserleri arasında en büyük yekûnu tutar. Fransız edebiyatının ünlü eserlerini Türkçeye aktarmakla kalmaz bazılarını tiyatro metni olarak tasarlar. Tasarlanan bu metinler, Mınakyan heyeti tarafından sahnelenmiştir. (Komisyon 1985: 218)
Avanzâde’nin fayda esasına dönük olarak neşrettiği eserleri arasında meslekî bilgileri ihtiva eden eserler de mevcuttur. Bu eserlerde eczacılık ve sağlık tetkiki meselelerine dair teknik bilgilere yer alır. Tarih ve kültür meselelerine dair bilgilendirici eserler de kaleme alan Avanzâde, devrin sosyo-politik panoramasının bir getirisi olarak Almanya ve Alman kültürüne dair birçok eser yayımlar. Bunun yanı sıra Japonlarla ilgili müstakil eserleri de vardır. Bu eserlerinde de halkı bilgilendirme kaygısı ön plandadır.
Aile hayatı, yemek kültürü, kadınlara dair hususiyetler, basit sağlık bilgileri, faydalı bilgileri ihtiva eden takvimler, siyasî meselelere dair malumatlar onun eserlerinde farklı boyutlarda görünüm kazanır. Avanzâde'nin eserlerinin yarısından fazlasını teşkil eden yekûnu araştırma ve halkı bilgilendirme gayretiyle kaleme alınmıştır. Elliden fazla eseri tercüme olarak karşımıza çıkar. Diğerleri deneme, siyasal fikir, muhtelif izleklere sahip edebî eserlerdir.
Kaynakça
Avanzâde, Mehmed Süleyman (1327), İskanbil Falı. İstanbul: Kader Matbaası.
Erdoğan Çeltik, Seher (2017), “Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları”. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Işık, İhsan (2007), Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C. 6, Ankara: Elvan Yayınları.
Komisyon (1985), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. 6. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Komisyon (2003), Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.1, İstanbul: YKY.
Okay, Cüneyd (1999), “Mehmed Süleyman (Avanzâde)”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi. C.2. İstanbul: YKY.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. DİNÇER ATAYYayın Tarihi: 27.04.2019Güncelleme Tarihi: 24.08.2021
Yayın Tarihi: 27.04.2019Güncelleme Tarihi: 24.08.2021
Güncelleme Tarihi: 24.08.2021
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Oyuncu Kızı | Yavonaki Panayoditis Matbaası / İstanbul | ? | Çeviri |
| Şeytankaya Cinayeti | Tarik Matbaası / İstanbul | ? | Çeviri |
| Kızlara ve Hanılara Cimnastik | Aile Kütüphanesi / İstanbul | ? | Diğer |
| İki Kızın Sevdalısı | Yavonaki Panayoditis Matbaası / İstanbul | ? | Hikâye |
| Kanlı İntikam | Tefyyüz Kütüphanesi / İstanbul | ? | Roman |
| Musavver ve Mükemmel Yeni Osmanlı Takvimi 1. Sene | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1309 / 1893 | Diğer |
| Musavver Fenni Eğlenceler 3 Cilt | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1309 / 1893, 1310 / 1894, 1312 /1896 | Araştırma |
| Muhafaza-yı Sıhhat | Âlem Matbaası / İstanbul | 1310 /1894 | Araştırma |
| Musavver ve Mükemmel Yeni Takvim-i Maarif | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1310 / 1894 | Diğer |
| Musavver ve Mükemmel Yeni Takvim-i Maarif 2. Sene | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1310 / 1894 | Diğer |
| Muharrir Kadınlar | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1311 / 1895 | Araştırma |
| Muhbir-i Terakkıyat-ı Fenniyye ve Medeniyye Musavver Takvim-i Cihan | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1311 / 1895 | Diğer |
| Musavver Takvim-i Cihan. 3. Sene 1311 Mâli Senesi | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1311 / 1895 | Diğer |
| Rehnümâ-yı İdare-i Beytiyyeden Musavver Leke Risalesi | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1311 / 1895 | Diğer |
| Japonya - Edebî Fıkra | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1312 / 1896 | Çeviri |
| Japonya. Ahval-i Hazıra ve Sûret-i Tekâmülü | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1312 / 1896 | Çeviri |
| Tasvir | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1312/1896 | Çeviri |
| Âlî CenabBir Kız | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1313/1897 | Çeviri |
| Üç Güzeller | Yuvanaki Panayoditis Matbaası / İstanbul | 1314/1898 | Çeviri |
| Deniz Kızı Froe Adalarında | Mahmut Bey Matbaası / İstanbul | 1314/1898 | Çeviri |
| Hanımlara Mahsus Takvim | ? / İstanbul | 1314/1898 | Diğer |
| Tertib-i Cedid Musavver Osmanlı Takvimi, Beşinci Sene | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1314/1898 | Diğer |
| Teyzenin Kurnazlığı | Yavonaki Panayoditis Matbaası / İstanbul | 1314/1898 | Hikâye |
| Nevsâl-i Nisvan | Hanımlara Mahsus Gazete Kütüphanesi / İstanbul | 1315/1899 | Araştırma |
| Mükemmel Hazine-i Letâif | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1315/1899 | Çeviri |
| Şeytan Mağaraları 5 Cilt | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1315/1899 | Çeviri |
| Binbir Çeşit | Yuvanaki Panayoditis Matbaası / İstanbul | 1315/1899 | Diğer |
| Bayram Gecesi | Yuvanaki Panayoditis Matbaası / İstanbul | 1315/1899 | Hikâye |
| Letaif Cüzdanı | Reşid Efendi Hanından 38 numaralı matbaa / İstanbul | 1315/1899 | Mizah |
| Mükemmel Hazine-İ Letâif | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1315/1899 | Mizah |
| Nevsal-i Nisvan | Şems Matbaası / İstanbul | 1315/1899 | Diğer |
| Mütâlaa Salonu | Asır Matbaası / İstanbul | 1315/1899 | Diğer |
| 113 Numaralı Hane 1. Cilt | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1315 / 1899 | Çeviri |
| Recep'in Nişanlısı | Yuvanaki Panayoditis Matbaası / İstanbul | 1316/1900 | Hikâye |
| Gizli Oda | Tarik Matbaaası / İstanbul | 1316/1900 | Roman |
| 113 Numaralı Hane 2. Cilt | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1316 / 1900 | Çeviri |
| 113 Numaralı Hane 3. Cilt | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1318/1902 | Çeviri |
| Omnibüs Cinayeti | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1318/1902 | Çeviri |
| Japonya ve Japonyalılar | Asır Matbaası / İstanbul | 1320/1904 | Araştırma |
| Fennî Eğlenceler | Artin Asaduryan Şirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul | 1322/1906 | Araştırma |
| Kuvvet Yemekleri ve Kuvvet İlaçları | Kader Matbaasıs / İstanbul | 1323/1907 | Araştırma |
| Ahrar mı İttihat mı? | Karabet Matbaası / İstanbul | 1325 / 1909 | Deneme |
| Bel Soğukluğu | Kader Matbaası / İstanbul | 1326/1910 | Araştırma |
| Gençlere Sıhhî ve Tıbbî Gizli Nasihatler | Afiyet Kütübhanesi / İstanbul | 1326/1910 | Araştırma |
| Lord Hop | Matbaa-i Keteon / İstanbul | 1327/1911 | Çeviri |
| Monte Kristo 6 Cilt | Matbaa-i Jirayır ve Keteon / İstanbul | 1327/1911 | Çeviri |
| Sefiller 1. cilt | Matbaa-iJirayır ve Keteon / İstanbul | 1327/1911 | Çeviri |
| İskanbil Falı | Kader Matbaası / İstanbul | 1327/1911 | Deneme |
| Şeref Sokağı Esrarı | Martoğlu Kütüphanesi Edeb Matbaası / İstanbul | 1327/1911 | Deneme |
| Trablusgarp ve Devlet-i Âliye – İtalya Vekâyi-i Harbiyesi | Matbaa ve Kütübhane-i Cihan / İstanbul | 1327 / 1911 | Araştırma |
| Mesâil-i Mühimme-i Sıhhiye ve Hayatiyeden Yalnız Erkeklere Mahsus Adem-i İktidar | Kasbar Matbaası / İstanbul | 1327 / 1911 | Araştırma |
| Ulûm-ı Hafiyeden Yıldızname | Asaduryan ve Mahdumları Matbaası / İstanbul | 1327 / 1911 | Araştırma |
| Atalanta Yahut Altın Gölü | Lusiyen Matbaası / İstanbul | 1327 / 1911 | Çeviri |
| Ulûm-İ Hafiyeden Ayine İle Keşf-İ İstikbâl | Keteon Matbaası / İstanbul | 1327 / 1911 | Araştırma |
| Rokanbol | Kader Matbaası / İstanbul | 1328/1912 | Çeviri |
| Sefiller 2. cilt | Matbaa-iJirayır ve Keteon / İstanbul | 1328/1912 | Çeviri |
| Sefiller 3. Cilt | Matbaa-iJirayır ve Keteon / İstanbul | 1328/1912 | Çeviri |
| Sefiller 4. Cilt | Matbaa-iJirayır ve Keteon / İstanbul | 1328/1912 | Çeviri |
| Ulûm-ı Hafiyeden İlmü'l-bedenin Esrar ve Hafayâsından Aza Seğirmesi | Lüsiyen Matbaası / İstanbul | 1328 / 1912 | Araştırma |
| Zengin Kızı İzdivaç Entrikaları | Lusiyen Matbaası / İstanbul | 1328 / 1912 | Çeviri |
| Eczacılara Mahsus Muhtıra | Kader Matbaası / İstanbul | 1329/1913 | Araştırma |
| Muabbir Yahud Yeni Ve Mükemmel Tabirname | Matba-i Kader / İstanbul | 1329/1913 | Diğer |
| Gençlerde İstimna Bi’l-yed | Keteon Bedrosyan Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Araştırma |
| Gizli Lisan | Hukuk Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Antoloji |
| Alman Kadınları | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1330/1914 | Araştırma |
| İdrar Tahlili | Kader Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Araştırma |
| Kadın Esrarı | Artin Asaduryan ve Mahdumları Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Araştırma |
| Rehber-i Muamelât-ı Zevciye | Hukuk Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Araştırma |
| Musavver ve Mükemmel Kıyafetname | Artin Asaduryan ve Şirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Araştırma |
| Kısır Kadınlar | Artin Asaduryan ve Mahdumları Matbaasıs / İstanbul | 1330/1914 | Araştırma |
| Kızları Nasıl Evlendirmeli | Necm-i İstikbal Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Çeviri |
| Güzel Hemşire yahut Bir Mahkûmun Kızları | Kadınlar Dünyası Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Çeviri |
| Kız mı Oğlan mı? | Araks Matbaası / İstanbul | 1330/1914 | Çeviri |
| Aile Aşçısı 100 Türlü Çorba Pişirmek Usûlü | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1330 / 1914 | Diğer |
| Gizli Tertipler | Araks Matbaası / İstanbul | 1331/1915 | Araştırma |
| İlm-i Ahvali'l-Kadem | Lusiyen Matbaası / İstanbul | 1331/1915 | Araştırma |
| Ulûm-ı Hafiyyeden İlm-i Kehânet Kendi Kendine Sihirbazlık | Araks Matbaası / İStanbul | 1331/1915 | Araştırma |
| Afiyet Gazetesi | - / İstanbul | 1331/1915 | Diğer |
| Ulûm-ı Hafiyyeden İlm-i Kıyafet | Kader Matbaası / İstanbul | 1332/1916 | Araştırma |
| Alman Askeri ve Almanya’da Hayat-ı Askeriye | Orhaniye Matbaası / İstanbul | 1332 / 1916 | Araştırma |
| Alman Durûb-ı Emsâli | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1332 / 1916 | Araştırma |
| Alman Tarihi | Orhaniye Matbaası / İstanbul | 1332 / 1916 | Araştırma |
| Alman Usulü Ticaret ve Servet Usulleri | Orhaniye Matbaası / İstanbul | 1332 / 1916 | Araştırma |
| Almanlar Gibi Kuvvetli ve Uzun Boylu Nasıl Olunur? | Orhaniye Matbaası / İstanbul | 1332 / 1916 | Araştırma |
| Almanya Devleti | Orhaniye Matbaası / İstanbul | 1332 / 1916 | Araştırma |
| Uyuz Hastalığı ve Kolayca Tedavi Çareleri | Kader Matbaası / İstanbul | 1332/1916 | Araştırma |
| Yemek Hıfzı's-sıhhası | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1332/1916 | Araştırma |
| Yeşil Maske | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1332/1916 | Çeviri |
| Zehirli İlaç: Pinkerton’un Oğlu | Orhaniye Matbaası / İstanbul | 1332/1916 | Çeviri |
| Zehirli Yüzük: Pinkerton’un Oğlu | Orhaniye Matbaası / İStanbul | 1332/1916 | Çeviri |
| Yankesiciler Muallimi | Evkâf Matbaası / İstanbul | 1332/1916 | Çeviri |
| Aile Aşçısı 100 Türlü Sebze Pişirmek Usûlü | Kader Matbaası / İstanbul | 1332/1916 | Diğer |
| Aile Aşçısı 100 Türlü Yumurta Pişirmek Usûlü | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1332/1916 | Diğer |
| Aile Eczanesi (Alman Usulü) | Kader Matbaası / İstanbul | 1332/1916 | Araştırma |
| Tifüs Yahut Lekeli Humma | Kadınlar Dünyası Matbaası / İstanbul | 1332/1916 | Araştırma |
| Sıhhat Mutfağı | Kader Matbaası / İstanbul | 1332/1916 | Araştırma |
| Dilber Kontes | İkdam Matbaası / İstanbul | 1333/1917 | Çeviri |
| Masum Kız Esrarengiz Paket | Kader Matbaası / İstanbul | 1333/1917 | Roman |
| İlm-i Serair | Kader Matbaası / İstanbul | 1334/1918 | Araştırma |
| Alman Letaifi | Orhaniye Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Alman Muharrirleri | Cemiyet Kütüphanesi / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Alman Terbiyesi ve Alman Terbiyesi ile Çocuk Yetiştirmek | Cemiyet Kütüphanesi / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Alman Usulü Tütün İçmek | Cemiyet Kütüphanesi / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Alman Usulüyle Çocuk Yetiştirmek | Cemiyet Kütüphanesi / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Almanya Tarihi | Orhaniye Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Eski İnsanlar ve Keşf-i İstikbal Aile Arasında Vesait-i Muhtelife İle Tefeülde ve Keşf-i İstikbalde Bulunmak İçin Vesait-i Süheyleden Bâhistir | Cemiyet Kütüphanesi / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Gözlerdeki Esrar | Afiyet Kütüphanesi / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Hamam ve Melahat | Kader Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Diğer |
| Kadın Hastalıklarından Seyelân-ı Ebyaz | Kader Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Kadın Saçları | Kader Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Kuvvet İlaçları | Kader Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Mide Hastalıkları | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Musavver ve Mükemmel İlm-i Sima | Kadınları Dünyası Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Semirmek Usulleri ve Zayıflamak Çareleri | Kader Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Sıhhat, Kuvvet ve Melahat Nokta-i Nazarından Ne Yemeli ve Nasıl Yaşamalı? | Kader Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Sinir Hastalıkları | Kadınları Dünyası Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Araştırma |
| Dilber Bir Kız yahud Bir Genç Kızın Serencâmı | Kadınlar Dünyası Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Bir Aktristin Akıbeti | Matbaa-i Orhaniye Kolektif Şirketi / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Gizli Çekmece | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| İki Dost Deli mi Akıllı mı? | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| İki Hemşire | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| İki Rakip | Kadınlar Dünyası Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Katil Kadın Yahut Müthiş Bir Cinayet | Evkâf Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Mavi Parmaklar Yahut Canlı Hayal | Evkâf Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Polislerin Katili | Matbaa-i Orhaniye / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Sevdalı Kız ve Polis Hafiyesi Bernard | Kader Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Şüpheli Kadın | Kadınların Dünyası Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Ormanda Bir Kadın Cesedi | Türk Dünyası Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Doktorun Esrarı | Evkâf Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Güzel Prenses Saray Entrikaları | Lusiyen Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Roman |
| Baha ile Şefika | Kader Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Hikâye |
| Milyoner Kız yahut Yeşil Elmas | Evkâf Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Çeviri |
| Yeni, Mükemmel, Son Rehber-i İzdivaç | El-Adl Matbaası / İstanbul | 1335/1919 | Diğer |
| Adem-i İktidarın İlacı | Müdafaa Matbaası / İstanbul | 1336/1920 | Araştırma |
| Gençlere Mahus Hastalıklardan Ergenlik | Kader Matbaası / İstanbul | 1336/1920 | Araştırma |
| İngiliz Kadınları | İtimat Kütüphanesi / İstanbul | 1336/1920 | Araştırma |
| İspanyol Nezlesi | Evkâf Matbaası / İstanbul | 1336/1920 | Araştırma |
| Çalgıcı Kız | Evkâf Matbaası / İstanbul | 1336/1920 | Çeviri |
| İzdivaçta Büyücülük | Kader Matbaası / İstanbul | 1336/1920 | Diğer |
| Dilenci Sevdalı Kız | İtimat Kütüphanesi / İstanbul | 1336/1920 | Çeviri |
| Hür Çocuk | Cemiyet Kütüphanesi / İstanbul | 1336/1920 | Diğer |
| Malumât | - / İstanbul | 1336/1920 | Diğer |
| Meme Hıfzı's-sıhhası | Necm-i İstikbal Matbaası / İstanbul | 1337 / 1921 | Araştırma |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | AFÎF, Ayvansaraylı Afîf Efendi | d. ? - ö. 1811-12 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | HÂTİF, Ali Hâtif Efendi | d. ? - ö. 1823 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Uğur Mıstaçoğlu | d. 02 Haziran 1970 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Abdülgani Seniy Yurtman | d. 1871 - ö. Nisan 1951 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Şakir (Ayaşlı) | d. 1871 - ö. 18 Haziran 1917 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | Şekip (Tokadîzade) | d. 1871 - ö. 6 Ekim 1932 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | ŞAHİSTANOĞLU BAHRİ | d. 1879 - ö. 1922 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | FETHÎ, Mustafa Fethi | d. 1837 - ö. 28.12.1922 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Ali Kemal | d. 17 Ekim 1869 - ö. 6 Kasım 1922 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Mustafa Balel | d. 1 Eylül 1945 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 11 | İlhan Yardımcı | d. 1941 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Seyyid Ahmet Arvasi | d. 15 Şubat 1932 - ö. 31 Aralık 1988 | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Nurettin Sevin | d. 19 Mayıs 1900 - ö. 17 Eylül 1975 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Prenses Kadriye Hüseyin | d. 10 Ocak 1888 - ö. 1955 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Osman Fahri | d. 1890 - ö. 1920 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | MEHMET DÜNDAR, Mehmet Savaş Dündar | d. 10.08.1964 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | MEHMET ARTIRAN | d. 1927 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | İRFÂNÎ, Süleyman | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |