Şakir (Ayaşlı)

(d. 1871 / ö. 18 Haziran 1917)
Şair, Muallim, Müdür Muavini, İdadi Müdürü
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ankara'nın Ayaş kazasında dünyaya geldi. Babası Ayaş eşrafından Nazif Ağa'dır. (Ergun, 1929: 18, Göçgün, 1986: 137) İlköğrenimini Ayaş'ta tamamladı, ardından İstanbul'a giderek Darülmuallimîn mektebini bitirdi. 1895’te Konya İdadisi müdür yardımcılığına atandı. Burada altı yıl boyunca Türkçe, Arapça, edebiyat, tarih ve coğrafya dersleri verdi. (Önder, 1967: 10; Işık, 2011: 18) 1901'de Tokat İdadisi müdürlüğüne atandı. Buradaki mutaassıp çevreyle anlaşamadı. Bir cülus töreninde yaşadığı sinir buhranı neticesinde, hükümet aleyhinde konuşmasının ardından açılan soruşturma, zaten sinirleri zayıf ve fazlaca evhamlı olan Şakir’in buhranını artırarak hastalanmasına sebep oldu. İstirahat için Ayaş'a gönderildi, kısa süre sonra Konya'ya nakledildi. Rahatsızlığı artınca Sivaslı Ali Kemalî Bey onu himayesine aldı ve ölümüne kadar kendisiyle ilgilendi. Konya’da on üç sene inziva hayatı yaşadıktan sonra 18 Haziran 1917’de vefat etti. (Soyman-Koner, 1933: 43-46, İnal, 1988: 1770-1771)

Ayaşlı Şakir’in şiirleri iki devreye ayrılabilir. İlk devir şiirlerinde Divan edebiyatı zevkinin yanı sıra Muallim Naci etkisi de görülür. Bu şiirlerin çoğu aşk konusu etrafında şekillenir. (Uçman, 1985: 38) Tokat’taki görevi esnasında kendisini anlamayan çevresinden uzaklaşarak felsefeyle uğraşan Şakir’in şiirlerinde de bir değişim yaşanır. Edebi şahsiyetinin asıl kimliğini kazandığı bu dönemde yazdığı 184 bentlik “Düşündüm” şiirinde, evrenin varoluşu ve eşyanın hakikati üzerinde durur, Darwinizmi eleştirir. (Soyman-Koner, 1933: 40-42) Tokat’ta başına gelenlerin sebebini ele aldığı “Reyb-i Kebîr” şiirinde ise evhamlı, pesimist psikolojisi açıkça görülür. Yaşadığı zihnî ve manevi değişimle tasavvufa yönelen şair, Mevlana Celaleddin Rûmi, Şems Tebrizi gibi mutasavvıfların eserlerini inceler. Yazdığı şiirlerde de tasavvufi dünya görüşünü işler. (Soyman-Koner, 1933: 45; Göçgün, 1986: 145-146) Kimi lirik kimi didaktik kimi satirik üslup özellikleri taşıyan bu metinlerde edebi sanatlara sıklıkla başvuran şairin dili dönemini yansıtır.

Kaynakça

[Ergun], Saadettin Nüzhet (1929). “Şair Ayaşlı Şakir”. Millî Mecmua. 11 (116). İstanbul. 18-20.

Göçgün, Önder (1986). “Yakın Devrin Bir Mütefekkir-Şairi: Ayaşlı Şakir Efendi”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. S. 3. Konya. 137-155.

Işık, Ali (2011). Ayaşlı Şakir Hayatı ve Şiirleri. Konya: Hassa Mimarlık Yay.

İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 3. bs. 1770-1774.

Önder, Mehmet (1967). “Ayaşlı Şakir”. Hisar. 7 (39). İstanbul. 10.

[Soyman], Faik ve [Koner] M. Muhlis (1933). Muallim Ayaşlı Şakir Hayatı ve Şiirleri. Konya: Babalık Matbaası.

Telli, Fatma Betül (2005). Ayaşlı Muallim Şakir Efendi. Ankara: Kalkan Matbaacılık.

Uçman, Abdullah (1985). “Ayaşlı Şakir Efendi”. Kubbealtı AkademiMecmuası. S. 2. İstanbbul. 37-48.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. HATİCE YILDIZ
Yayın Tarihi: 10.09.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Divançe [I]- / --Şiir
Divançe [II]- / --Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Talip Uluşand. 15 Mart 1938 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Erendiz Atasüd. 10 Nisan 1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ASLI, Gülseren Alkand. 1952 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Safvet Nezihid. 1871 - ö. 1939Doğum YılıGörüntüle
5İsmail Hakkı (Alişanzade)d. 1871 - ö. 13 Mart 1944Doğum YılıGörüntüle
6NİYAZÎ, İsmaild. 1871 - ö. 1911Doğum YılıGörüntüle
7FEVZÎ, Hasand. 1857 - ö. 1917Ölüm YılıGörüntüle
8MURTAZAd. 1865 - ö. 1917Ölüm YılıGörüntüle
9HAMDÎ, Ahmed Hamdî Bey, İstanbullud. 1851 - ö. 1917Ölüm YılıGörüntüle
10Yılmaz Uçard. 20 Ekim 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Mehmet Ali Tevfikd. 1901 - ö. 4 Mayıs 1937MeslekGörüntüle
12Refik Yalçınd. 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Yusuf Akçurad. 2 Aralık 1876 - ö. 11 Mart 1935Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Burhan Felekd. 11 Mayıs 1889 - ö. 4 Kasım 1982Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ahmet Tayyar Çulhad. 1887 - ö. 04 Nisan 1971Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ŞÂKİR, Baba Beyd. ? - ö. 1844-45Madde AdıGörüntüle
17ŞÂKİR EFENDİ, Gelibolulu Elhâcd. 1829 - ö. 1859Madde AdıGörüntüle
18RECÂ'Î, Mehmed Şâkird. 1804 - ö. 1874Madde AdıGörüntüle