Madde Detay
Şakir (Ayaşlı)
(d. 1871 / ö. 18 Haziran 1917)
Şair, Muallim, Müdür Muavini, İdadi Müdürü
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ankara'nın Ayaş kazasında dünyaya geldi. Babası Ayaş eşrafından Nazif Ağa'dır. (Ergun, 1929: 18, Göçgün, 1986: 137) İlköğrenimini Ayaş'ta tamamladı, ardından İstanbul'a giderek Darülmuallimîn mektebini bitirdi. 1895’te Konya İdadisi müdür yardımcılığına atandı. Burada altı yıl boyunca Türkçe, Arapça, edebiyat, tarih ve coğrafya dersleri verdi. (Önder, 1967: 10; Işık, 2011: 18) 1901'de Tokat İdadisi müdürlüğüne atandı. Buradaki mutaassıp çevreyle anlaşamadı. Bir cülus töreninde yaşadığı sinir buhranı neticesinde, hükümet aleyhinde konuşmasının ardından açılan soruşturma, zaten sinirleri zayıf ve fazlaca evhamlı olan Şakir’in buhranını artırarak hastalanmasına sebep oldu. İstirahat için Ayaş'a gönderildi, kısa süre sonra Konya'ya nakledildi. Rahatsızlığı artınca Sivaslı Ali Kemalî Bey onu himayesine aldı ve ölümüne kadar kendisiyle ilgilendi. Konya’da on üç sene inziva hayatı yaşadıktan sonra 18 Haziran 1917’de vefat etti. (Soyman-Koner, 1933: 43-46, İnal, 1988: 1770-1771)
Ayaşlı Şakir’in şiirleri iki devreye ayrılabilir. İlk devir şiirlerinde Divan edebiyatı zevkinin yanı sıra Muallim Naci etkisi de görülür. Bu şiirlerin çoğu aşk konusu etrafında şekillenir. (Uçman, 1985: 38) Tokat’taki görevi esnasında kendisini anlamayan çevresinden uzaklaşarak felsefeyle uğraşan Şakir’in şiirlerinde de bir değişim yaşanır. Edebi şahsiyetinin asıl kimliğini kazandığı bu dönemde yazdığı 184 bentlik “Düşündüm” şiirinde, evrenin varoluşu ve eşyanın hakikati üzerinde durur, Darwinizmi eleştirir. (Soyman-Koner, 1933: 40-42) Tokat’ta başına gelenlerin sebebini ele aldığı “Reyb-i Kebîr” şiirinde ise evhamlı, pesimist psikolojisi açıkça görülür. Yaşadığı zihnî ve manevi değişimle tasavvufa yönelen şair, Mevlana Celaleddin Rûmi, Şems Tebrizi gibi mutasavvıfların eserlerini inceler. Yazdığı şiirlerde de tasavvufi dünya görüşünü işler. (Soyman-Koner, 1933: 45; Göçgün, 1986: 145-146) Kimi lirik kimi didaktik kimi satirik üslup özellikleri taşıyan bu metinlerde edebi sanatlara sıklıkla başvuran şairin dili dönemini yansıtır.
Kaynakça
[Ergun], Saadettin Nüzhet (1929). “Şair Ayaşlı Şakir”. Millî Mecmua. 11 (116). İstanbul. 18-20.
Göçgün, Önder (1986). “Yakın Devrin Bir Mütefekkir-Şairi: Ayaşlı Şakir Efendi”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. S. 3. Konya. 137-155.
Işık, Ali (2011). Ayaşlı Şakir Hayatı ve Şiirleri. Konya: Hassa Mimarlık Yay.
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 3. bs. 1770-1774.
Önder, Mehmet (1967). “Ayaşlı Şakir”. Hisar. 7 (39). İstanbul. 10.
[Soyman], Faik ve [Koner] M. Muhlis (1933). Muallim Ayaşlı Şakir Hayatı ve Şiirleri. Konya: Babalık Matbaası.
Telli, Fatma Betül (2005). Ayaşlı Muallim Şakir Efendi. Ankara: Kalkan Matbaacılık.
Uçman, Abdullah (1985). “Ayaşlı Şakir Efendi”. Kubbealtı AkademiMecmuası. S. 2. İstanbbul. 37-48.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. HATİCE YILDIZYayın Tarihi: 10.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 10.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Divançe [I] | - / - | - | Şiir |
Divançe [II] | - / - | - | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | TÜRKMENÎ, Necmi Dal | d. 1952 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Necati Tosuner | d. 18 Haziran 1944 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Gamze Güller | d. 1970 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İsmail Hakkı (Alişanzade) | d. 1871 - ö. 13 Mart 1944 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Halil Recai Öğdevin | d. 1871 - ö. 1955 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | MUSTAFA FEVZİ BİN NUMAN | d. 1871 - ö. 02.08.1924 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SEYRÎ, Yozgatlı | d. 1852? - ö. 1917 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Mizancı Murad | d. 1854 - ö. 1917 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İBİŞ, İbrahim | d. 1858 - ö. 1917 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Yusuf Ahıskalı | d. 10 Mart 1909 - ö. 26 Haziran 1983 | Meslek | Görüntüle |
11 | A. Adnan Çakmakçıoğlu | d. 27 Mayıs 1921 - ö. 2 Şubat 1998 | Meslek | Görüntüle |
12 | Demet Duyuler Doğan | d. 10 Kasım 1966 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Mehmed Tevfîk b. Osman | d. 1827 - ö. 1901 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Ekrem Reşit Rey | d. Ekim 1900 - ö. 13 Temmuz 1959 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Halil Recai Öğdevin | d. 1871 - ö. 1955 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | SÂMÎ, Mustafa Sâmî, Ayaşlı | d. 1858 - ö. 1916 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ŞÂKİR, Mâhir-zâde Mustafa Şâkir Efendi | d. ? - ö. 1747-48 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ŞÂKİR, Mehmed Şâkir, İstanbullu | d. ? - ö. 1852 | Madde Adı | Görüntüle |