Madde Detay

1214/1799 yılında İstanbul'da doğdu. Habeş ve Cidde valisi Şerîf Paşa'nın torunu, şair Sa'îd Sîret Bey'in oğludur. Şerîf Paşa-zâde ve Mîr sanlarıyla tanındı. İki kızı olduğu rivayet edilmektedir. Küçük kardeşi Vezir Mehmed Şerîf Paşa Mısır'da re'îs-i nuzzâr olmuştur. Diğer kardeşi ise şair Tevfîka Nesîbâ Hanım'dır. Nihâd, öğrenimini tamamladıktan sonra bir süre Dîvân-ı Hümâyûn Kalemi'ne devam etti. Bu arada meclisine devam ettiği ve iltifatına nail olduğu Keçeci-zâde İzzet Molla'dan çok faydalandı. Keçeci-zâde İzzet Molla da Mihnet-Keşân adlı eserinde ondan bahsetmektedir. 1247/1831 yılında Mısır'a gitti. Büyük babası Şerîf Paşa Mısır defterdarlığında bulunduğundan Nihâd'ın ve babasının Mısır'la münasebeti ta o zamandan başlamıştı. Mısır valisi Mehmed Ali Paşa'nın iltifatına nail oldu ve onun divan kâtibi olarak tayin edildi. Bir süre sonra kâtiplikten ayrılarak onun nedimliğine devam etti. 1257/1841 yılında Mekke'ye gitti. Bir süre sonra tekrar Mısır'a döndü. 1260/1844 senesinde İstanbul'a geldi. Mustafa Reşîd Paşa'nın yardımıyla sâniye rütbesi aldı. Zirâ'at ve Nâfi'a Nezareti meclis üyeliğine tayin edildi. Üyelikten emekli oldu. Ömrünün son yıllarını Mustafa Reşîd Paşa'nın nedim ve musahibi olarak geçirdi. 1286/1869 senesinde İstanbul'da Kanlıca'da vefat etti. Kanlıca Fıstıklı'da Şeyh Atâ Efendi Dergâhı'nın kapısının sol tarafına defnedildi. Sicill-i Osmânî'nin "Mısır'da gömülüdür." ifadesi yanlıştır (Mehmed Süreyya 1311: 595).

Bilinen tek eseri Gazelliyyât-ı Mîr Nihâd adlı kitaptır. Bu eser 58 sayfa olarak İstanbul'da basılmıştır. Baskı tarihi yoktur. Eserde 78 gazel yer almaktadır.

Nihâd şairliğinden ziyade latifeleri, hoş sohbeti, hicivleri, anlattığı enteresan hikâyeler ve cömertliği ile tanınmıştır. İbnü'l-Emin'e göre mavi gözlü, çil yüzlü, sarı kır sakallı, kısaca boylu ve büyük başlı idi. O kadar cömert idi ki herkese bir şeyler vermek alışkanlığında olduğu için ailesi yanında değerli bir şey bulundurmamasına dikkat ederlerdi. Sözünü saklamaz ve kimseden perva etmez bir kişiliği olduğundan, hicivlerinden döneminde devlet büyükleri dahil kimse kurtulamamıştır. Bundan dolayı âteş-zebân bir şairdir, hükmü verilmiştir (İnal 1988: 1215). Hazırcevap, nüktedan, hicve meyyal, bu sebeple başına belalar açan, şairliği orta seviyede, daha çok dost meclislerinde anlattığı fıkralar, hikâyeler ile tanınan bir şairdir (İnal 1988: 1216). Fatîn, onun hezle-gû ve hicive düşkün bir şair olduğunu söyler (1271: 426). Bilgin bir zat olduğu ve şiirlerinin güzel olduğu da verilen bilgiler arasındadır.

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

Gazelliyyât-ı Mîr Nihâd. (yty.) İstanbul

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergah Yay.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. IV. İstanbul.

Ünver, Niyâzi (2006). "Nihâd". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. VI. Ankara: AKM Yay. 619.

Gazel

Getürdi başıma gerdûn dimem hezâr belâ

Ne oldu ise felekde gönülden oldu bana

O bî-vefâdan ümîd-i vefâ ederken dil

Cefâya dûş olup gördi dürlü dürlü cefâ

Tabîbi cândan ederken mahabbet-i cânân

Bulur mu hasta gönül derd-i aşk-ı yâre devâ

O mâhı vermeden almış iken eder bin cevr

Ne verdi de alamaz bana çarh-ı mihnet-edâ

Fakîrlerle nişînim Nihâd hânemde

Vezîrlerle oturmakdan itdi göñlüm ibâ

Gazel

Görüp vech-i beyâz-ı yârimi berg-i semen sandım

Temâşâsıyla hatt-ı sebzini reng-i çemen sandım

Azîzânsız zelîl ü dil-perîşân-ı cihân oldum

Visâl-i hecr ile kendim cüdâ-yı encümen sandım

Bakup mir'ât-ı gülzâr-ı derûna derd-i aşkınla

Sararmış sûretim seyr eyleyince nesteren sandım

Temâşâdan pür oldı çeşm-i bülbül şîşe-veş dîdem

Gül-i haddinde hattın aynıma batmış diken sandım

Şeb-i hecri geçüp de rûz-ı vasla mihrim irdikde

O dem şâm-ı garîb-i bahtımı subh-ı vatan sandım

Bu gûristân-ı gamda pîr-i fikrim mürde cismimde

Sefîd olmuş görünce mûyımı târ-ı kefen sandım

Perî-zâdım bu şeb mînâ-serây-ı bezm-i şûhunda

Rakîb-i bed-likâyı seyr idince ehrimen sandım

Derûn-ı Bî-sütûn'a sûret-i şîrînim itdi nakş

Hayâlim tîşe-i âhımla gördüm Kûh-ken sandım

Nihâdâ yârimi benden ayırdı eyleyüp hîle

Yahûdiymiş meger agyâr anı ben Behremen sandım

(Gazelliyyât-ı Mîr Nihâd. (yty.) İstanbul. 6, 45.)