Madde Detay
Ahmet Emin YALMAN
\" A. E. Y. \", \" H. M.\"
(d. 1888 / ö. 19 Aralık 1972)
Gazeteci, yazar, çevirmen
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Selânik’te doğdu. Babası Muallim Osman Tevfik Bey'dir. Gazeteci-çevirmen Rezzan Yalman’ın eşi, tiyatro yönetmeni Tunç Yalman’ın babasıdır. İlköğrenimini Fevziye Sıbyan Mektebinde, ortaöğrenimini Selânik Askeri Rüştiyesinde tamamladı. Ardından Beyoğlu Alman Lisesinden mezun oldu (1907). Columbia Üniversitesi Felsefe bölümünü bitirdi, doktora öğrenimini orada tamamladı. Amerika’dan felsefe doktoru olarak döndüğünde bir süre Ziya Gökalp’ın asistanı olarak çalıştı (1914). Bir dönem Mülkiye Mekbebinde iktisat müderrisi olarak görev yaptı. Gazeteciliğe başlayınca Damat Ferit Paşa Hükûmeti tarafından Kütahya'ya, Mütareke yıllarında ise İngilizler tarafından İttihat ve Terakkicilerle birlikte Malta'ya sürüldü. 1952 yılında Malatya gezisi sırasında o dönemde on yedi yaşında lise öğrencisi olan Hüseyin Üzmez tarafından silahlı saldırıya uğradı, yaralı olarak kurtuldu. 1959 yılında bir yazısı yüzünden on beş ay hapis yattı. 1960 yılında Amerika’nın California ve Georgia üniversiteleri tarafından kendisine "Üstün Cesaret Armağanı" verildi. 1967’de Türkiye’de Devlet Kültür Armağanı ile ödüllendirildi. Yazılarında "A. E. Y." ve "H. M." müstear isimlerini de kullandı (Yıldırım, 2006: 424).
Henüz dokuz yaşında bir çocukken bütün yazılarını kendisinin yazdığı Niyet adlı bir gazete çıkaran Ahmet Emin Yalman (Tonga 2015: 114), gazeteciliğe 1907 yılında Sabah gazetesinde başladı. Yeni Gazete, Yeni Gün ve Tanin gazetelerinde çalıştı. Tanin gazetesinde çalıştığı dönemde savaş muhabiri olarak cepheleri dolaştı. 1923 yılında Ahmet Şükrü Esmer ve Enis Tahsin Til ile Vatan gazetesini kurdu. Gazetesi bir ara kapatılınca yabancı şirketlerin temsilciliğini yaptı. 1940 yılında yeniden yayımlayıp başyazarlığını 1960 yılına kadar sürdürdüğü Vatan gazetesi dışında, yine kendi çıkardığı Kaynak (1936) dergisi ve Tan gazetesinde yazdı. 1959'dan sonra yazılarını kendisinin çıkardığı Hür Vatan gazetesinde neşretti.
Gazeteci kimliği ile ön plana çıkan Ahmet Emin Yalman, özellikle gezi yazısı ve hatıra türündeki eserleri ile de dikkat çeker.
Kaynakça
http://www.biyografya.com/biyografi/509, Ahmet Emin Yalman maddesi, [Erişim tarihi: 29. 05. 2018]
Tonga, Necati (Hzl.) (2015). Bizim Caddeden Portreler (Hafta Mecmuasındaki Yazar, Şair, Gazeteci ve Karikatürist Portreleri). Ankara: Cümle Yay.
Yetkiner, Ayhan (Hzl.) (1984). Reşid Halid Gönç'ün Koleksiyonundan Bab-ı Ali'nin Hatıra Defteri. C.1, s. 154. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yay.
Yıldırım, Tahsin (2006). Edebiyatımızda Müstear İsimler. İstanbul: Selis Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. İSMAİL ALPER KUMSARYayın Tarihi: 09.09.2018Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Yayın Tarihi: 09.09.2018Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Die Türkei | Friedrich Andreas Perthes / Gotha | 1918 | İnceleme |
| İhsaiyat | Mekteb-i Mülkiye Matbaası / İstanbul | 1918 | Diğer |
| Gerçekleşen Rüya, Cumhuriyetin Onbeşinci Yıldönümü Arifesinde: Memleket Meselelerine Dair Düşünceler | Tan Matbaası / İstanbul | 1938 | Fıkra |
| Macaristan'da Türkler: Sırmalı Kaftan | Muallim Ahmet Halit Kitapevi / İstanbul | 1942 | Çeviri |
| Havalarda 50000 Kilometre Seyahat Notları : Afrika, İngiltere, Amerika, Kanada'da Yapılan Meraklı Seyahatin Hikâyesi | Vatan Matbaası / İstanbul | 1943 | Gezi Yazısı |
| Küçük Lord | Ahmet Halit Kitabevi / İstanbul | 1944 | Çeviri |
| Yarının Türkiye'sine Seyahat : Yeni Türk Akıncılarının Âleminden Notlar | Vatan Matbaası / İstanbul | 1944 | Gezi Yazısı |
| San Fransisko'da Neler Gördüm? | Vatan Neşriyatı / İstanbul | 1945 | Gezi Yazısı |
| Naziliğin İçyüzü | Vatan Neşriyat / İstanbul | 1945 | İnceleme |
| Mütareke Yıllarında Vesikalar: Ahmet Emin Yalman'ın Mütareke Devrinde Yazdıkları | Çankaya Basımevi / Ankara | 1945 | Fıkra |
| Muhabbet Köprüsü | Ahmet Halit Kitabevi / İstanbul | 1945 | Çeviri |
| Dünyadan Haber : Yeni Hava Seyahatlarının Notları (2 C.) | Vatan Matbaası / İstanbul | 1945 | Gezi Yazısı |
| Ahmet Emin Yalman'ın Peyami Safa Aleyhine Açtığı Dava ile Alakalı Temyiz İstidası | Vatan Matbaası / İstanbul | 1946 | Diğer |
| Çörçıl Anlatıyor : İkinci Cihan Harbinin Hikâyesi | Vatan Neşriyatı / İstanbul | 1948 | Çeviri |
| Hindistan'da Gördüklerimiz | ? / ? | 1953 | Gezi Yazısı |
| Turkey In My Time | University of Oklahoma Press / Norman | 1956 | İnceleme |
| Berraklığa Doğru | Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti Yay. / İstanbul | 1957 | Fıkra |
| Yirmibeşinci Saat | Nebioğlu Yay. / İstanbul | 1959 | Çeviri |
| The Abyss Between The Commercial and İdealistic Aspects of Journalism and The Need Balance | Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti Yay. / İstanbul | 1966 | Diğer |
| Gazetecilikte İş Cephesiyle İdeal Cephe Arasındaki Uçurum ve Muvazene İhtiyacı | Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti Yay. / İstanbul | 1966 | İnceleme |
| Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (4 Cilt) | Rey Yay. / İstanbul | 1970 | Hatıra |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Fuat Ömer Keskinoğlu | d. 1906 - ö. 22 Ağustos 1967 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | MEŞHÛRÎ | d. 1783 - ö. 1857 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Muazzez Tahsin Berkand | d. 1899 - ö. 4 Ekim 1984 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | ÂRİF EREN | d. 1887-1888? - ö. 08.05.1967 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Hayri Ayman | d. 1888 - ö. 1958 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | GİRİTLİOĞLU ALİ OSMAN | d. 1888 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | SÜRAYİ, Gabrail Demirçov | d. 1882 - ö. 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | GÜLİSTAN, Gülistan Çobanlar | d. 1900 - ö. 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | ERBİL/ERBİLÎ, Mustafa Erbil | d. 1907 - ö. 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Özlem Binel | d. 11 Nisan 1978 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Abdurrahim Karakoç | d. 7 Nisan 1932 - ö. 7 Haziran 2012 | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Hakkı Tarık Us | d. 1889 - ö. 21 Ekim 1956 | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Burhan Cahit Morkaya | d. 1892 - ö. 20 Ocak 1949 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Ziya Gökalp | d. 23 Mart 1876 - ö. 25 Ekim 1924 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | İsmail Habip Sevük | d. 1892 - ö. 17 Ocak 1954 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | Ahmet Sönmez | d. 1946 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | Şehbenderzâde Ahmet Hilmi | d. 1862-63 - ö. 16 Ekim 1914 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | EMÎN, Arab Sâlih Efendi-zâde Emîn Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1709-10 | Madde Adı | Görüntüle |