Madde Detay

Lefke'nin Doğancı (Elye) köyünde doğar. İlkokulu Elye İlkokulu'nda (1959) okur. Lefke Gazi Ortaokulu (1962) ve Lefkoşa Kız Lisesi'nde (1965) orta öğrenimini tamamlar. 1968 yılında Samsun Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü'nden mezun olarak Kıbrıs'a döner. Limnidi Ortaokulu'nda iki yıl öğretmenlik yapar. 1969'da Limnidi Ortaokulu müdürü Asım Altıok'la evlenir. Bu evlilikten Müsteyde Devrim adında bir kızı, İbrahim ve Hasan Ulaş adlarında iki oğlu olur. Eşinin KKTC Ankara Temsilci Muavinliği görevine atanması nedeniyle yedi yıl Ankara'da yaşarlar. Ankara'da Kıbrıs Kız Yurdu'nda müdür yardımcısı olarak çalışır. 1975'te eşinin görev süresinin dolması üzerine eşi ve çocuklarıyla Kıbrıs'a dönerler. Güzelyurt Kurtuluş Lisesi ve Bayraktar Ortaoku'nda Türkçe öğretmeni olarak görev yapar. 1991 yılında erken emeklilik yasasından faydalanarak emekli olur. Doğu Akdeniz Üniversitesi'nde yarı zamanlı olarak öğretmenlik uygulamaları ve staj dersleri verir. Kıbrıs'ta ilk şiirleri 1982 yılında Söz gazetesinde, Türkiye'de İnsancıl ve Kıyı dergilerinde yayımlanır. Şiirleri İngilizceye ve Niki Marangu tarafından da Yunancaya çevrilir.

Feriha Altıok, yeni Kıbrıs Türk şiiri tarihinde "1974 sonrası şiiri" olarak adlandırılan dönemde ürünler verir. Bu dönemde gündemde olan “ulusalcı şiir”, “toplumcu gerçekçi şiir” ve “74 Kuşağı” şiirinden bağımsız olarak yazdığı aşk şiirleri ile edebiyat dünyasına girer. Şiirde bir kırılma yaratan ideolojik boyutlu 74 Kuşağı (Red Cephesi) etkisinin devam ettiği süreçte, şiire sanatsal bir uğraş olarak yaklaşanlar arasındaki yerini alır.

Kıbrıs'ta 1974 sonrasındaki siyasi gelişmelere bağlı olarak yeniden şekillenen kültürel ortamın tesiriyle edebiyata yerel bir nitelik kazandırmak amacıyla "ulus", "vatan", "kimlik", "Kıbrıslılık" kavramları yeniden tanımlanır. Bu dönemde şiirin adanın yerel kaynaklarına, Akdenizlilikten hareket ederek tarihi ve mitolojik köklerine yönelmesi, estetik yönden modern bir kimliğe kavuşması için uğraş verenler arasında Fikret Demirağ ve Mehmet Kansu gibi isimler bulunur (KKTC MEB Komisyon, 2006:125). Bu gelişim süreci içinde Feriha Altıok, şiirde politik/ideolojik işlevi öncelemek yerine “bağımsızlar” arasında yer alarak modern şiirin gelişimine hizmet eder. Ancak adanın coğrafi ve kültürel mirasından ve felsefi olarak bireyin (kadının)varoluş kaynaklarından beslenerek özgün bir şiir oluşturur.

Kıbrıs Türk edebiyatı tarihi araştırmacılarından Harid Fedai (1997, 2002), Altıok'u 1974 sonrasında "yeni arayışlar"ın izinde ilerleyenler arasında değerlendirir. Mehmet Yaşın (2005), Kıbrıs Türk Şiiri Antolojisi adlı eserindeki; "1943 Kuşağı", "1974 Kuşağı" ve "Yeni Bir Kıbrıslıtürk Şiirine Doğru" şeklindeki üçlü tasnifinde Altıok'a "Yeni Bir Kıbrıslıtürk Şiirine Doğru" bölümünün ilk şairi olarak yer verir. Bekir Azgın (1987), Altıok'un şiirlerinde "Kıbrıslılık" etkisinin hissedildiğinin altını çizer. Gülgün Serdar, 74 kuşağı döneminde Ümit Yaşar, Atilla İlhan tarzı aşk şiirleri yazdığını ileri sürer (Serdar, 1992).

Feriha Altıok, 1985'te yayımladığı ilk şiir kitabı Fidancığın Çilesi’ndeki şiirleri ile özgün bakış açısı ve kadın duyarlılığının, farkındalığının sinyallerini verir. 1987'de yayımlanan ikinci kitabı Hele Bir Düşün'de dönemin savaş karşıtlığı ve barış gibi toplumsal izleklerine yer vermekle birlikte, insan kaynaklı kötücül dünya erkleri karşısında bireysel ve biricik olan "aşk"a yönelir. Hele Bir Düşün, Kıbrıs Türk Kültür-Sanat ve Edebiyat Ödül Kurumu'nun Türkiye'de Cem Yayınevi işbirliğiyle yürüttüğü "Kıbrıs Türk Yazarları Serisi" içerisinde yayımlanır. Kurum adına kitabın sunuş yazısında yaptığı açıklamada Hikmet Afif Mapolar, Kıbrıs Türk yazınının özgün ve evrensel boyutları ile dünya yazını içerisinde ses verebilmesi inancı içinde olduklarını belirtir.

Feriha Altıok, 1991'de yayımladığı üçüncü kitabı Şiirle Söyleşiler'de kadın şair olarak varoluşunu irdeler. Materyalist dünya algısına karşı bir duruş da sergileyen bu kitapla doğaya yakınlığını duyurur. Yaşadıkça deneyimlediği, algıladığı kimi ruhsal sorgulamaları şiirine taşır. Kitabın son şiirindeki; "güneşe çıkıyorum/ çilesi dolmuş bir derviş yorgunluğuyla" dizeleriyle eklektik bir biçimde geleneği kuşanarak aydınlanmacı bir tutum sergiler. Adı Aşka Çağrılı (1993) kitabını aşka adar. Altıok, düzyazı şiirlerinden oluşan bir sonraki kitabı Gözleri Sen Kuş'ta aşk ve yabancılaşma sarkacında iç dünyasında yaşadığı çıkmazlarla yüzleşir. Filiz Naldöven'in ifadesiyle "hem insan hem de kadın olarak geleneği, aşkı, savaş ve barışı, acımasızlığı ve yabancılaşmayı sorgular" (Altıok, 1994). Kendi deyişiyle "ruhu bedenine büyük gelen" (Altıok, 1994) Altıok, bu kitapla alnında sevme günahı yazılı kadının göğsünde/ruhunda taşıdığı "ateşten üç çiçekle" cehennemin yedi kat yeraltında, kırk kulplu kazanlara atılışını anlatan 'kara masalını' yazar. Geleneksel toplum sistemlerinde aşkı arayan yahut yaşayan kadının ötekileştirilen, dışlanan, ayaklar altına alınan varlığını yüceltmek üzere protest bir tavır sergiler. Diğer taraftan ruhunun en ince tarafıyla kavradığı/kavramaya çalıştığı ancak yine de 'ölümle dans' olarak nitelendirdiği aşkı, -bir kadın olarak- kirli dünyada günaha batan en onulmaz insanlık arzusu olarak duyumsar ve şiirlerinde bunu anlatmanın yollarını arar. Acısını, hüznünü Tagor, Kazancakis, Andre Maurous, Atilla İlhan, Metin Altıok, Karacaoğlan, Tevfik Fikret, Ahmet Haşim, Neşati gibi Türk ve dünya şairlerinin şiirleriyle kurduğu metinler arası ilişkiler vasıtasıyla bir çeşit dünya parodisi geliştirerek işler. Altıok, yurdunun ve kendi varlığının, öz tutku ve arzularının bilincine varmış, ancak kendini iç dengesini bulamamış, huzura erişememiş, yaralanmış bireyin şiirini; kendi hüznünün şiirini yazar.

1999'da yayımlanan Ruhumsan Korkarım'da kadın için biricik "günah” olarak görülen aşkı tekrar sorgular. Diğer taraftan aşkın karşı konulmaz ve ulaşılmazlığı ile oluşturduğu tezatlığa yeniden başkaldırır. Aşk için kadın ruhuyla giriştiği her savaş, çocukluğa/çocukluğuna açılan bir kapı olur. Buradan dışarıya sızan bilinçaltından çok katmanlı bir şiir doğar. Ruhumsan Korkarım kitabındaki şiirleriyle olgunluğa erişmiş, özgünleşmiş üslubunu iyiden iyiye duyuran Altıok; aşk, tutku, arzu, umut, ayrılık, ölüm, bilinç, boşluk vd. izlekleri ada coğrafyasının etkileriyle şekillenmiş bir söz varlığıyla, dinamik ve yayılgan imgelerle işlemeye devam eder. Diğer taraftan lirik bir şekilde kendi ruhsal ve zihinsel benliğinin coşkusunu aktarır. Modern şiir anlayışıyla sözdizimi çizgiselliğini bozar, sözcüklerin çağrışım ve ses değerlerini dikkate alır.

Çiçeklerimin Sulama Zamanıdır (2009) kitabı aşk ateşiyle yanan şairin küle dönüşünü anlatır. Uçurumlu Mavi Oda (2015) kitabının girişinde Faize Özdemirciler, Altıok'un şiirini; " ‘Aşk’ ile ‘şiir’ arasında mekik dokuyan bir "kadın" mıdır Feriha Altıok'un şiiri; kadınlığından şiire yol bağlayan bir şair midir Feriha Altıok; ne fark eder...Bütün seçeneklerde varacağımız muazzam bir ret, lirik bir protestodur.”(Altıok, 2015) şeklindeki tespitlerle değerlendirir. Filiz Naldöven ise;" Her an yere çakılacakmış gibi omurlarından ağrıyla sarsılan ama ısrarla göğe açılan bir şiir."(Altıok, 2015) tanımlamasına gider. Bu kitapta Altıok, Türk kültüründe yer etmiş halk inanışlarına, geleneklere ve mitolojik unsurlara yer verir. Bakış açısını dünyada acı çeken çocuklara yöneltir. “Maşuk”, “pervane”, “Kafdağı”, “çöl”, “dağ” “vuslat”, “secde”, “hadde”, “gül”, “lâl” vb. imge ve motiflerinin yer aldığı şiirlerinde yaşadıkça dünyanın pek çok farklı yükünü sırtlanmış, ağırlaşmış ve dinginleşmiş bir ruh sezilir. Eylül (2019) adını verdiği şiir seçkisinde kendi ifadesiyle "dilini bulan şiirler"ini biraraya getirir (Aylanç, 2018). Şiirde anlamı ikinci plana iterek sesten doğan bir anlatım gücü yakalamaya çalışır.