Madde Detay

Tam adı Nizamettin Berin Taşan olan sanatçı, Amasya'nın Merzifon ilçesinde dünyaya geldi. Annesi Lebibe Hanım, babası İçişleri Bakanlığı daire müdürü ve Merzifon Tarihi'nin yazarı Aziz Taşan'dır. Mutasavvıf şair Merzifonlu Şeyh Abdurrahim Rûmi (1350-1458) on altıncı kuşaktan, şair Eyüp Sabri (1843-1867) üçüncü kuşaktan dedeleridir (Yalçın 2010: 997). İlköğrenimini Merzifon'da yaptı. Merzifon İlkokulu'nu bitirdi. Öğrenim hayatını Niğde ve Samsun'a sürdürdü. 1947 yılında Samsun Lisesi'nden mezun olduktan sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne başladı. 1951 yılında fakülteyi bitirdi ve savcı olarak mesleğine başladı. 1953-1965 yılları arasında İzmir, Şiran ve Karaburun'da Cumhuriyet savcılığı yaptı. 1965-1985 yılları arasında Sinop, Karşıyaka ve İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı görevinde bulundu.

Mehmed Kemal, Cumhuriyet gazetesindeki yazısında Berin Taşan'ı şöyle tanıtır: "Berin Taşan'ı, yedeksubaydan sürülüp Merzifon'a geldiğimde tanımıştım. Yıl 1948 olacak, üniversite öğrencisiydi. Bizim tümen mi, tugay mı neyse, bağlı olduğumuz yer orasıydı. Kaç gün kaldım? Herhâlde bir haftayı geçmedi. Şiir delisi olduğumuz yıllar, hemen kaynaştık. Merzifon, o yıllarda nedense bir sürgün yatağıydı. Benden önce Naci Sadullah, Nusret Baban, daha başkaları da orada bulunmuşlar. Şimdi neleri anımsıyorum? Gürül gürül suları akan bir şadırvan, kubbeli bir cami, uzun uzun ağaçlar... Bir de halkevi kitaplığı... Sonra köfteci dükkânları. Merzifon'un köftesi ve şarabı başkadır. Askerliğim uzun sürdü. Dönüşte Berin Taşan'ın şiirlerini dergilerde gördüm, kendi de savcı olmuştu. Bir şairi kolay kolay savcılıkta tutmazlar. Ama Berin Taşan, uzun yıllar hak ve adalet dağıtan mesleğinde kalabildi. Sinop'a sürgünleri gönderirler, Berin de Sinop Savcısı idi. Bir sürgün savcı mı? Osman Deniz (Talat Aydemir'le başkaldıran), Sinop'ta yatmıştı. Berin Taşan'ı bana çok övdü. Berin Taşan'ın savcılığı için ne diyor Behçet Kemal: 'Nice cumhuriyet savcılarının partizan oyuncağı hâline geldiği bugünlerde, bir cumhuriyet savcısını, resmî adını hak ediyor görmekle avundum ve sevindim.' İlk şiirleri sanıyorum Kaynak dergisinde idi. Avni Dökmeci'nin (acaba şimdi nerelerde?) özveri ve özenle çıkardığı bu dergide kimler yazmamış, kimler şiire başlamamıştır! Kaynak şairleri diye bir antoloji çıksa, Kaynak şairleri anılsa çok mu görülür? (...) Berin Taşan'ı o yıllarda bir de Suphi Taşhan'la karıştırırlardı. Oysa biri Taşan, öteki Taşhan... " (Kemal 1987). Taşan, 1953-1985 yılları arasında aktif olarak sürdürdüğü savcılıktan emekli oldu. Hukukçuluğunu 1985-2000 yılları arasında İzmir'de serbest avukat olarak sürdürdü. Edebiyatçılar Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Dil Derneği üyeliklerinde bulundu. Evli ve iki çocuk babası olan Berin Taşan, 17 Haziran 2018 tarihinde hayata veda etti. Cenazesi İzmir'de defnedildi. Karşıyaka'da bir sokağa adı verildi.

Berin Taşan'ın "Bizden Sonra" başlıklı ilk şiiri 1946 yılında Varlık dergisinde çıkmıştır. Daha sonraki şiir ve yazıları; Yeditepe Dost, Ataç, Seçilmiş Hikâyeler, İmece, Kaynak, Evrim, Soyut, Türk Dili, Kıyı, Yeni Ufuklar, Cumhuriyet ve Vatan gibi süreli yayınlarda yer almıştır. Taşan'ın ilk şiiri yayımlandığında eleştirmen Nurullah Ataç "Öğütçülüğe kalkmadan sesini yükseltip boş sözlere düşmeden, yüreğimizi saran tatlı üzüncünden büyük nimetlerden biri olduğunu bilerek söylüyor. Berin Taşan bay mıdır, bayan mıdır bilmiyorum, ama günün birinde bize çok güzel şiirler verirse şaşmam." değerlendirmesini yapmıştır. Ellerim Gözlerim Yüreğim adlı ilk şiir kitabı 1960 yılında yayımlanmıştır. Bu kitabı; Yüzünün Bir Yanında (1969), Önce (1986) ve Şahdamarından (2001) adlı şiir kitapları takip etmiştir. Cemal Süreya, Taşan'ın şiirlerinin kendisinde uyandırdığı izlenimi şu cümlelerle dile getirmiştir: "Berin şiirlerine her zaman bir yer vardır içimde. Taptazedirler. Hele bir ikisi vardır ki çağdaş şiirimizin yapıtaşları arasında yer alır."

Refik Durbaş, Taşan'ın şiirlerinin, aslında "bir inancın ve direnişin şiirleri" olduğunu belirtmiştir (Durbaş 1987). Gerek tabiat gerekse memleket insanı karşısında realist bir tavır sergileyen Berin Taşan'ın şiirlerinde fotoğrafçı duyarlılığı sezilmektedir. Şair, şiiriyle toplumsal çalkantıların, suskunluğun ve kirlenmişliğin âdeta fotoğrafını çeker. Mehmed Kemal'e göre Berin Taşan'ın şiirleri incelendiğinde yaşadığını yazmış, yazdığını yaşamış bir şair olduğu görülür: "Sade dizeleri ile her şeyi söyler. Dizelerinde oyunlara, özentilere kaçmaz Önce adlı şiirlerinin tümünü içerin kitabı okunduğunda buna rastlarız (benim kızımın adı da Önce). Kendi çizgisini izleyen, gittikçe gelişen bir doğrultudadır. Güncel olayların derinlemesine içine girdiğinden, elbette bunlardan ustaca yararlanmasını bilmiştir. 'Bir Motorlu Trenle Geçtim Üzerinden' adlı uzun şiirden bir örnek alacağım: 'Derenin üstünde bir küçük evlek Motorlu treg durmaz ki inek Çapayı iyi vur ortakçı Salih Tefeci Nuri'nin gönlünü edek. Bu ağaçlar, uçan kuşlar Hangi ilde var Grev hakkı, lokavt hakkı, İsmail Hakkı Mintanın yakası yana kayıyor.' Çağının modasına uygun küçük küçük şiirler yazmışsa da, zaman onu destan şiirlere doğru götürmüştür. Ceyhun Atuf Kansu'nun dediği gibi; şiirleri sesini Şiran'dan, Merzifon'dan, Sinop Kalesi'nden duyurur. Bu ses gür, korkusuz ve erkekçedir. 1940 kuşağının unutturulamayan bir şairidir. Unutulmaz da..." (Kemal 1987). Şairin seçilmiş şiirlerinden oluşan Şahdamarından (2000) adlı kitabında toplumsal temalar daha ağırlıklıdır. İlk şiiri yayımlandığında on sekiz yaşında olan Berin Taşan, ilk çıkışından itibaren ülke, insanlar ve gerçekler karşısında sıcak ilgilerin, duyarlıkların şairi olmuş ve arınmış, tertemiz diliyle yarattığı içten söyleyişi hiç yitirmemiştir (Kurdakul 1999).

Bir Tanığım Kalsın (2005) Berin Taşan'ın gerçekçi bakış açısıyla kaleme aldığı anılarından oluşmaktadır. Atila Er ile yaptığı söyleşide anılarını yazma amacını "Yazmam nam olsun diye değil, benden sonra gelenlere yalnız olmadıklarını kanıtlamak için, 'Bir Tanığım Kalsın' diye oldu" (Er 2005) şeklinde dile getirmiştir. Onaran, bu kitap ekseninde Berin Taşan için "Dergilerden sorumluluk duyarak geçmişe bakmak, yatağında akan görkemli bir ırmak gibi, toplumun gidişine kendimizden bir şeyler katarak yaşamayı anlamlı kılmaya çalışıyorsak, görevimizi yapmanın iç erincini duyarız. Cumhuriyet Savcısı, ozan Berin Taşan o iç erinci duyan insanlardan biri... Yaşadığı çağın tanığı olan bir yazar, sorumlusu olduğu topluma karşı görevini yapmakla yükümlüdür. Anılar o tanıklığın izlerini taşır. Bir Cumhuriyet Savcısı olan Berin Taşan da bu anlayışla yazdı anılarını (Bir Tanığım Kalsın, Ümit Yayıncılık, 2005). (...) Tek tek kendimizi iyileştirmenin uzun bir süreç olduğu sanılır. Topluma yön veren bir önder olduktan sonra insanların kendine çekidüzen vermesi sorun değildir. Berin Taşan öyle bir önderi özlemenin sıkıntısı içindedir: 'İçine kapanmış koca ülke İnce bir yorgan altında tir tir titriyor Lambası kısık Kapısı aralık Mustafa Kemal gelecek diye.' Berin Taşan sorumluluğunu bilen bir ozan." (Onaran 2005) değerlendirmesini yapmıştır.